Voor de tweede keer in korte tijd werd de Republikeinse meerderheidsleider in de Senaat, Mitch McConnell, onwel tijdens een persconferentie. Afgelopen woensdag „bevroor” hij, zoals de Amerikanen zo treffend zeggen. Nadat hem een vraag was gesteld, gaf hij geen antwoord en keek hij wezenloos voor zich uit. Inmiddels heeft zijn arts gezegd dat de Senaatsleider weer fit genoeg is om zijn parlementaire werk te hervatten.

In juli van dit jaar overkwam McConnell hetzelfde, ook tijdens een persmoment. Twintig seconden lang staarde hij voor zich uit. Zwijgend. Om vervolgens de zaal uit te worden geleid door zijn medewerkers. In dezelfde week dook er een filmpje op van Democratisch senator Dianne Feinstein, die er verward uitzag toen haar gevraagd werd te stemmen. „Zeg maar ja,” fluisterde haar assistent in haar oor.

De incidenten doen in de VS de discussie weer eens oplaaien of sommige politici niet te oud zijn om te dienen. McConnell is 81 en Feinstein 90. En zij zijn niet de enige toppolitici met een hoge leeftijd. De linkse Senator Bernie Sanders is 81, al oogt hij in zijn optreden duidelijk jonger. De Democraat Nancy Pelosi is 83. Weliswaar is ze afgetreden als voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, maar ze zit nog steeds in het Congres.

President Joe Biden is inmiddels 80. Desondanks wil hij volgend jaar opnieuw tot president gekozen worden. Zijn grote politieke tegenstrever, Donald Trump, maakt graag een punt van diens hoge leeftijd. Hij gebruikt daarbij munitie die Biden hem als het ware zelf levert: Biden vergeet soms namen, struikelt over een kleine oneffenheid op de grond en verspreekt zich nogal eens. Daarbij lijkt Trump te vergeten dat hijzelf inmiddels 77 is.

Gerontocratie

Spottend zeggen sommige commentatoren dat Amerika een gerontocratie is, een regering door bejaarden. „Het zorgwekkende is dat de politici zelf geen enkele haast lijken te maken om plaats te maken voor jongeren,” zegt Trent Lott, de voormalige Republikeinse Senaatsleider die in 2007 op 67-jarige leeftijd met pensioen ging. „Als je de 70 bent gepasseerd moet je zo verstandig zijn om te stoppen. Het leven van een politicus is hectisch. Je kunt op het moment dat je wordt verkozen nog wel fit zijn, maar na een paar jaar een stuk vitaliteit hebben ingeleverd. De vraag is gewettigd of je dit risico mag nemen tegenover je kiezers. Die verwachten van je dat je je voor 100 procent inzet. Daar hebben ze ook recht op.”

Als extra argument noemt Lott het grote verschil tussen de gemiddelde leeftijd van politieke leiders en van de Amerikaanse bevolking. In de Senaat ligt die op 65,3 jaar terwijl het gemiddelde van alle Amerikanen 38,3 jaar is. Lott: „Elk weldenkend mens van 75 jaar of ouder zou graag wat ontspanning hebben. Wat mankeert die politici dat ze willen blijven zitten?”

Competentietest

Binnen beide politieke partijen wordt slechts met de nodige omzichtigheid de vraag gesteld of er een maximumleeftijd voor verkiezing moet komen. De angst is dat men met het stellen van de vraag de eigen politieke glazen ingooit. Kenners van de politieke geschiedenis weten maar al te goed hoe slim Ronald Reagan dat deed tijdens het verkiezingsdebat van 1984. Hij was toen 73 en stond tegenover zijn 56-jarige uitdager Walter Mondale. Op het verwijt dat hij eigenlijk te oud was voor het ambt van president, reageerde Reagan spits met: „Ik ga leeftijd geen inzet van de verkiezingscampagne maken. Ik ga de jeugd en onervarenheid van mijn tegenstander niet uitbuiten voor politieke doeleinden.”

Ondanks de terughoudendheid om te pleiten voor een leeftijdsgrens, leeft in beide partijen wel breed de wens om ergens een streep te trekken. De 51-jarige Republikein Nikki Haley, die kandidaat voor het presidentschap wil worden, zei recent dat ze „een verplichte mentale competentietest voor politici van 75 jaar en ouder” van harte zou steunen. Trent Lott: „Ik ben bang dat met zoveel bejaarden in het Congres zo’n voorstel het nimmer haalt.”