Volg in dit liveblog de laatste ontwikkelingen in Israël na de aanval van Hamas op Israël op zaterdag 7 oktober.
Advertentie
Met de vrijlating van gijzelaars probeert Hamas enerzijds goodwill te kweken en anderzijds tijd te winnen om de start van een grondoffensief te vertragen. Intussen lijkt er schot te zitten in de onderhandelingen om meer ontvoerden te laten gaan.
Ongeveer een kwart miljoen Israëliërs hebben hun huizen verlaten vanwege de oorlog tussen Israël en Hamas en het geweld langs de Libanese grens. Dat meldt het Israëlische ministerie van Defensie donderdag.
Ongeveer 126.000 mensen zijn ondergebracht in minder kwetsbare gebieden als onderdeel van een evacuatieprogramma. Daarnaast verlieten veel mensen uit eigen beweging hun woonplaats om een veilig heenkomen te zoeken, waarmee het in totaal om zo’n 250.000 mensen gaat. Israël heeft een totale bevolking van iets minder dan 10 miljoen.
De verantwoordelijke autoriteiten hebben ook aanbevolen de evacuatie van de grensgebieden bij zowel Gaza als Libanon tot het einde van het jaar te handhaven. De goedkeuring van de regering hiervoor laat echter nog op zich wachten.
Volgens Israëlische media zou een dergelijk besluit een enorme financiële last voor de staat betekenen. Andere ministeries zijn ertegen en vinden het voorbarig.
Een delegatie van Hamas is momenteel op bezoek in Moskou, zei een woordvoerder van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken donderdag. Ze maakte geen verdere details bekend.
Moskou onderhoudt banden met alle belangrijke spelers in het Midden-Oosten, waaronder Israël, de Palestijnse Autoriteit en Hamas.
Rusland heeft herhaaldelijk de schuld van de huidige crisis in het Midden-Oosten toegeschreven aan falende Amerikaanse diplomatie. Het land heeft opgeroepen tot een staakt-het-vuren en vredesgesprekken tussen Israël en Hamas.
Eerder op donderdag meldde Moskou dat Rusland in Qatar gesprekken voerde met een delegatie van Hamas over het lot van de gijzelaars die in handen zijn van de militante beweging. Hamas houdt volgens Israël meer dan 220 mensen gegijzeld in de Gazastrook. Ten minste twee daarvan zouden volgens Moskou Russische staatsburgers zijn.
Hamas meldt dat er ongeveer vijftig gijzelaars gedood zijn als gevolg van Israëlische aanvallen. Of dat komt door de aanvallen van Israël zelf, of dat gijzelaars zijn geëxecuteerd uit vergelding, laat de organisatie in het midden. Of de cijfers over slachtofferaantallen kloppen, kan niet onafhankelijk worden geverifieerd.
De watervoorziening in het zuiden van Gaza is „tijdelijk verbeterd”, meldt het Bureau voor de Coördinatie van Humanitaire Zaken (OCHA) van de Verenigde Naties donderdag.
Verschillende VN-instanties zorgden ervoor dat „kleine hoeveelheden brandstof” werden afgeleverd bij belangrijke faciliteiten. De brandstof kan worden gebruikt om waterpompen aan te drijven.
De brandstof werd gehaald uit bestaande reserves. Brandstof is „nog steeds verboden door de Israëlische autoriteiten” aldus OCHA.
Er is al tientallen jaren sprake van watertekort in de Gazastrook en drinkwater wordt doorgaans per vrachtwagen het gebied binnengebracht. Sinds de aanval van Hamas op Israël op 7 oktober heeft Israël deze leveringen stopgezet.
De verbeterde watervoorziening is van korte duur, vreest OCHA. De organisatie verwacht dat de beschikbare brandstof donderdag al verbruikt is en dat de aanvoer van leidingwater weer zal ophouden.
Een tweestatenoplossing voor de Palestijnse gebieden en Israël is relevanter en realistischer dan ooit door de oorlog in het gebied, stelt de Palestijnse buitenlandminister Riad Malki. Volgens de minister is er „geen alternatief” en moet elke crisis worden omgezet in een kans.
De minister zei tijdens een persmoment op de Palestijnse missie in Den Haag dat landen over onderhandelingen praten. Onder meer de Verenigde Staten, de Europese Unie en China pleiten de laatste weken voor een tweestatenoplossing, wat inhoudt dat zowel Israël als een Palestijnse staat bestaat. Maar wat het precies betekent, moet samen met Israël worden gedefinieerd, aldus Malki.
De minister erkende tegenover de aanwezige journalisten dat deze oplossing niet makkelijk is. „Niemand zegt dat Israël morgen akkoord zal gaan om naar de onderhandelingstafel te gaan.” Er is volgens de topdiplomaat jarenlang geprobeerd het conflict te beheersen, terwijl er een oplossing nodig is en daartoe wordt nu opgeroepen door verschillende landen.
Een Israëlische onderzoekscommissie gaat zich in opdracht van de regering buigen over de verrassingsaanval van Hamas op 7 oktober. De commissie moet een antwoord geven op de „schuldvraag”, zegt de Israëlische cultuur- en sportminister Miki Zohar.
Er is veel kritiek op de overheid om de verrassingsaanval. Verschillende topfunctionarissen binnen de Israëlische krijgsmacht en veiligheidsdiensten hebben hun excuses aangeboden. Zij hadden naar eigen zeggen meer moeten doen om de aanval aan te zien komen. De kritiek op de Israëlische premier Benjamin Netanyahu neemt ook toe. Hij zou tot nu toe nog te weinig de verantwoordelijkheid op zich hebben genomen.
Hulporganisaties willen een staakt-het-vuren in de Gazastrook en geen humanitaire pauze. In pauzes kunnen wij niet werken, zei directeur Michiel Servaes van Oxfam Novib tijdens een gesprek in de Tweede Kamer. Een pauze is geen houdbare oplossing, meent Pim Kraan van Save the Children.
In Brussel praten EU-leiders tijdens een top deze donderdag en vrijdag over een oproep voor een humanitaire corridor en een pauze om noodhulp mogelijk te maken voor de kuststrook waar meer dan 2 miljoen Palestijnen wonen. Israël heeft Gaza een totale blokkade opgelegd na de aanval van Hamas. Vanuit Egypte is zeer beperkt hulp gearriveerd.
Advertentie
Een meerderheid van de Nederlanders maakt zich zorgen om de oorlog in Israël, maar de mate waarin verschilt ten opzichte van toen de oorlog in Oekraïne uitbrak in maart 2022. Dat constateert I&O Research Panel in een flitspeiling.
Destijds peilde I&O dat ruim de helft van de Nederlanders (51 procent) zich veel zorgen maakte om de oorlog in Oekraïne. Nu zegt vier op de tien Nederlanders zich veel zorgen te maken over de oorlog in Israël.
De betrokkenheid bij deze oorlog is onder de ruim 2200 ondervraagden niet zo groot als bij de oorlog in Oekraïne. Zo’n zeven op de tien Nederlanders zegt nu de oorlog in Israël te volgen. De oorlog in Oekraïne werd bij de uitbraak door bijna negen op de tien Nederlanders gevolgd, aldus het onderzoek.
Hamas roept inwoners van de Gazastrook, de Westelijke Jordaanoever en „leden van de Arabische en islamitische naties en de vrije volkeren van de wereld” op vrijdag en zondag te demonstreren, meldt The Times of Israel. Met de protesten wil Hamas een oproep doen om de grensovergang tussen Egypte en de Gazastrook bij Rafah te openen.
Het Israëlische ministerie van Defensie wil de evacuatie van burgers bij de grens met de Gazastrook en Libanon verlengen, melden media in het land. Het idee is dat de bewoners dit jaar niet meer huiswaarts keren.
De evacuaties zijn uitgevoerd in een reactie op de oorlog tegen Hamas. Sinds het conflict bijna drie weken geleden escaleerde, is het ook onrustig in het noorden bij Libanon. Dat komt doordat de Hezbollahgroepering, die Hamas steunt, vanuit Libanon Israël beschiet en daarop schieten Israëlische militairen terug.
De leiders van de 27 EU-landen schaven op hun top in Brussel donderdag aan ieder woord over de oorlog tussen Israël en Hamas. Ze zijn het volgens ingewijden goeddeels eens over een oproep om de strijd te onderbreken om noodhulp mogelijk te maken. Maar meerdere lidstaten zijn ervoor beducht Israël te zeer af te vallen.
De EU-landen spraken na de bloedige verrassingsaanval door Hamas stuk voor stuk hun steun voor Israël uit, maar zijn het vanouds oneens over wat het land zich als reactie kan permitteren. Nu door de aanhoudende Israëlische bombardementen op de afgegrendelde Palestijnse Gazastrook volgens de Verenigde Naties een „humanitaire catastrofe” dreigt, is een adempauze nodig. Daar zijn de lidstaten het over eens. Maar ze verschillen van mening over hoe die eruit zou moeten zien en hoe die aan Israël moet worden verkocht.
De Israëlische krijgsmacht (IDF) heeft in de nacht naar donderdag naar eigen zeggen de grootste inval tot nu toe uitgevoerd in de Gazastrook. Het was een „gerichte inval” in aanloop naar „de volgende fase van de gevechten”, aldus de IDF.
De Israëlische militairen doorbraken de grens met een bulldozer en tanks vuurden granaten af op beschadigde gebouwen. „De militairen hebben zich sindsdien weer teruggetrokken”, zei de IDF.
Naar verluidt is de Israëlische krijgsmacht sinds de aanval van Hamas op 7 oktober af en toe op kleine schaal actief in het Palestijnse gebied zelf. De IDF deed zondag ook al een kleine inval.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft Hamas opgeroepen om aan te tonen dat alle mensen die gegijzeld zijn nog leven, en om ze onmiddellijk om gezondheidsredenen vrij te laten. Het Internationale Comité van het Rode Kruis (ICRC) moet toegang tot de gegijzelden krijgen voor medische zorg.
De WHO maakt zich volgens directeur-generaal Tedros Adhanom Ghebreyesus „ernstige zorgen” over de gezondheid van de mensen die vastgehouden worden. „Veel van de gijzelaars, onder wie kinderen, vrouwen en ouderen, hadden bestaande gezondheidsklachten waar ze dringende en voortdurende zorg en behandeling voor nodig hebben. Het geestelijke trauma waar de ontvoerden en de families mee te maken krijgen, is dringend en psychosociale ondersteuning is heel belangrijk.”
Tedros heeft woensdag gesproken met Missing Families Forum. Dat is een Israëlische organisatie die de ontvoerden vertegenwoordigt. Tedros heeft „uit eerste hand de tragedies, het trauma en het lijden waar ze mee te maken krijgen” gehoord. „Alle burgers die onder dit conflict te lijden hebben moeten beschermd worden.”
Resoluties van Rusland en de Verenigde Staten over de oorlog tussen Israël en Hamas hebben het in de VN-Veiligheidsraad niet gehaald. Het Amerikaanse voorstel werd tegengehouden door China en Rusland. Het Russische voorstel werd ook gevetood, maar kreeg sowieso onvoldoende steun.
De Amerikaanse resolutie veroordeelde onder meer terreuraanslagen van Hamas, benadrukte dat Israël zich mag verdedigen en riep op tot gevechtspauzes voor humanitaire hulp. Tien leden van de Veiligheidsraad stemden voor, drie tegen en twee onthielden zich van stemming, waarmee het vanwege de veto’s werd verworpen.
Rusland en China waren naar eigen zeggen tegen het Amerikaanse voorstel omdat ze een oproep tot een staakt-het-vuren misten. Een oproep tot een bestand stond wel in het Russische voorstel, maar dat omschreef de Amerikaanse vertegenwoordiging op haar beurt als „te kwader trouw” en niet concreet genoeg. Het Verenigd Koninkrijk miste een bevestiging van het Israëlische recht op zelfverdediging. Die twee landen stemden tegen. Vier anderen stemden voor, negen onthielden zich van stemming.
Het is in de VN-Veiligheidsraad niet per se nodig dat alle landen het eens zijn om een resolutie aan te nemen, maar er moet wel steun zijn van de permanente leden. Dat zijn naast Rusland en China ook de Verenigde Staten, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Vorige week werden ook al twee resoluties over de oorlog gevetood.
Advertentie
