Criminelen komen steeds scherper in beeld. Het aantal bewakings- en deurbelcamera’s bij burgers neemt toe, terwijl de kwaliteit van de videobeelden stijgt. De politie maakt daar handig gebruik van in bijvoorbeeld opsporingsprogramma’s.

Een nieuwe tak van sport voor de politie is de inzet van betaalde advertenties op sociale media –bij voorkeur met beelden van de verdachte– om getuigen of criminelen op te sporen. De politie maakt nu pakweg een halfjaar gebruik van deze ”opsporingsmarketing”.

De verschillende regionale eenheden hebben al enkele honderden advertenties geplaatst, zegt Daan Annegarn, leider van het landelijk team Opsporingscommunicatie. Bijvoorbeeld na voetbalrellen, een steekpartij of een verkeersdelict.

Waarom deze nieuwe aanpak?

„Het medialandschap is drastisch veranderd. Mensen zaten vroeger uren achter de tv, tegenwoordig zijn ze veel actiever op sociale media. Dat biedt de politie mogelijkheden om burgers heel gericht te benaderen met betaalde digitale boodschappen over misdrijven en de vraag aan burgers om tips. Wij plaatsen onze opsporingsberichten heel gericht in kleine lokale gemeenschappen. Nagenoeg iedereen krijgt daar zo’n boodschap te zien.”

Welke misdrijven komen in aanmerking?

„Allerlei misdrijven, maar het gebeurt vooral bij moordzaken, inbraken, overvallen en geweldsdelicten, de zogeheten high impact crimes.”

Ontstaat hiermee niet een heksenjacht op allerlei verdachten?

„Nee. De opsporingsmethode vindt plaats onder strakke regie van het openbaar ministerie. Een officier van justitie moet toestemming geven. Daarbij maakt het OM een afweging tussen het opsporingsbelang en de inbreuk op de privacy van een verdachte.

Globaal gelden bij deze nieuwe methode dezelfde richtlijnen als voor opsporingsprogramma’s op tv. Opsporing Verzocht wordt bekeken door 1 miljoen kijkers, een digitale advertentie door enkele duizenden. Het OM is daarom eerder geneigd voor het laatste toestemming te geven.”

Waarom werken digitale advertenties beter dan Opsporing Verzocht?

„Opsporing Verzocht is al meer dan 40 jaar waardevol met zeer goede resultaten. Burgers moeten dat tv-programma of de politiekanalen echter bewust kijken of volgen. Mensen die actief zijn op Facebook en Instagram krijgen onze opsporingsberichten ongevraagd in hun tijdlijn, ook als ze de politie niet actief volgen.

Bovendien kunnen we burgers heel gericht benaderen op Facebook en Instagram. Bijvoorbeeld per woonplaats of per regio. Of op basis van interesses of bezochte locaties.

Veel daders en slachtoffers komen elkaar min of meer bij toeval tegen. Voor de politie is het enorm arbeidsintensief om de dader te traceren. De digitale advertentiemogelijkheden kunnen daarbij behulpzaam zijn. De uitdaging is om de juiste vraag op de juiste tijd en de juiste plek te stellen. In de hoop op de gouden tip.”

Wat zijn de verwachtingen?

„We verwachten dat deze methode een gamechanger, een omslagpunt wordt in de opsporing van criminelen. We denken honderden misdrijven extra te kunnen oplossen en in de toekomst wellicht enkele duizenden.

Burgers leveren graag een bijdrage aan het oplossen van delicten. We krijgen kwalitatief hoogwaardige tips. Van vaders en moeders over verdacht gedrag van hun zoon. Of van een oma over haar kleinzoon.”

Wat kost deze methode?

„Het plaatsen van de gesponsorde boodschappen kost enkele tientjes tot een paar duizend euro per zaak. Afgezet tegen de politiebegroting van enkele miljarden valt dat erg mee.

Maar ik zou de vraag liever omdraaien. Het gaat niet om de kosten, maar om de besparingen. Hoe sneller een verdachte in beeld komt, hoe meer recherchecapaciteit de politie bespaart. Opsporingsmarketing verdient zich terug.”

Leidt de nieuwe aanpak al tot het oplossen van misdrijven?

„De politie heeft inderdaad inmiddels enkele misdrijven opgelost, waaronder een overval in Twente.”

Wat zijn de nadelen van deze opsporingsmethode?

„We zijn afhankelijk van Facebook en Instagram. De regels bij dit soort mediabedrijven veranderen doorlopend. Dat kan gunstig en ongunstig uitpakken.”

Moeten boeven zich vanaf nu zorgen maken?

„We zijn nog maar net begonnen. We leren steeds meer in deze aanpak, waardoor de resultaten succesvoller worden. Inmiddels zijn enkele honderden advertenties geplaatst, wellicht worden dat er enkele duizenden per jaar. Boeven moeten er ernstig rekening mee houden dat ze scherp in beeld komen op sociale media.”