De een was havenarbeider, de ander politieman, een derde automonteur. Nu doen Zeeuwse ouderen in Veere wekelijks spellen met elkaar. „We lossen hier regelmatig de wereldproblemen op.”
„Is het kortebroekenseizoen begonnen?” vraagt Jan Kamerling (69) aan zijn luchtig geklede biljartkameraad. Hij jent nog even door: „Dan is dat seizoen zeker nog niet zo oud?” Zijn maat ondergaat het plagerijtje stoïcijns en schuift zijn korte broek een stukje omhoog. „Beetje wit, hè.”
„We spotten hier met elkaar. Dat moet kunnen”, had Jo Koppejan (83) eerder deze warme junimiddag al opgemerkt. Hij is de leider van een groep van enkele tientallen senioren. Zij doen wekelijks spellen met elkaar in clubgebouw Het Akkoord in het Zeeuwse vestingstadje Veere.
Geroutineerd stoot een van de heren met zijn keu de ballen over het groene laken. „Ik ben helemaal gek van biljarten”, verklaart Jan Kamerling, voorheen werkzaam in de scheepsbouw, zijn komst naar het clubgebouw.
In één adem voegt hij eraan toe dat ook de behoefte aan gezelligheid hem drijft. „Ik vind het altijd leuk om te vertellen: „Ik ben lid van de bejaardensoos.” Maar dat mag je zo nu niet meer zeggen. Nu heet het seniorensoos. We lossen hier regelmatig de wereldproblemen op. Ja, dan gaat het ook over Poetin en Zelensky. En we vertellen elkaar geregeld hoe we het beter dan de Nederlandse regering zouden doen.”
Daan van der Vliet (75) moest een drempel over om zich aan te sluiten bij de seniorensoos. „Mijn zwager zei: „Ga eens mee.” Toen zei ik in eerste instantie: „Dat is niks voor mij, al die ouwe mannetjes.”” Nu is hij blij met de biljartuitjes. „Ik vind het geklets heel gezellig.”
Verkeersexamens
Ook voor Ad Vreeke (77) gaan liefde voor het biljartspel en verlangen naar een praatje hand in hand. „Het is goed om sociale contacten te hebben”, vertelt de vroegere politieman aan het tafeltje waar een biljarter de scores aan het papier toevertrouwt. Een van de spelers is David Pouwer (68), een buurman van Vreeke. De twee helpen elkaar geregeld. „Het is mooi dat je elkaar een dienst kunt bewijzen. Als David en zijn vrouw op vakantie gaan, breng ik ze naar de trein. Andersom staan ze voor ons klaar.”
Vreeke, voorheen actief bij de Zeeuwse verkeerspolitie, ging na zijn pensioen niet met de armen over elkaar zitten. Zo was hij betrokken bij het afnemen van verkeersexamens op basisscholen. „Achter de geraniums zitten is niks.”
Ballen rollen niet alleen over de biljarttafel, maar ook over de grond. Een groepje ouderen vermaakt zich met koersbal, een soort jeu de boules. „Ik ben hier voor de gezelligheid”, zegt de 86-jarige voormalige automonteur Adri Matthijsse, behorend tot de reformatorische kring. „Ik kom ook voor mijn vrouw.” Verderop in de zaal vermaakt zijn 87-jarige vrouw zich met een paar andere dames met een potje rummikub.
„Het is hier best gezellig”, zegt weduwnaar Aldert Ridderbos (87). Nog niet zo lang geleden verloor hij zijn vrouw, ze werd 84 jaar. „Ja, het is dan fijn dat ik hier wat aanspraak heb. Al verveel ik me niet. Ik heb een grote tuin.”
Veere is een van de meer vergrijsde gemeenten in Nederland. Van de inwoners is 28,3 procent 65 jaar of ouder, blijkt uit CBS-cijfers. In bijvoorbeeld de Zeeuwse gemeente Reimerswaal ligt dat percentage op 17,7 procent en in Tholen op 19,7 procent. Het Noord-Hollandse Bergen is met 33,4 procent 65-plussers de meest vergrijsde gemeente. Urk is met 10,1 procent 65-plussers de minst vergrijsde gemeente.
Voor tal van Zeeuwse ouderen is deelname aan groepsactiviteiten een middel om met iemand een vriendschap aan te knopen, weet Ellen Vooijs. Ze is vrijwilliger bij de commissie welzijn voor het ruim 1600 zielen tellende stadje Veere. Dat valt onder de gemeente Veere (22.000 inwoners), die dertien kernen telt. „Als een vriend of partner overlijdt, kan een oudere best eenzaam worden. Zo’n persoon kan ertegen opzien om direct contact met een ander te zoeken. Een spelmiddag met een groep kan dan helpen.”
Het bieden van een verzetje aan ouderen is maatwerk, weet Vooijs. „De ene oudere is de andere oudere natuurlijk niet. Een activiteit buitenshuis kan te veel gevraagd zijn, bijvoorbeeld voor iemand die slecht ter been is.” De lokale cultuur stempelt de organisatie van het ouderenwerk. „In bijvoorbeeld Aagtekerke doen veel ouderen via de gereformeerde gemeente mee aan activiteiten.”
Vrijwilligerswerk in een groep geeft mensen op leeftijd vaak voldoening, merkt Vooijs. „Vrijwilligers in de Grote Kerk Veere zijn meer dan eens ouder dan tachtig. Veere heeft een band met Schotland. Binnenkort gaan ouderen wekenlang met elkaar zogeheten Schotse panelen borduren. Op zo’n paneel is bijvoorbeeld de Schotse gravin Maria Stewart te zien, zij was getrouwd met de Zeeuwse edelman Wolfert van Borsele.”
Kanonnen
Biljarter Kamerling merkt dat zijn vrijwilligerswerk voor de Vereniging Veste Veere gezelligheid met zich meebrengt. „We onderhouden met zo’n achttien mannen en vrouwen kanonnen in Veere. Af en toe knallen we ermee, bijvoorbeeld op Koningsdag. Ook als mensen iets te vieren hebben en graag vuur, rook en knallen willen, kunnen ze bij ons terecht. We marcheren in speciale uniformen over de markt, met muzikanten erbij. We doen net alsof we een dorpsmilitie zijn uit de napoleontische tijd. Na afloop drinken we een biertje.”
In clubgebouw Het Akkoord is het rond 15.30 uur tijd voor een versnapering. Jo Koppejan schept achter de toog de koffiefilter vol en serveert kopjes koffie. Met speculaasje.
