De relatie met het Noord-Afrikaanse land heeft een „nieuwe impuls” gekregen, aldus Rutte. Twee jaar geleden besloten beide landen de samenwerking uit te breiden op het terrein van veiligheid en justitie, sociale zekerheid en migratie. Volgens Rutte is nu besloten om op dat actieplan voort te bouwen en een strategisch partnerschap aan te gaan. „We zijn het over veel zaken met elkaar eens en we willen onze energie investeren in een positieve relatie.”

Jaren waren de verhoudingen moeizaam. Zo was er een langdurige ruzie over een aangepast socialezekerheidsverdrag waardoor de uitkeringen van Marokkaanse Nederlanders die in Marokko wonen omlaag zouden gaan. Maar vooral Rabats weigering om kansloze asielzoekers terug te nemen, viel slecht in Den Haag. Het liep zelfs zo hoog op dat Nederlandse bewindslieden belast met asielzaken niet meer werden ontvangen in Marokko.

Naast het actieplan werd ook het besluit van het Nederlandse kabinet om het autonomieplan van Marokko voor de Westelijke Sahara „een serieuze en geloofwaardige bijdrage aan het door de VN geleide proces” te noemen positief ontvangen in Rabat. De Westelijke Sahara werd in 1975 voor het grootste deel ingelijfd door Marokko, maar dat is internationaal nooit erkend. Het Polisario Front strijdt voor een eigen staat in het gebied.

Het actieplan uit de zomer van 2021 leidde eerder tot vragen in de Tweede Kamer omdat er ook in staat dat beide landen zich niet zullen „mengen in binnenlandse aangelegenheden”. Oppositiepartijen vreesden dat het kabinet zich zou onthouden van kritiek op Marokko. Nederland blijft bij Marokko mensenrechtenschendingen aankaarten, benadrukte minister Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken) daarop.

Tijdens het bezoek van Rutte is migratie een belangrijk onderwerp van gesprek. In februari was staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel) in Rabat om te praten over de terugname van uitgeprocedeerde Marokkaanse asielzoekers. Begin deze maand werd duidelijk dat nog maar enkele tientallen Marokkanen zijn teruggestuurd, tot onvrede van de Tweede Kamer.

Marokko is de laatste halte op een reis door Afrika die Rutte eerder deze week bracht naar Namibië en Zuid-Afrika. Nederland wil een betere relatie met Afrikaanse landen, schreef het kabinet onlangs in een Afrika-strategie. Nederland wil met Marokko nauw gaan samenwerken op gebied van groene waterstof.