Demissionair premier Mark Rutte verdedigt namens het kabinet de begrotingsplannen voor volgend jaar. Ondanks de val van het kabinet gaat het om een „goed pakket”, meent Rutte. Maar veel partijen in de Kamer vinden dat er niet genoeg wordt gedaan om te voorkomen dat mensen hun rekeningen niet kunnen betalen. Volg de Algemene Politieke Beschouwingen in dit liveblog.
Advertentie
De webredactie sluit dit liveblog.
Lees het liveblog van woensdag terug, het eerste deel van de Algemene Politieke Beschouwingen:
Of het liveblog van dinsdag, over Prinsjesdag:
De provincies zijn blij en opgelucht dat de Tweede Kamer miljoenen wil uittrekken om volgend jaar prijsstijgingen in het openbaar vervoer te voorkomen. „Een neerwaartse spiraal lijkt hiermee voorkomen. Dit is een eerste belangrijke stap om het ov er weer bovenop te helpen”, stelt het IPO, de koepelorganisatie van de provincies.
Wel kijken de provincies met zorg uit naar de herberekening van de vergoeding voor de ov-studentenjaarkaart door het ministerie van Onderwijs in november. Door lagere studentenaantallen dreigt dat volgens de brancheorganisatie voor ov-bedrijven OV-NL een strop van 260 miljoen te gaan worden voor de vervoerders. „Dat moet echt voorkomen worden”, vindt het IPO.
Verder hopen de provincies dat een nieuw kabinet een nieuwe impuls gaat geven aan het ov, onder meer door het afschaffen van de btw op vervoersbewijzen.
De Zuid-Hollandse gedeputeerde Frederik Zevenbergen (vervoer) noemt het extra geld dat volgend jaar beschikbaar komt een „geweldig begin van het herstel van het openbaar vervoer”. Hij laat weten dat het broodnodig is om de dienstverlening aan de reizigers op peil te houden. „Dit is een goed begin, maar we hopen op structurele steun voor de jaren na 2024”, aldus Zevenbergen.
Een voorstel van ChristenUnie-leider Mirjam Bikker om 420 miljoen euro uit te trekken om hogere ov-prijzen te voorkomen, kon donderdag rekenen op steun van GroenLinks-PvdA, CDA, D66, Volt, SGP, SP, VVD, BBB en PVV. Het grootste deel van dit bedrag (300 miljoen euro) gaat naar het regionaal openbaar vervoer. Dat geld is niet alleen bedoeld om de voorspelde prijsstijgingen af te wenden, maar ook de beschikbaarheid van bijvoorbeeld streekbussen „structureel te verbeteren”. Met de resterende 120 miljoen euro wil de Kamer voorkomen dat NS de prijzen van treinkaartjes moet verhogen.
Het kabinet is gevallen over het inperken van de asielinstroom, maar de Tweede Kamer wil dat het kabinet „onverminderd” blijft werken aan het grip krijgen op asiel-, arbeids- en studiemigratie. Een motie van de VVD en eenpitter Pieter Omtzigt kreeg een ruime Kamermeerderheid achter zich op de tweede dag van de Algemene Politieke Beschouwingen.
De aanpak van de problemen die volgens de VVD en Omtzigt worden veroorzaakt door „migratiestromen die de draagkracht van onze samenleving overstijgen” dulden geen uitstel, stelden zij in hun motie. Die werd onder meer gesteund door de voormalige coalitiepartijen CDA en ChristenUnie en oppositiepartij SGP.
Het demissionaire kabinet moet zich van de Kamer in Europees verband blijven inzetten voor steviger buitengrensbewaking voor asielzoekers en naleving van Dublinafspraken. Die behelzen dat asielzoekers in het land van aankomst de asielprocedure moeten doorlopen.
Bij arbeidsmigratie moet ervoor worden gezorgd dat het type arbeidsmigranten dat naar Nederland mag komen beter aansluit op de personeelsbehoefte van werkgevers.
De Kamer wil dat er een rapporteur wordt aangesteld die moet onderzoeken naar welke landen buiten Europa de asielopvang en -procedure kan worden verplaatst. Met die landen moet een partnerschap worden gesloten. Een motie van deze strekking van JA21 en PVV is eveneens aangenomen.
Eeen soortgelijk idee is in het Verenigd Koninkrijk neergelegd in een omstreden wetsvoorstel. Dat komt er grofweg op neer dat iedereen die illegaal per boot aankomt in het VK het recht verliest om asiel aan te vragen. De migranten mogen vervolgens worden uitgezet naar „veilige” derde landen zoals Rwanda. Het Brits gerechtshof heeft dit plan verboden, maar de juridische strijd woedt voort. Ook internationaal is er veel kritiek op het plan van de Britse regering.
Beide moties waren ontraden door minister-president Mark Rutte.
Het demissionaire kabinet hoeft zich van een Kamermeerderheid niet publiekelijk uit te spreken tegen de omstreden Tunesiëdeal. Een motie van Sylvana Simons van BIJ1 hiertoe werd verworpen.
In ruil voor het tegengaan van levensgevaarlijke mensensmokkel over de Middellandse Zee is de Tunesische president Kais Saied geld in het vooruitzicht gesteld door de Europese Commissie. Die deal werd in juli gesloten door EC-voorzitter Ursula von der Leyen, premier Rutte en zijn Italiaanse ambtgenoot Giorgia Meloni. Een deel van de Kamer heeft er grote moeite mee dat een dergelijke deal is gesloten met een land dat mensrechten schendt.
De Raad van State moet met spoed een advies geven, zodat de Tweede Kamer kan voorkomen dat de verkenning na de verkiezingen in november opnieuw in een chaos uitmondt. De vorige verkenning, na de Tweede Kamerverkiezingen in 2021, leidde tot een grote vertrouwenscrisis in de Haagse politiek. Op initiatief van de SGP vraagt de Kamer advies van de Raad van State om daarbij ook „alle mogelijke stabiele varianten” van een verkenning te betrekken.
Die varianten moeten overigens wel mogelijk zijn binnen de huidige regels, „waarbij de Kamer een of meer informateurs aanwijst”, aldus het voorstel dat donderdagavond werd aangenomen. Zowel de VVD als D66 mocht na de vorige verkiezingen een verkenner aanwijzen. Tot twee keer toe moest het verkennersduo zijn opdracht teruggeven aan de Kamer. Aanleiding van de crisis op het Binnenhof is een inmiddels veelbesproken foto van oud-verkenner Kajsa Ollongren (D66), waarop aantekeningen over onder anderen Kamerlid Pieter Omtzigt (oud-CDA) stonden.
Voor sommige partijen, waaronder de SGP, is er een duidelijke oplossing voorhanden: zij willen de koning een informateur en formateur (meestal de uiteindelijke minister-president) laten aanwijzen. In de motie wordt de koning overigens niet genoemd, maar eerder tijdens het lange debat over de begrotingsplannen van het kabinet verwees de nieuwe SGP-voorman wel naar de rol van het staatshoofd. In een recente evaluatie stond de ideale verkenner beschreven als iemand met afstand tot de politiek. Dat is extra belangrijk na een felle verkiezingsstrijd. De koning is zo iemand, vindt Stoffer. De koning heeft immers „van kinds af aan geleerd boven de partijen te staan”.
Het kabinet moet alsnog met een noodplan komen voor het geval de energieprijzen de pan uit rijzen. De Tweede Kamer heeft hiertoe een voorstel van de kersverse DENK-leider Stephan van Baarle aangenomen. Demissionair premier Mark Rutte zag weinig in zo’n voorstel. Consumenten kunnen een vast contract vragen bij hun energieaanbieder om meer zekerheid te krijgen, en er is al een noodfonds in het leven geroepen, benadrukte hij.
De motie waarin het kabinet wordt opgeroepen „een snel uitvoerbaar noodplan op te stellen voor als de energierekening stijgt in de winter en dit de koopkracht onder druk zet” kreeg evenwel steun van een meerderheid.
De Tweede Kamer wil dat geld voor de huisartsenzorg in de huisartsenzorg moet blijven en niet in handen mag komen van commerciële investeerders. Een motie van SP en ChristenUnie is donderdag door een Kamermeerderheid aangenomen.
De regering moet hier nu mee aan de slag. Premier Mark Rutte had de motie ontraden op de tweede dag van de Algemene Politieke Beschouwingen (ABP).
„Geld voor zorg moet naar zorg”, zegt partijleider Lilian Marijnissen van de SP. „Commerciële investeerders die winst willen maken hebben daarom niets te zoeken in onze zorg.”
Net geen meerderheid, maar toch een flink aantal partijen in de Tweede Kamer wil dat koning Willem-Alexander afziet van zijn loonsverhoging van 55.000 euro per 2024. Een motie die daartoe oproept van PVV-leider Geert Wilders kreeg steun van coalitiepartij D66 en oppositiepartijen SP, Volt, DENK, Partij voor de Dieren, FVD, Groep Van Haga, JA21, BIJ1 en de zelfstandige Kamerleden Pieter Omtzigt en Nilufer Gündoğan. Samen is dat 71 van de 150 zetels.
De koning ontvangt volgend jaar een salaris van bijna 1,1 miljoen euro en dat vindt Wilders te veel, zo had hij tijdens het begrotingsdebat naar voren gebracht. Wilders vindt 1 miljoen euro genoeg. Het zou in zijn ogen een „een mooi signaal zijn” van de koning om ruim een halve ton terug te stoppen in de staatskas nu veel mensen er nauwelijks op vooruit, of zelfs op achteruitgaan.
Demissionair premier Mark Rutte had al gezegd dat hij het „ongepast” vindt om aan de koning te vragen vrijwillig af te zien van zijn salarisverhoging. Hij wees Wilders eerder donderdag op de wet waarmee het inkomen van de koning is geregeld, waarmee de PVV in 2009 zelf instemde.
Het kabinet moet de provincie Zuid-Holland en eventuele andere overheden „financiële en juridische steun” bieden als zij juridische stappen wil zetten tegen chemiereus Chemours. De fabriek in Dordrecht heeft jarenlang gezorgd voor ernstige vervuiling met PFAS, een groep kankerverwekkende stoffen. De provincie Zuid-Holland overweegt juridische stappen, maar partijen zijn nog huiverig. In de Tweede Kamer willen GroenLinks-PvdA, D66, CDA en ChristenUnie dat het kabinet te hulp schiet.
„Chemours mag niet langer wegkomen met de schade die ze veroorzaken voor omwonenden, werknemers en het milieu”, vindt Kamerlid Habtamu de Hoop (GroenLinks-PvdA). „Chemours lapt al jaren alles aan zijn laars. Bovendien is het bedrijf al heel lang op de hoogte van de schadelijke gevolgen van PFAS, voor mens en natuur.” Eerder liet D66-Kamerlid Kiki Hagen al weten dat zij wil dat het kabinet „pal achter de provincie en omwonenden gaat staan”. Haar partij wil een totaalverbod op PFAS.
Afgelopen maandag adviseerde de Provinciale Adviescommissie Leefomgevingskwaliteit (PAL) dat de fabriek van Chemours direct wordt stilgelegd totdat er duidelijkheid is of er al dan niet PFAS wordt uitgestoten. Ook de Kamer wil dat de chemiereus uit voorzorg dichtgaat, „zolang de gezondheid van omwonenden niet kan worden gegarandeerd”.
De Kamer komt met dusdanig ambitieuze plannen om de begroting te vertimmeren dat het kabinet de effecten ervan nog niet kan overzien, zeker niet als er meerdere voorstellen worden aangenomen. Demissionair premier Mark Rutte kondigde in het debat over de begrotingsplannen voor volgend jaar aan dat alle moties (voorstellen die Kamerfracties doen) in principe worden ‘ontraden’. Plannen die niet voorzien zijn van een financieringsvoorstel, worden „dubbel ontraden”, grapte de premier.
Pas als het kabinet een duidelijker beeld heeft over de gevolgen, gaan ministers nader in op de uitvoering van de plannen.
De Kamer kwam in het debat met een grote lijst aan eisen. Een meerderheid schaart zich achter verhoging van het minimumloon en de kinderopvangtoeslag, het tegenhouden van de geplande verhoging van brandstofaccijnzen en een flinke investering in het ov om te voorkomen dat trein- en buskaartjes duurder worden.
De plannen zijn het gevolg van politieke keuzes: waar komt de meeste steun terecht. Dat geldt nog sterker voor de manier waarop de voorstellen worden betaald. Waar de ene partij gereserveerd geld voor andere plannen wil inzetten, zien andere fracties meer in het verhogen van de lasten voor bedrijven. „Als wij nu kijken naar alle dekkingen, zie je eigenlijk dat het ontzettend lastig is om daar nu de samenhang in te zien. Dat betreft ook de impact op lange termijn”, zei Rutte.
De komende tijd worden een aantal begrotingen nog nader behandeld in de Tweede Kamer. De Kamerfracties moeten hun voorstellen ook nog in wetsaanpassingen gieten. Daarover praten de partijen dan ook nog met de verantwoordelijke ministers over de uitvoering en de manier waarop de plannen in de wet terechtkomen.
Kamerlid Pieter Omtzigt noemt de enorme hoeveelheid plannen die fracties donderdag hebben ingediend om de begroting te verbouwen „enigszins overmoedig” en vooral ook „onzorgvuldig.” In een paar uur tijd hebben partijen 67 moties ingediend om de begroting van het demissionaire kabinet flink aan te passen of met aanvullende wensen te komen. Al die plannen kosten bergen met geld, zonder dat over zowel het plan zelf als de financiële dekking ervan goed is nagedacht, zei Omtzigt tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen (ABP).
In zijn betoog somde Omtzigt een aantal van de wensen van de Tweede Kamer op, die variëren van het afschaffen van het verhogen van de kinderbijslag, het terugbrengen van kunstgebitten in het basispakket, nul procent btw op eten en erfenissen en het afschaffen van alle fossiele subsidies. Over de haalbaarheid en wenselijkheid van zowel al die plannen als de dekking ervan is volgens Omtzigt niet goed nagedacht.
Zijn kritiek viel niet in goede aarde bij onder meer GroenLinks-PvdA, VVD en de ChristenUnie. Volgens Jesse Klaver (GroenLinks-PvdA) zijn er weken en soms zelfs jaren denkwerk aan vooraf gegaan, ook aan de dekkingsvoorstellen voor de plannen. GroenLinks en PvdA willen het minimumloon verhogen en hebben daarvoor de steun van een Kamermeerderheid. GroenLinks-PvdA hebben de motie van ChristenUnie ondertekend om prijsstijgingen in het openbaar vervoer te voorkomen.
„Op alle plannen die hier zijn gedaan kun je kritiek hebben, niets is perfect”, zei Klaver. Aan veel plannen en dekkingsvoorstellen zitten „allerlei effecten” die je in de perfecte wereld niet zou willen. Maar er moeten keuzes worden gemaakt. „We zijn geen praathuis, hier moeten we een beslissingen nemen.”
Ook CU-fractievoorzitter Mirjam Bikker veegt het verwijt van Omtzigt van tafel dat de plannen haastwerk zijn geweest. „Ik heb weken voorbereidingen in dit debat gestopt.” Ze erkent dat het „ergens pijn doet” als bijvoorbeeld het minimumloon wordt verhoogd. „Dat moet je wegen.”
VVD-fractievoorzitter Sophie Hermans verweet Omtzigt met twee maten te meten. In een ingediende motie van BBB om het minimumloon ‘iets’ te verhogen, door Omtzigt ondertekend, staat geen concreet percentage en ook geen concreet dekkingsvoorstel. „Dat hoort thuis in een motie.”
Na de val van het kabinet is „die knellende coalitiedwang” verdwenen, wat samenwerken in de Kamer een stuk makkelijker maakt, ziet GroenLinks-voorman Jesse Klaver. Tijdens het marathondebat over de begroting van volgend jaar is het „gelukt het minimumloon te verhogen, iets te doen voor de middeninkomens en de kinderopvangtoeslag”, zo schetste hij.
De combinatie GroenLinks-PvdA trok samen op met de ChristenUnie. Nu die partij niet meer gehouden is aan een regeerakkoord „is er zo ontzettend veel mogelijk”, meent Klaver. Hij is blij dat „er gewoon echt actie ondernomen wordt” door partijen die samenwerken.
Tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen bleek de Tweede Kamer in wisselende samenstelling meerderheden te krijgen, onder meer via steun van D66 en ChristenUnie. „Zo hebben we toch meer dan 2 miljard euro aan de begroting weten te verbouwen”, aldus Klaver, die uitlegde dat sommige ingrepen betaald gaan worden door de lasten van grote bedrijven te verzwaren. Ook voorstellen waar Klaver minder gecharmeerd van was, kunnen op een meerderheid rekenen. Zoals het plan om de accijnsverhoging tegen te houden.
Of de resultaten een voorbode zijn voor de situatie in de Haagse politiek na de verkiezingen op 22 november - wanneer er een kabinet gevormd moet worden - is niet helemaal duidelijk, zei Klaver. „In zekere zin. Ja en nee. Nee, omdat we hier nu zaken moesten doen bij deze politieke beschouwingen. En je weet nog niet hoe de politieke verhoudingen straks liggen na 22 november.” Maar, zo beaamde hij, is het wel „interessant om te zien” met welke partijen hij snel op één lijn kwam.
De Tweede Kamer reageert met grote verbazing op een motie van de BBB en Pieter Omtzigt, waarin wordt opgeroepen om het minimumloon „een beetje” te verhogen en dat te betalen vanuit de uitgaven van de Rijksbegroting. Dat de indieners niet helder maken hoe zij dit denken te betalen, vinden verschillende partijen oneerlijk naar de kiezer en bovendien ‘gratis bier voor iedereen’. Onderbouwingen door Van der Plas waren weinig effectief: ze leidden tot nog meer opgetrokken wenkbrauwen of zelfs hoongelach.
BBB-leider Caroline Van der Plas, die de motie indiende, probeerde later in een interruptiedebat te verhelderen dat het minimumloon met 1 á 2 procent omhoog moet, en dat onder meer bezuinigd moet worden op de hoeveelheid ambtenaren of consultants. „Mijn mond valt hier van open”, zegt CU-leider Mirjam Bikker verbaasd.
Henri Bontenbal van het CDA wijst haar er al snel op dat het sommetje van de BBB en Omtzigt niet klopt. Het verhogen van het minimumloon met 1 of 2 procent zou meer dan een miljard euro kosten, terwijl snijden in het ambtenarenapparaat nog geen 200 miljoen euro oplevert. Bontenbal vindt het voorstel dan ook een „gratis-bier-motie”.
Van der Plas wijst erop dat de Rijksoverheid jaarlijks 2,7 miljard euro uitgeeft aan consultants en dat daarin gesneden kan worden. Maar volgens Jesse Klaver (GroenLinks-PvdA) zal het wegvallen van consultants in ieder geval deels gecompenseerd moeten worden door meer ambtenaren in te huren. Van der Plas denkt dat het later juist iets kan opleveren. Daar wordt volgens haar te weinig naar gekeken. „Dingen leveren uiteindelijk ook iets op en wat zijn dan de werkelijke kosten? Misschien wel helemaal niets.”
Volgens Van der Plas is de Kamer vooral controleur van het kabinet. „We ontslaan het kabinet wel een beetje van de plicht om zelf met voorstellen te komen”, zei Van der Plas tot hilariteit van de Kamer. De miljoenennota ís een voorstel van het kabinet, legt Bontenbal uit. „Als je niet uitlegt waar het geld vandaan komt, is het geen serieuze motie.” Ook wijst Klaver erop dat de Kamer ook wetgever is. Volgens hem is Van der Plas niet eerlijk naar de kiezer door niet te vertellen hoe ze een verhoging wil betalen. „Dan hebben we een probleem. Het is uw verantwoordelijkheid als parlementariër om gedegen werk te leveren.”
Chris Stoffer, de kersverse fractievoorzitter van de SGP, beleeft deze week zijn vuurdoop in politiek Den Haag.
Hoe kijkt hij vooruit naar Prinsjesdag en de Algemene Politieke Beschouwingen? En hoe blikt hij terug? Verder gaat Robert in deze video langs bij Kees van der Staaij, Roelof Bisschop, Menno de Bruyne en fractiesecretaresse Jenny Romijn. Bekijk de video:
Pieter Omtzigt vreest dat bedrijven vertrekken als zij een groot deel van de rekening moeten betalen voor het plan van GroenLinks-PvdA om het minimumloon en de kinderopvangtoeslag te verhogen. De samenwerkende linkse partijen willen het plan van 2 miljard euro betalen uit een nieuwe belasting voor bedrijven die hun eigen aandelen opkopen. Een meerderheid van de Kamer steunt het voorstel.
Klaver is niet bang dat bedrijven en masse vertrekken. Bedrijven kijken volgens hem verder dan het belastingstelsel in een land en vinden bijvoorbeeld ook de kwaliteit van het personeel en de betrouwbaarheid van de overheid belangrijk.
Ondanks de antwoorden van Klaver is Omtzigt er niet helemaal gerust op dat „we per ongeluk iets totaal raars aan het doen zijn”. Zijn vrees is dat bedrijven zullen verplaatsen van Amsterdam naar Frankfurt, Parijs of een ander financieel centrum in Europa als zij hun aandelen op willen kopen. Bedrijven doen dit vaak in het belang van aandeelhouders, die zo meer verdienen aan hun aandelen.
„Wij zijn bereid het risico te nemen”, zegt Klaver hierop. Omtzigt twijfelt of hij de motie al kan steunen waarin het hele plan nog niet tot detail is uitgewerkt, onder meer op dit punt. Klaver belooft meer duidelijkheid te geven in het officiële wijzigingsvoorstel dat hij later in zal dienen.
Een aantal partijen vindt het onbegrijpelijk dat een Kamermeerderheid miljoenen uit het Nationaal Groeifonds wil halen om de aanstaande verhoging van brandstofaccijnzen tegen te houden. De VVD dient dat voorstel namens een meerderheid van de Kamer in, maar het was juist een liberale minister die indertijd met het voorstel kwam, benadrukt GroenLinks-leider Jesse Klaver. Hij steunt het investeringsfonds, maar dat kan beter afgeschaft worden „als het gewoon een grabbelton wordt”, vindt hij.
„Het is uw eigen minister toen die dat heeft bedacht. Het zou niet bij me opkomen dit voor dekking te gebruiken”, hield hij VVD’er Sophie Hermans voor.
Ook D66-fractievoorzitter Jan Paternotte kan weinig begrip opbrengen voor de constructie. Hij wijst de liberale fractievoorzitter erop dat zij het adagium ‘eerst verdienen, dan verdelen’ steunt, dat ook de koning uitsprak in de Troonrede. Door een beroep te doen op een fonds „dat bedoeld is voor innovatie, investeringen en verdienvermogen, om geld uit te geven aan benzineaccijnzen” doet de VVD precies het tegenovergestelde, meent Paternotte.
Andere partijen slaan ook de handen ineen, en kregen een meerderheid achter een plan om het minimumloon en de kinderopvangtoeslag extra te verhogen. Hermans wijst erop dat dat voorstel, initiatief van onder meer GroenLinks-PvdA, wordt betaald door bedrijven verder te belasten. Dát voorstel legt pas een „enorme druk op het verdienvermogen hier”, vindt zij.
Chris Stoffer, de kersverse fractievoorzitter van de SGP, beleeft deze week zijn vuurdoop in politiek Den Haag.
De Tweede Kamer gaat voor de verkiezingen van 22 november in debat over de begrotingen van de ministeries van Economische Zaken en Klimaat, Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Een meerderheid in het parlement heeft hier voor gestemd. Kamerleden vinden dat debatten over de gevolgen van deze begrotingen voor armoede niet kunnen wachten. Ook het fonds waaruit de besturen van Bonaire, Sint Eustatius en Saba worden betaald, zal worden besproken.
De SP vindt onder meer de afhandeling van de aardbevingsschade te belangrijk om de begrotingsbehandeling van het ministerie van Economische Zaken te laten wachten. Daar krijgt ze een grote Kamermeerderheid in mee. Kees van der Staaij (SGP) krijgt eveneens veel steun om de begroting van Sociale Zaken te behandelen. Die is volgens hem „voor verschillende financieel kwetsbare mensen van groot belang”.
PvdA en GroenLinks vinden het belangrijk om de financiën van het ministerie van Binnenlandse Zaken door te spreken. „Voornamelijk omdat de huurtoeslag op die begroting staat”, zegt Henk Nijboer van de PvdA.
De Tweede Kamer wil het minimumloon volgend jaar met 1,7 procent extra verhogen. Ook uitkeringen als de AOW stijgen mee. Daarnaast gaat de kinderopvangtoeslag omhoog, zodat ouders zelf minder geld bij hoeven te leggen. De rekening wordt met name neergelegd bij het bedrijfsleven.
Dit voorstel van GroenLinks-PvdA krijgt steun van in ieder geval ChristenUnie, D66, PVV, PvdD, Volt, DENK, BIJ1, en de onafhankelijke Kamerleden Liane den Haan en Nilüfer Gündoğan.
„Bovendien is een openbaar vervoer ook duurzaam vervoer”, zegt Bos. Hij voegt eraan toe dat als de korting op benzineaccijnzen ook wordt verlengd, er voor de reiziger minder prikkel is om de duurzame optie te kiezen. „Daarvoor zullen de ov-kaartjes goedkoper moeten.”
Een voorstel van ChristenUnie-leider Mirjam Bikker om 420 miljoen euro uit te trekken om hogere ov-prijzen te voorkomen, kon donderdag rekenen op steun van GroenLinks-PvdA, CDA, D66, Volt, SGP, SP, VVD, BBB en PVV. Daarvan zou 300 miljoen euro naar regionaal vervoer moeten en 120 miljoen om te voorkomen dat NS de treinkaartjes duurder moet maken.
De Tweede Kamer wil de brandstofaccijnzen volgend jaar niet verhogen. De huidige korting, die per 1 januari zou vervallen, blijft een jaar langer bestaan. Ook gaat de gebruikelijke jaarlijkse verhoging eenmalig niet door. Een voorstel daartoe van VVD-fractieleider Sophie Hermans krijgt steun van SP, ChristenUnie, DENK, PVV, JA21, BBB, SGP, Groep-Van Haga en de eenpitters Pieter Omtzigt en Liane den Haan.
Deze partijen willen ook de energierekening voor huishoudens verlagen door een structurele verlaging van de energiebelasting met 200 miljoen euro. Met deze maatregelen worden zowel mensen met een laag inkomen als middengroepen geholpen, betogen zij.
Voor de financiering van deze ingrepen - de accijnsmaatregel kost naar schatting 1,2 miljard euro - willen de partijen geld bijeenleggen dat op de plank blijft liggen bij diverse ministeries. De begrotingen van Sociale Zaken en Volksgezondheid blijven daarbij buiten schot. Ook eventuele extra aardgasbaten moeten ervoor worden benut.
Mocht dat onvoldoende opleveren, dan willen de partijen een greep doen in het Nationaal Groeifonds. Dat is eigenlijk bedoeld om innovatieve bedrijven te helpen met investeringen die zij anders niet gefinancierd kunnen krijgen, en die bijdragen aan het toekomstig verdienvermogen van de economie.
De Tweede Kamer wil voorkomen dat de prijzen van trein- en buskaartjes volgend jaar fors omhooggaan. Daarvoor moet 420 miljoen euro worden uitgetrokken, vindt ChristenUnie-leider Mirjam Bikker. Haar voorstel krijgt steun van in ieder geval GroenLinks-PvdA, CDA, D66, Volt, SGP, SP, VVD, BBB en PVV.
Het grootste deel van dit bedrag (300 miljoen euro) gaat naar het regionaal openbaar vervoer. Dat geld is niet alleen bedoeld om de voorspelde prijsstijgingen af te wenden, maar ook de beschikbaarheid van bijvoorbeeld streekbussen „structureel te verbeteren”. Met de resterende 120 miljoen euro wil de Kamer voorkomen dat NS de prijzen van treinkaartjes moet verhogen.
„Als we willen bouwen aan zorgzame gemeenschappen, dan vraagt dat om een betere verbinding”, zegt Bikker. „Wij investeren in betaalbare bereikbaarheid door ons hele land. Want als je het ziekenhuis, school of de winkel niet kunt bereiken of betalen dan verkruimelt de gemeenschap.”
Het extra geld is „hard nodig” voor een bereikbaar en betaalbaar openbaar vervoer en om verdere verschraling te voorkomen, vindt fractievoorzitter Jesse Klaver van GroenLinks-PvdA. „Want ook als een bus niet vol zit, is het van grote waarde dat hij blijft rijden.”
De maatregelen worden betaald uit een aantal bestaande potjes. Het gaat om geld dat om uiteenlopende redenen nu nog niet aan andere zaken kan worden uitgegeven.
Deze tijd vraagt om een betrouwbare overheid, een herijking van verantwoordelijkheden en meer maatschappelijk initiatief.
Kamerfracties overleggen om iets te veranderen aan de begroting met oa; Steven van Weyenberg (D66), Attje Kuiken (PvdA) en Pieter Grinwis (CU) tijdens de tweede dag van de algemene politieke beschouwingen. De Kamer debatteert over de begroting van het kabinet die met Prinsjesdag is gepresenteerd.
Demissionair premier Mark Rutte gaat zijn best doen Pakistan aan te sporen mee te werken, nu een Pakistaan tot twaalf jaar cel veroordeeld is voor het bedreigen van PVV-leider Geert Wilders. Dat zegt hij toe na een vraag van Wilders. Rutte is de komende dagen in New York voor de algemene vergadering van de Verenigde Naties, en hoopt daar zijn ambtsgenoot erop aan te kunnen spreken. Mocht dat niet lukken, dan zoekt Rutte „andere wegen” om contact te krijgen met Pakistan over de kwestie.
Vorige week werd de oud-cricketspeler Khalid Latif tot twaalf jaar cel veroordeeld door een Nederlandse rechter, maar er is geen uitleveringsverdrag met Pakistan. Wilders wil dat Latif uitgeleverd wordt, maar ook dat de „grote vissen” worden aangepakt. Verschillende imams hebben op grote bijeenkomsten opgeroepen Wilders te vermoorden. Inmiddels wordt ook de rechter die Latif veroordeelde bedreigd. „Het kan niet zo zijn dat als een parlementariër en rechter worden bedreigd, dat een land als Pakistan dan niet meewerkt.”
Rutte heeft „respect” voor Wilders, die al jarenlang bedreigingen moet doorstaan. De Pakistaanse ambassadeur is al eerder ontboden vanwege de kwestie. Wilders „waardeert het zeer” dat niet alleen Rutte, maar ook ministers Dilan Yeşilgöz (Justitie) en eerder Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken) zich voor hem hebben ingespannen.
De situatie in de opvang in Ter Apel is „kritiek”, aldus demissionair premier Mark Rutte. Het aantal personen dat dagelijks aanklopt bij het aanmeldcentrum is „boven verwachting” en de druk neemt steeds verder toe, aldus de demissionaire bewindsman.
„Ook afgelopen nacht was het weer spannend”, verklaarde Rutte tijdens het debat over de miljoenennota. Er zijn vooral veel minderjarige asielzoekers. Volgens Unicef komen er momenteel dagelijks zo’n dertig tot vijftig alleenreizende asielkinderen aan in ons land.
De voorstellen die veel partijen op tafel hebben gelegd om in de begroting voor volgend jaar meer te doen voor bepaalde inkomensgroepen, „hebben allemaal voor- én nadelen”, waarschuwt minister-president Mark Rutte. Hij benadrukt dat de Tweede Kamer erover gaat, nu het kabinet demissionair is.
„Ik sta hier om mijn eigen begroting te verdedigen”, aldus Rutte. Hij vindt dat daarin al „een afgewogen pakket” is opgenomen om te voorkomen dat met name het aantal kinderen dat in armoede opgroeit niet verder oploopt. Daarbij wees er ook op dat het demissionaire kabinet „te maken heeft met financiële kaders” en de staatsschuld niet kan laten oplopen.
Premier Mark Rutte vindt het „ongepast” om aan koning Willem-Alexander te vragen om vrijwillig af te zien van zijn salarisverhoging van 55.000 euro. PVV-leider Geert Wilders vroeg hierom tijdens het debat over de begroting.
Wilders vroeg of het „niet een mooi signaal zou zijn” van de koning om de ruim een halve ton terug te stoppen in de staatskas nu veel mensen er nauwelijks op vooruit, of zelfs op achteruitgaan.
Het salaris van koning Willem-Alexander gaat er volgend jaar met 55.000 euro op vooruit, zo was dinsdag te lezen in de begroting. Hij komt dan uit op een jaarinkomen van 1,09 miljoen euro. Het in
Het is volgens premier Rutte niet de verwachting dat de energieprijzen de komende tijd gaan stijgen. Om die reden is het niet nodig om, net zoals een jaar geleden, een prijsplafond in te stellen.
Hij reageerde hiermee op enkele Kamerleden die zorgen uitten over het naderende winterseizoen. „We hebben de schrijnende verhalen gezien van mensen die letterlijk bij kaarslicht hun dingen deden omdat ze geen energie wilden gebruiken wegens de oplopende prijzen. Toen hebben we met stoom en kokend water steunmaatregelen in het leven moeten roepen”, zei DENK-fractievoorzitter Stephan van Baarle. Hij bracht in herinnering dat die steunmaatregelen vanaf 1 januari verdwijnen. Hoe gaan we voorkomen dat áls de energieprijzen gaan stijgen mensen in problemen komen, wilde hij weten.
De ruzie tussen Polen en Oekraïne zal uiteindelijk wel los lopen, denkt demissionair premier Mark Rutte. Polen zegt geen wapens meer aan Oekraïne te willen leveren, omdat het ruzie heeft met het buurland over graanexport. „De soep zal niet zo heet gegeten worden als ze wordt opgediend”, zei Rutte aan het begin van de tweede dag van de Algemene Politieke Beschouwingen.
Demissionair premier Mark Rutte verdedigt namens het kabinet de begrotingsplannen voor volgend jaar. Ondanks de val van het kabinet gaat het om een „goed pakket”, meent Rutte. Maar veel partijen in de Kamer vinden dat er niet genoeg wordt gedaan om te voorkomen dat mensen hun rekeningen niet kunnen betalen. Zij doen voorstellen om de begroting te verbouwen, en zo meer inkomenssteun aan huishoudens te geven.
Op woensdag, de eerste dag van de Algemene Politieke Beschouwingen, werd duidelijk dat vrijwel alle partijen meer willen doen: ofwel voor de armste huishoudens ofwel voor middeninkomens. Maar de plannen liepen nogal uiteen. Hoewel er een meerderheid lijkt voor het tegenhouden van de accijnsverhoging op brandstof, zijn de fracties die dit willen het er nog niet over eens hoe dit te betalen.
Het is de vraag hoeveel ruimte het kabinet ziet voor aanpassingen. Hoe dan ook zal Rutte willen dat elk plan wordt voorzien van een voorstel om het te financieren. Op Prinsjesdag waarschuwde hij bovendien voor eventuele onvoorziene gevolgen van grote aanpassingen. De demissionair premier vreest voor schade aan de economie, bijvoorbeeld als ambitieuze plannen worden betaald door de lasten voor het bedrijfsleven omhoog te gooien.
Donderdag besluit de Tweede Kamer ook welke begrotingen nog behandeld zullen worden voor het verkiezingsreces.
Het liveblog van woensdag, de eerste dag van de Algemene Politieke Beschouwingen, is hier terug te lezen.
Advertentie
