Op drie plekken in Den Haag drommen mensen samen. Ze delen dezelfde passie en maken zich allemaal zorgen over de leefbaarheid op aarde. Meedoen aan de snelwegblokkade gaat velen echter een brug te ver. „Dat is alleen voor de harde kern.”
De klokken van de Christus Triumfatorkerk beieren. Het is iets voor tien uur ’s morgens. Een stroompje mensen loopt van station Den Haag Centraal naar het gebedshuis. Veel ‘kerkgangers’ dragen een korte broek en stevige schoenen. De uitrusting bestaat veelal uit een rugtas, een hoofddeksel en een thermosfles. Een protestbord blijft in de garderobe achter.
De klimaatviering staat op punt van beginnen. Helemaal achterin de kerkzaal zit Aleid Groothoff (72) uit Houten. Ze draagt een zwarte jurk en haar blote voeten steken in sandalen. „Laten we deze dag beginnen met gebed”, glimlacht ze. „Maar daarna ga ik voor de vierde keer de A12 op. Ik zing dit keer zelfs mee in een vierstemmig klimaatkoor.” De vieve zeventiger is niet bang uitgevallen. „Ik ben nog nooit opgepakt, maar ik ben wel kletsnat geworden.”
Groothoff denk dat maar een klein deel van de aanwezigen daadwerkelijk meedoet aan de snelwegblokkade. „Ik vind dat het onze burgerlijke plicht is en geen burgerlijke ongehoorzaamheid.” De inwoonster van Houten noemt zichzelf vroom en radicaal. „Ik ben gelovig, lid van de protestantse gemeente van Houten, maar ook GroenLinkser.”
Jaap van den Akker, predikant van de gemeente ter plaatse, heet de aanwezigen welkom. „We zijn niet toevallig op deze dag samengekomen. Sommigen van ons zullen zo naar de A12 gaan.” Spreker en dominee Jaap Sytsma staat daarna kort stil bij Genesis 1:6-8. Daar gaat het volgens hem over de schepping van het klimaat. De voorganger belijdt vervolgens namens de aanwezigen schuld. „Wij leven op te grote voet. We zijn medeschuldig aan een economisch systeem van uitbuiting. Gemak werd gemakzucht.”
De temperatuur in de kerk loopt op. Er druppelen nog steeds mensen binnen. Het gebouw is inmiddels goed gevuld met een paar honderd aanwezigen. Sytsma somt een trits aan gevolgen van klimaatverandering op: bosbranden, het verlies van biodiversiteit, het verdwijnen van koraalriffen, permafrost en gletsjers, toegenomen voedsel- en waterschaarste. „We verliezen ook Fries cultureel erfgoed”, besluit de voorganger met een kwinkslag. „We gaan geen Elfstedentocht meer meemaken.”
De aanwezigen zijn een minuut stil om de problematiek te overdenken. Daarna zingt de muziekgroep Schrijvers voor Gerechtigheid het lied ”Maak ons hart onrustig”. Bij de regel „Geef ons moed om op te treden” staan veel aanwezigen op. Harmen Niemeijer –directeur van Micha Nederland– vraagt zich af of zijn hart wel onrustig genoeg is. „We staan nog veel te weinig stil bij onze leefstijl en de staat van de schepping.”
Kapitalisme
In de stad krioelt het van de klimaatdemonstranten, herkenbaar aan paraplu’s, borden en spandoeken met allerlei leuzen. Een man draagt een bord met daarop ”Kapitalisme moet kapot”. Hij is onderweg naar de legale demonstratie op de Laan van Reagan en Gorbatsjov, op een steenworp afstand van het Malieveld.
Het is nog vrij rustig op die locatie. Er staan wat kraampjes en er is een podium in opbouw. Tientallen mensen zitten verspreid op plekken waar schaduw is. De geur van zonnebrandcrème is overheersend. Veel aanwezigen zijn druk met de laatste voorbereidingen en knutselen met karton en stiften om straks de juiste teksten te kunnen tonen.
Onder een van de bomen zit Lilianne Bannenberg (66) uit Geldrop te breien. Ze heeft een hoedje op en ze draagt een lange jurk en een knalpaars T-shirt van Extinction Rebellion met daarop de tekst ”Stop fossiele subsidies”. Naast haar ligt een bordje met de leus ”Demonstreren = een recht”.
Waarom ze hier is? „Het probleem is urgent. Een opwarmend klimaat heeft impact, met name op het armste deel van de wereld. Ik hoop dat onze aanwezigheid vandaag zorgt voor een omslag. Er moet bewustzijn komen bij bedrijven en overheden. Die wachten te lang met klimaatmaatregelen.”
Volgens Bannenberg is de steundemonstratie normaal gesproken vlak langs de A12. Maar ze weet niet zeker of dat nu ook zo is. Daarom staat ze hier. „Het is jammer want ik wil de demonstranten op de A12 steunen.” Zelf de snelweg op gaan is geen optie. „Ik ben al wat ouder. Als de politie me van de weg sleurt, heb ik daar misschien wel dagen last van. Mijn collega gaat wel de A12 op, die heeft iets meer lef.”
Strijders
Onder de dikke beuken naast het Malieveld lijken de echte strijders zich te verzamelen. Een speaker schalt over de samengestroomde menigte: „Over tien minuten vertrekken we.” Zo’n honderd meter verderop staan de eerste politiebusjes, met knipperende zwaailichten. De groep demonstranten zwelt aan, nieuwkomers worden met luid gejuich begroet. Het is kwart voor twaalf.
Terwijl de massa klapt en leuzen scandeert staan twee dames vlak voor de A12. „We moedigen de harde kern straks aan. Wij zijn hier voor het eerst en dus nog maar groentjes. We blijven veilig aan de kant van de weg.”
Een paar minuten voor twaalf klinkt daar plotseling „Extinction Rebellion, here we go!” De mensenmenigte komt in beweging en is onstuitbaar. Na een paar minuten zijn beide rijbanen van de Utrechtsebaan ‘ingenomen’. Een stadsbus kan nog net ontkomen. De politie vormt een cordon zodat de menigte niet verder de tunnel in kan. Een geel spandoek ontvouwt zich op de middenberm: ”Stop subsidies aan fossiele industrie.”
Plotseling dempt het lawaai. Veel deelnemers houden een dichtgeknepen hand omhoog – een afgesproken teken om stil te worden. Een strijkorkest en een vierstemmig koor brengen midden op de A12 een muziekstuk ten gehore. Ongeveer tien demonstranten klimmen in lantaarnpalen en bomen langs of op de weg. Een voorbijganger verzucht: „Wat een hitte, kom maar op met die waterkanonnen.”
Ludy Feyen (62) uit Leiden staat ook in de steundemonstratie langs de A12. In haar linkerhand een bord en in haar rechterhand een fikse libelle van karton. „Ik maak me ernstig zorgen over het leven op aarde. Als kunstenaar wil ik mijn bijdrage leveren door iedereen wakker te schudden. Er wordt door de politiek stelselmatig niet geluisterd naar onze boodschap. De regering is niet bezig met toekomstige generaties. Klimaatverandering bedreigt het leven van heel veel mensen.”
Feyen weet dat de blokkade van de A12 illegaal is. „Het schuurt, maar dat moet ook. Het gaat om het leven.” Zelf gaat ze de weg niet op. „Dat vind ik niet prettig. Ik deel mijn standpunt liever zonder het risico op een arrestatie.”
Inmiddels hangen de demonstranten nog een enorm spandoek boven de weg, met de leus: ”Oproer of vissenvoer.” Een grote opblaasbal die de wereldbol moet voorstellen danst boven de opgewonden menigte op de geblokkeerde snelweg.
