De stemming in het Spaanse parlement zal waarschijnlijk volgende week plaatshebben In het benoemingsdebat kan Sánchez rekenen op steun van 179 van de 350 parlementariërs.

Het akkoord met de Catalaanse onafhankelijkheidspartij Junts per Catalunya had de meeste voeten in aarde. De partij van de Catalaanse oud-premier Carles Puigdemont eiste een amnestiewet in ruil voor hun zeven beslissende stemmen. De wet moet gelden voor personen die of vervolgd worden vanwege hun pogen om Catalonië in 2017 via een referendum af te scheiden –onder wie Puigdemont zelf. Na het referendum vluchtte hij naar België. Daar leeft hij als balling.

Na slepende onderhandelingen in België kwamen beide partijen er donderdag uit. De schriftelijke overeenkomst spreekt van een „historische kans” en stelt dat zes jaar na de botsing om het referendum het conflict nog niet is opgelost. „Alleen de politiek kan een uitweg bieden”, aldus het document.

Justitie

Dat lijkt misschien een open deur. Maar het is een duidelijke verwijzing naar de confrontatiepolitiek van de rechtse Volkspartij (PP) die in 2017 regeerde. De toenmalige premier Mariano Rajoy koos uitdrukkelijk niet voor een politieke aanpak van de Catalaanse kwestie, maar voor een strafrechtelijke: justitie moest het separatisme beëindigen.

Pedro Sánchez juichte deze harde aanpak toe. Kort geleden, tijdens de verkiezingscampagne van 2019, beloofde hij Puigdemont uit België te halen en voor de Spaanse rechter te slepen. Omgekeerd hield Puigdemont tot voor kort vol dat Sánchez onbetrouwbaar is.

Maar de uitslag van de verkiezingen in juli deed wonderen. Puigdemont kreeg de sleutel tot de vorming van de nieuwe regering in handen. Op slag braken andere tijden aan. PSOE en Junts luiden nu „een nieuwe etappe” in, aldus hun verklaring. Ze willen bijdragen aan „de oplossing van het conflict over de politieke toekomst van Catalonië op een andere manier dan in de eerdere regeerperiode”. Amnestie maakt daar deel van uit.

Hoewel de wetstekst onbekend is, zet de oppositie al de tegenaanval in. Amnestie zou in strijd zijn met de grondwet en Sánchez zou de democratie en rechtsstaat om zeep helpen. Leiders van de PP en het extreemrechtse Vox maken de premier uit voor „dictator”. Invloedrijke rechtse media verzekeren dat Sánchez instemt met fiscale onafhankelijkheid en zelfbeschikkingsrecht voor Catalonië.

Rellen

Dat klopte niet, blijkt uit het akkoord tussen de PSOE en Junts. Maar het gooit wel olie op het vuur van een kleine maar woedende volksmenigte: sinds maandag verzamelen elke avond enkele duizenden mensen voor het hoofdkantoor van de PSOE in Madrid. Ze protesteren tegen amnestie, Sánchez en Puigdemont. Vlaggen uit de tijd van de Franco-dictatuur en mensen die de Hitlergroet brengen, zijn prominent aanwezig. Herhaaldelijk komt het tot rellen. De politie voerde charges uit en pakte al tientallen mensen op.

De amnestiewet kent ook voorstanders. „Alleen de politiek kan politieke problemen oplossen”, zegt politicoloog Antón Losada. „Het pact tussen Junts en de socialisten betekent de terugkeer (van het Catalaanse conflict, LR) naar de politiek. Amnestie is de weg om dat doel te bereiken.”