Dat bleek donderdag tijdens een digitale informatiesessie van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit over de werking van de nieuwe rekentool Aerius Check. De sessie richtte zich op adviseurs die ondernemers bijstaan bij het aanvragen van een natuurvergunning.

Het aantal dieren dat op basis van de natuurvergunning gehouden zou kunnen worden, doet niet ter zake. Wie zijn vergunning in 2021 (nog) niet volledig benutte, kan dus geen aanspraak maken op een hogere vergoeding.

Illegale situatie

Hoewel hier door geen van de adviseurs met zoveel woorden naar gevraagd werd, lijkt dit te impliceren dat het ook de andere kant op werkt: wie geen actuele natuurvergunning heeft, en meer dieren houdt dan vergund, krijgt toch een vergoeding voor die extra dieren. Een feitelijk illegale situatie zou hiermee kunnen worden beloond.

Ook bij de beoordeling van PAS-melders zal Aerius Check rekenen met de feitelijk aanwezige veestapel in 2021. PAS-melders zijn boeren die buiten hun schuld geen geldige natuurvergunning hebben. Het kabinet werkt aan legalisering van hun situatie.

De nieuwe Aerius-module is ontworpen om te bepalen of een bedrijf in aanmerking komt voor de landelijke uitkoopregelingen Lbv en Lbv-plus, waarvan de details nog door minister Christianne van der Wal (Stikstof) bekendgemaakt moeten worden. Dat gebeurt volgens LNV begin juni. Lbv vergoedt boeren tot 100 procent van de waarde van hun bedrijf, Lbv-plus vergoedt tot 120 procent. Die laatste wordt ook wel de „woest aantrekkelijke” uitkoopregeling genoemd en richt zich specifiek op piekbelasters: bedrijven die veel stikstofneerslag op kwetsbare natuur veroorzaken.

Aerius Check rekent de stikstofdepositie op kwetsbare beschermde natuur uit van het aantal dieren dat in 2021 gemiddeld per dag op een bedrijf aanwezig was. Als die boven een bepaalde drempelwaarde ligt, komt het bedrijf voor uitkoop in aanmerking. Het staat de veehouder dan overigens nog vrij daar wel of niet aan mee te doen.

Drempelwaarde

Voor de Lbv-plus is de totale opgetelde depositie op alle overbelaste stikstofgevoelige Natura 2000 binnen 25 kilometer van het bedrijf bepalend. Tijdens de sessie werd met 2500 mol per jaar gerekend, maar het kabinet moet nog een besluit nemen over de definitieve drempelwaarde. Voor de Lbv gelden drempelwaardes per natuurgebied. In dit geval doet het er niet toe of een gebied al overbelast is met stikstof of niet.

De gekozen referentie riep bij de enkele tientallen adviseurs vragen op. Bijvoorbeeld hoe het zit met boeren die in 2021 minder dieren hielden dan gebruikelijk. Een kalverhouder kan in coronatijd tijdelijk zijn productie hebben verlaagd vanwege de ingezakte vraag naar kalfsvlees. Een pluimveestal was misschien vanwege vogelgriep geruimd. Volgens LNV is het in zo’n geval mogelijk om de referentie te verleggen.

Emissiebeperkende technieken

Aerius Check houdt bij de berekening van de depositie (stikstofneerslag) „voorlopig” rekening met het wettelijk erkende effect van emissiebeperkende technieken. Hierover is discussie, omdat eerder deze maand uit een uitgelekt Wagenings rapport bleek dat die technieken niet altijd doen wat ze ‘beloven’: de stikstofuitstoot, en daarmee ook de mogelijke depositie, is soms hoger dan bij de erkenning was vastgesteld. Vorig jaar oordeelde de rechter al dat sommige stalvloeren, die urine en mest van elkaar scheiden, niet zo goed werken als mocht worden verwacht.