Leidsche Rijn bij Utrecht, een van de grootschalige Vinex-wijken van Nederland, telt na 25 jaar ruim 90.000 inwoners. Buurtcentra zorgen er voor sociale samenhang.
Aan de leestafel neemt Gerard (45) AD Utrechts Nieuwsblad, het lokale dagblad, door. Vaak loopt hij ’s middags even het buurtcentrum binnen. „De krant lezen. Een praatje maken. Het is goed om betrokken te zijn bij je directe omgeving en bij wat er speelt. In een buurtcentrum lukt dat het makkelijkst.”
Drie jaar woont Gerard nu in Hoge Weide, een van de buurten van Leidsche Rijn. „De leestafel is mijn favoriete plek en altijd is er wel koffie of thee.” Onlangs deponeerde hij wat spullen in de weggeefkast in het centrum. „Die zijn nu weg, zag ik. Iemand anders is er blij mee.”
Het is deze middag rustig in het centrum. „Midden in de vakantieperiode. Iedereen is vertrokken”, zegt sociaal beheerder Lotte Klaverstijn bijna verontschuldigend. „Graag had ik je laten zien hoe druk het op een normale dinsdagmiddag is. Dan is het een gekkenhuis hier. Na schooltijd zijn er veel kinderactiviteiten. Knutselen, huiswerkbegeleiding, een spel uit onze spellenkast, muziekles voor de kleintjes. Ouders drinken een kopje koffie.”
Gerard vertrekt naar een afspraak. Klaverstijn blijft achter met een collega en twee dames van de Werkwinkel, een samenwerkingsverband van onder andere uitkeringsinstantie UWV en de vrijwilligerscentrale in Utrecht, die elke dinsdagmiddag aanwezig is om te informeren over (vrijwilligers)werk en opleidingen. Normaal zijn er minstens drie geïnteresseerden, vandaag is er geen aanloop.
Uitdaging
Het buurtcentrum in Hoge Weide is een van de 24 centra die welzijnsorganisatie Dock in opdracht van de gemeente Utrecht beheert, waaronder 8 in Leidsche Rijn. Klaverstijn, nu anderhalf jaar in Hoge Weide werkzaam, is aanwezig „voor iedereen die hier binnenkomt, om te helpen met vragen, een praatje te maken of een luisterend oor te zijn”.
Drie jaar geleden werd Hoge Weide als woonwijk opgeleverd. „Normaal is er dan een groot openingsfeest. Maar door corona kon dat niet”, zegt Klaverstijn. „Pas geleidelijk aan konden de mensen die zich hier vestigden mede-wijkbewoners leren kennen. Daardoor heeft het ook best lang geduurd voordat buurtbewoners de weg naar ons centrum vonden. Nu sluiten zich steeds nieuwe mensen aan. Vooral de laagdrempelige inloopactiviteiten werken goed, zoals koffiemomenten voor vrouwen en een ouder-kind-inloop waar jonge moeders opvoedingservaringen delen.” Van de mini-buurtbieb en de weggeefkast wordt grif gebruikgemaakt en ook als uitgiftepunt van menstruatieproducten voorziet het buurtcentrum in een behoefte.
Hoge Weide is een gemêleerde wijk. Klaverstijn: „Van sociale huurwoningen tot het hogere koopsegment. Sociale samenhang is dan wel een uitdaging. Een ouder echtpaar in een villa met een mooi aangeharkt tuintje kan het heel spannend vinden als er straatschoffies rondhangen in het parkje tegenover. Ons centrum kan onderling vertrouwen bevorderen, allereerst door er te zijn en aan te horen waar mensen mee zitten. Verbinding is de rode draad die wij voor ogen hebben. Soms lijkt dat traag te gaan en denk je dat je niet vooruit komt. Maar over een langere periode bezien stappen meer mensen naar binnen en ze komen ook terug.”
Imago
Leidsche Rijn had aanvankelijk niet zo’n best imago. Zeker in de beginjaren zou bijna niemand er willen wonen. Dat is veranderd, vindt Klaverstijn. „Tien jaar terug kon je hier voor een habbekrats een huis kopen, dat is niet meer zo. De woningnood speelt daarin zeker mee, maar Leidsche Rijn is inmiddels een levendige en heel gewilde wijk. Ruim opgezet, veel groen, veel voorzieningen.”
Olette Bollen, organisatieadviseur en betrokken bij het met de gemeente Utrecht opgezette wijkplatform ”Leidsche Rijn maken we samen”, kan daarover meepraten. Vanuit de Utrechtse volksbuurt Ondiep verhuisde ze zeventien jaar geleden naar Leidsche Rijn, naar de wijk Het Zand. „Dat negatieve beeld is vooral van mensen die er niet wonen. De eerste straten van Leidsche Rijn hadden natuurlijk nog weinig groen en je zag vooral beton en steen. Er waren weinig voorzieningen, maar daar is in de afgelopen twintig jaar veel aan gedaan. Er zijn meerdere winkelcentra in de wijk, gericht op de dagelijkse boodschappen. Daarnaast is het Leidsche Rijn Centrum nu het tweede stadshart van Utrecht. Ook daar zijn winkels, er is horeca, er is cultuur.”
Leidsche Rijn is meer dan een huizenzee en een slaapstad voor forensen, stelt Bollen. „Overdag zullen er best hele straten leeg zijn omdat iedereen naar het werk is, maar je ziet hier ook veel kinderen. Leidsche Rijn is een wijk geworden waar gewoon wordt gewoond, geleefd en gerecreëerd. Buurtbewoners ondernemen samen van alles. Er zijn Facebook- en WhatsApp-groepen in de buurt. Ik zit hier in een buurvrouwenapp, mijn man in een buurmannenapp. Er worden straatfeesten en straatontbijten georganiseerd. Jaarlijks is er een Koningsdagmarkt. Organisaties, scholen en bedrijven doen veel op het gebied van natuur, cultuur en creativiteit. Het klinkt heel saai, maar volgens mij is Leidsche Rijn een redelijk normale wijk geworden.”
Ook de buurtcentra van Dock dragen bij aan verbinding, daarvan is sociaal beheerder Klaverstijn overtuigd. „Het is niet makkelijk in harde cijfers te gieten, maar een buurtcentrum als vaste plek garandeert continuïteit. In de afgelopen drie jaar wisten mensen elkaar te vinden en ontstonden er verbindingen die er zonder ons centrum niet waren geweest.”
