Pedro Sánchez (51) is opnieuw tot regeringsleider van Spanje gekozen. Bij de eerste stemming na het benoemingsdebat in de Spaanse Tweede Kamer van woensdag en donderdag kreeg de leider van de sociaaldemocratische PSOE 179 parlementariërs achter zich. Dat was voldoende voor een absolute meerderheid in het Congres van 350 afgevaardigden, zodat een tweede stemronde niet meer nodig was.

Sánchez, die in 2018 voor het eerst aan de macht kwam dankzij een motie van wantrouwen tegen de rechtse regering van Mariano Rajoy (Partido Popular, PP), kan nu zijn derde achtereenvolgende kabinet samenstellen. Dat wordt in elk geval een coalitie met de linkse partij Sumar van Yolanda Díaz, met wie hij ook in zijn vorige regeringsploeg samenwerkte.

Na zijn verkiezing bedankte de premier het parlement in vier talen: Galicisch, Catalaans, Baskisch en Castiliaans (Spaans). Het was een weerspiegeling van de bonte club van acht partijen die Sánchez achter zijn kandidatuur had vergaard. Behalve zijn eigen PSOE (121 zetels) en Sumar (31 zetels) waren dat politieke formaties uit Catalonië, Baskenland, Galicië en de Canarische Eilanden. Alleen het rechtse blok van PP, Vox en UPN stemde tegen.

Hitler

De zitting vond plaats in een klimaat van spanning in de straten van Madrid. Sinds anderhalve week zijn er iedere avond protesten voor het hoofdkwartier van de PSOE die geregeld uitlopen op rellen en arrestaties. De woede van de demonstranten, in veel gevallen getooid met extreemrechtse symbolen, is gericht tegen het akkoord over amnestie dat de sociaaldemocraten onlangs sloten met Junts per Catalunya, de partij van de Catalaanse leider Carles Puigdemont. De amnestiewet moet gelden voor degenen die vervolgd worden of veroordeeld zijn voor de mislukte poging tot afscheiding van Catalonië in 2017.

Donderdagochtend belaagde een groep jongeren enkele leden van de sociaaldemocratische fractie in een bar bij het parlementsgebouw. Ze werden met eieren bekogeld en moesten door de politie naar het Congres van Afgevaardigden worden begeleid. Een politiemacht van 1600 agenten had uit voorzorg de straten rond het parlement afgezet.

Ook binnen ging het er stevig aan toe. Alberto Núñez Feijóo (PP) verweet Sánchez dat deze „massale verkiezingsfraude” gepleegd had, omdat de premier zich eerder tegen amnestie had uitgesproken. De leider van de conservatieven sprak van „politieke corruptie” en „de grootste aanval tegen de rechtsstaat in de recente democratie”. Santiago Abascal, leider van de extreemrechtse partij Vox, ging nog verder. Hij vergeleek de premier met Hitler en verliet na zijn toespraak met zijn fractie de zaal.

Palestina

Sánchez gaf toe dat het akkoord met Puigdemont uit de nood was geboren: hij had de beslissende zetels van Junts nodig voor een Kamermeerderheid. En die was noodzakelijk „om erger te voorkomen”: namelijk dat extreemrechts aan de macht zou komen. Maar tegelijk verdedigde hij de amnestie met overgave. „Je kunt de eenheid van het land op twee manieren verdedigen”, zei hij. „Door dwang en het opvoeren van de spanning, of door dialoog en pardon. In 2017 heeft de PP dat eerste recept toegepast in Catalonië. Het gevolg was groei van de onafhankelijkheidsbeweging met als resultaat de ernstigste territoriale crisis in onze democratie.” Volgens Sánchez is amnestie geen aanval op de grondwet, maar juist een teken van de kracht ervan.

Op sociaal en economisch gebied kondigde Sánchez enkele maatregelen aan, zoals gratis openbaar vervoer voor jongeren en steun voor hypotheekhouders met lage inkomens. Ook wil hij de lage btw op voeding handhaven en een offensief inzetten tegen de wachtlijsten in de gezondheidszorg. Wat het buitenland betreft, staat erkenning van Palestina op het lijstje van de nieuwe premier.

Vriend en vijand zijn het erover eens dat Sánchez geen makkelijke regeerperiode wacht. Niet alleen omdat de rechtse oppositie keihard zal zijn. Ook de regionale partijen die de premier nodig heeft om zijn maatregelen door het parlement te loodsen, hebben laten weten dat hun steun zal afhangen van de mate waarin Sánchez zijn afspraken nakomt. Vooral de Catalaanse partijen hebben daar slechte ervaringen mee.