Hoornbeeckdocent: Ik snap de kick die GTA-trailer jongere geeft
Meer dan 126 miljoen mensen zagen de trailer van GTA VI, het nieuwste deel van een serie gewelddadige videogames. In het spel kun je elke mogelijke zonde bedrijven, vertelt docent Timos Kapteijns. Niet al zijn leerlingen zien dat als een probleem.
„Kan inhoud bevatten die ongeschikt is voor kinderen.” Met die waarschuwing begint de trailer van videogame GTA VI, die dinsdag online kwam. In de anderhalve minuut die volgt, passeren naast snelle auto’s en witte stranden ook dansende vrouwen in bikini en expliciete scènes in nachtclubs.
GTA I kwam uit in 1997, deel 6 wordt in 2025 verwacht. Wat is het voor spel, en wat maakt het zo populair? Timos Kapteijns, docent godsdienst aan het Hoornbeeck College in Rotterdam, was als puber verslingerd aan GTA. Hij voltooide alle missies en hing ook daarna nog avond aan avond rond in de fictieve wereld. Inmiddels denkt hij er heel anders over. „Ik vind het een verwerpelijk spel. Wat doet het met je moraal, vraag ik me af.”
Wat is GTA voor spel?
„GTA staat voor Grand Theft Auto, wat autodiefstal betekent. Als speler bevind je je in een fictieve stad. Zeker in de trailer van het zesde deel lijkt alles levensecht. De stad heet Vice City. Vice betekent iets als immoraliteit of zonde, dat dekt aardig de lading, denk ik.
De speler is een personage in het criminele circuit. Hij krijgt missies, bijvoorbeeld om drugs te smokkelen of iemand te liquideren. Daarnaast kunnen spelers zich uitleven in een vrij gedeelte. Dat gaat van auto’s stelen tot mensen doodschieten, doodsteken of op andere manieren ombrengen. Het spel is extreem gewelddadig. Elke zonde die je kunt bedenken kun je erin bedrijven.”
U vertelde eerder in het RD over uw gameverslaving. Kon GTA bij u thuis door de beugel?
„Als puber speelde ik Grand Theft Auto: Vice City en San Andreas. Dat deed ik stiekem. Ik herinner me dat mijn vader een keer binnenkwam. Toen ben ik op een motor gesprongen en rondjes gaan rijden, zodat mijn vader zou denken dat het gewoon een racespel was. Normaal gesproken rijd je in het spel ook over mensen heen, of schiet je ze neer en sleep je ze vervolgens uit hun auto.”
Waarom zou je zoiets willen doen in een videospel?
„Voor mij was dat eigenlijk heel oppervlakkig. Ik vond het gewoon leuk. Ik denk dat het de spanning was, de vrijheid, de ongekende mogelijkheden. Daarnaast zit het spel heel knap in elkaar. Het is zo realistisch. En je kunt je ook vermaken als je niet op missie bent. Toen ik het spel uitgespeeld had, heb ik nog veel tijd besteed in het vrije gedeelte. Niet alles is trouwens gewelddadig. Je kunt bijvoorbeeld ook duiken, racen of vastgoed kopen.”
Kreeg u weer zin om het spel te spelen toen u de trailer zag?
„Nee, ik vind het echt een verwerpelijk spel en zou het niet willen hebben. Maar ik snap heel goed dat het een kick kan geven: dit is zo groot, zo mooi, zo realistisch. Ik verwacht dat het zal gonzen onder de gamende jongeren als dit spel in 2025 uitkomt. Aan dit deel is bijna tien jaar gebouwd, de kwaliteit is ongelooflijk goed. Als een jongere van gamen houdt en geen moeite heeft met gewelddadige spellen, dan zal hij dit spel gaan spelen. Daar kun je wel zeker van zijn.”
Hoe kijken leerlingen naar geweld en seksuele zonden in GTA?
„Er zijn leerlingen die zeggen: het is nep, het zijn maar pixels. Zij vragen zich af wat het verschil is tussen een gewelddadige videogame en een boek waarin iemand wordt vermoord. Er is ook een groep die zegt: Ik denk dat het geen goed spel is om te spelen, maar ik doe dat toch, omdat ik het zo leuk vind. Gelukkig zijn er ook jongeren die het spel niet spelen. Ik vermoed dat de eerste twee categorieën het grootst zijn onder refojongeren.”
Wat doet GTA met jongeren?
„Leerlingen die GTA spelen zijn in het echte leven niet per se gewelddadiger of vervelender in de klas. Wat er gebeurt is veel ongrijpbaarder, minder meetbaar. Je raakt gewend aan grof geweld, aan zonde. Wat doet het spel met je moraal, vraag ik me af. GTA zal je in de verste verte niet helpen om dichter bij God te komen, maar wel verder van Hem af.
Daarnaast zal het sommige jongeren veel nachtrust kosten en slecht zijn voor hun aanwezigheid en prestaties op school. Want het is een sport om het spel als eerste door te spelen.”
