Cultuur & boeken

Lourens Geuze: We moeten eens wat vaker iemand uit Israël uitnodigen

Bijna tien jaar woonde hij, met tussenpozen, in het Heilige Land. Hij werkte er onder Joden, christenen en moslims. Begin dit jaar keerde ds. Lourens Geuze met zijn gezin terug naar Nederland. „In Israël heb ik van dichtbij gezien wat het inhoudt én kost om Jezus te volgen.”

Ds. Lourens Geuze op het terrein van Near East Ministry (NEM) in Voorthuizen. beeld RD, Anton Dommerholt

Negentien jaar was Lourens Geuze toen hij voor het eerst naar Israël afreisde. In de loop van de jaren was hij er persoonlijk assistent van een Messiasbelijdende gemeente in Haifa (2006), coördinator van taalprogramma’s in de Palestijnse gebieden (2013) en pastoraal werker in een christelijk ziekenhuis in Nazareth (2020). Tweemaal werd hij uitgezonden vanuit de hervormde gemeente in Nunspeet, via Near East Ministry (NEM) in Voorthuizen. Sinds vorig jaar is Geuze (36) predikant binnen de Protestantse Kerk in Nederland met een bijzondere opdracht voor het Midden-Oosten; inmiddels werkt hij als teamleider Midden-Oosten bij de NEM. Vorige week, daags voor Israëlzondag, verscheen zijn boek ”Jezus volgen in het Heilige Land. 10 jaar dienen onder de zonen en dochters van Abraham”.

Uitvoerig gaat u in uw boek in op het thema roeping. U wist zich al jong geroepen om in Israël te gaan dienen. Inmiddels woont u weer in Nederland. Is zo’n roeping niet iets voor het leven?

„Ik heb dat moeten leren. Toen ik 19 jaar was, wist ik me heel specifiek naar Israël, naar een bepaalde plek en op een bepaalde tijd, geroepen. Geleidelijk aan ben ik dat wat ruimer gaan zien. De kérk is allereerst geroepen om mensen uit te zenden, het gaat om de missie van God in deze wereld. Dus toen ik voor de tweede keer werd uitgezonden, toen ik 26 was, zag ik veel meer dat de gemeente in Nunspeet geroepen was om dat te doen. Ik was maar dat poppetje, dat schakeltje. Zo ervaar ik het nu ook bij de NEM: ja, God heeft me geroepen om dit te doen. Nog steeds ten dienste van het Midden-Oosten, van Israël, maar momenteel niet in Israël zelf.”

Ds. Lourens Geuze. beeld RD, Anton Dommerholt

Over roeping wordt weleens wat te hoog gedacht, constateert u. Ook de boekhouder en bouwvakker zijn voor de „bouw van Gods Koninkrijk” onmisbaar.

„Ik heb dat een keer gemerkt op een gemeenteavond waarop ik sprak. Veel mensen denken bij roeping aan iets onbereikbaars. Aan geloofshelden, Hudson Taylor, noem ze allemaal maar op. Maar uiteindelijk zijn er heel veel ongeschreven verhalen van mensen die de kerk ook hebben gebouwd. Kijk alleen al naar alle vrouwen in de zendingswereld: misschien hebben zij wel het allergrootste deel van het werk gedaan. Maar zij zijn vaak veel minder bekend. En zo zijn er zo veel mensen die nooit een nieuwsbrief schrijven, die nooit voor in de kerk een praatje mogen houden, maar die toch onmisbaar zijn. Zoals de boekhouder en bouwvakker op die gemeenteavond.”

Uw tijd in Haifa is „levensveranderend” geweest, schrijft u, ook voor uw houding tegenover Israël. Kunt u dat nog wat toelichten?

„Ik denk dat het een heel verschil maakt of je je werk begint op de Westoever, onder Palestijnse moslims, of dat je in Haifa begint. Ik ben heel dankbaar dat ik in Haifa, onder Joden, ben begonnen. Ik had denk ik eerder een neiging om onder Arabieren te gaan werken, ook in Haifa, maar doordat ik onder Joden ben gaan werken, heb ik heel goede vrienden onder hen gekregen, heb ik ook de Joodse feestdagen gevierd. Daardoor ben ik een verbondenheid met Israël gaan ervaren die ik anders niet zo zou hebben ervaren. Ik kom nog weleens veldwerkers tegen die al tien of twintig jaar onder moslims werken, maar nog nooit een pesachviering hebben meegemaakt. Of die alleen maar onder christelijke Arabieren hebben gewerkt, en nog nooit een ramadanviering hebben meegemaakt. Dat vind ik dan jammer. Heel vaak vragen mensen: Wat is jouw Israëlvisie? Tegenwoordig zeg ik dan: Nou, voordat je met een visie begint, moet je beginnen met verbondenheid. Probeer nu eerst eens verbondenheid met Israël te krijgen, met Jood en Arabier. Dan zul je vanzelf een visie ontwikkelen.”

Om dezelfde reden adviseert u om in Israël niet meteen naar de Grot van de Patriarchen in Hebron, Palestijns gebied, te gaan.

„Dat vind ik zo’n typisch voorbeeld. Want daar hoor je meteen de ergste verhalen, van beide zijden. Ga nu eerst eens naar een Joods of Arabisch dorpje een halfuur verderop. Dan zul je heel andere verhalen horen.”

Dat is ook wat u soms wat stoort aan media als BBC, NOS, ND en RD?

„Nou ja, stoort… Over het algemeen ben ik gewoon blij met deze media, niet ontevreden in elk geval. Maar in de vijftien jaar dat ik de BBC nu volg, heb ik denk ik nog nooit een artikel over Israël gelezen waarin het niet over het conflict gaat. Terwijl er zo veel gewóne verhalen op te tekenen zouden zijn.”

Door de jaren heen bent u steeds allergischer geworden voor het zomaar gebruiken van Gods Naam, schrijft u: Joden spreken de Godsnaam niet eens uit.

„Dat is inderdaad heel opvallend. Destijds had je een bekend aanbiddingslied waarin in elke regel de Godsnaam terugkwam. Voor mij had dat toen iets heel vervreemdends. In Israël gaat het dan over de Eeuwige. Dat is zo heel anders dan God als mijn beste Vriend. Hij is de Almachtige, Schepper van hemel en aarde.”

Mensen die „Jezus volgen” trof u in Israël onder Joden, „nominale” Arabische christenen en Palestijnse moslims. Veelal vormen zij een kleine minderheid, ontdekte u.

„In Israël heb ik van dichtbij gezien wat het écht inhoudt en kost om Jezus te volgen. Wij als christenen in het vrije Westen kunnen ons daar vaak geen voorstelling van maken. Misschien zou het daarom wel goed zijn als we eens vaker iemand uit Israël of het Midden-Oosten zouden uitnodigen. We kunnen zo veel van hen leren waar het gaat om de vraag wat het is om als kerk een minderheidspositie in te nemen.”

Ook wel iets ‘nieuws’ in uw boek: lang niet elke moslim die via een droom bij het christendom uitkomt, blijft ook christen.

„Dat is iets wat je inderdaad moet constateren. Velen haken toch weer af. Hoe je dat theologisch moet duiden, vind ik lastig. Ik denk dat we er in elk geval voorzichtig mee moeten zijn een droom gelijk te stellen aan een bekering. In mijn ervaring is bekering sowieso meestal een proces en geen momentopname.”

Intussen ziet u dat een toenemend aantal vluchtelingen en migranten, ook ex-moslims, uit Europa terugkeert naar Israël en het Midden-Oosten om daar het Evangelie te gaan verkondigen.

„Ook via de NEM gebeurt dat in toenemende mate, ja. Vaak zijn dat heel krachtige getuigenissen. Misschien zijn het wel geen westerse christenen, maar eigen mensen die Israël, of moslims in het Midden-Oosten, tot jaloersheid zullen gaan verwekken. Zodat zij Jezus zullen gaan leren kennen als hún Messias.”

U geeft ook adviezen voor de herziene visienota van de Protestantse Kerk. Zo zou de stem van Messias-belijdende Joden tot nu toe te weinig worden gehoord.

„Wat je ziet, is dat de Protestantse Kerk haar verbondenheid met Israël met name vormgeeft via projecten van Kerk in Actie. Maar vaak zijn dat projecten rondom dialoog, mensenrechten en hulpverlening, waaraan ook mensen vanuit verschillende religies meewerken. Ik zou veel liever zien dat de PKN allereerst contact zoekt met Messiasbelijdende Joden, met Arabische christenen, en hun projecten ondersteunt, zodat het Evangelie de basis vormt van alles wat er wordt ondernomen. Verder snap ik best dat er de laatste tijd wat meer oog is voor de Palestijnse zaak, maar laat dat niet ten koste gaan van onze onopgeefbare verbondenheid met Israël.”

Ziet u zichzelf nog eens teruggaan naar Israël?

„Heel graag. Als ik zou kunnen kiezen zou ik morgen gaan. Maar voor ons gezin –we hebben twee jonge kinderen– en de NEM is dit nu het beste. Dit is de manier waarop ik de NEM nu mag dienen.”