Coalitie dubt over indammen asielstroom
Het CDA wil de rechten van asielzoekers die vluchten voor oorlog inperken. De VVD is enthousiast, maar CU en D66 steigeren.
Bij het CDA zijn ze eruit, benadrukte de nieuwe asielwoordvoerder van de fractie, Bart van den Brink, dinsdag nog maar eens in de talkshow Op1. De partij ziet een terugkeer naar het oude vluchtelingenstelsel, dat tot 2000 van kracht was, als de remedie om tot een eerlijker verdeling van asielzoekers te komen. Kern daarvan is dat het plan permanente vluchtelingen onderscheidt van mensen die tijdelijk bescherming zoeken, bijvoorbeeld vanwege oorlog of geweld. Die laatsten krijgen geen vluchtelingenstatus, maar een ontheemdenstatus.
Het verschil in bescherming zit hem deels in de duur van de verblijfsvergunning. Voor ontheemden is die tijdelijk en maximaal drie jaar. Erkende vluchtelingen krijgen voor minimaal drie jaar of langer het recht op verblijf. Aan de verschillende statussen zijn ook verschillende rechten verbonden. Zo biedt de vluchtelingenstatus wel recht op gezinshereniging, de ontheemdenstatus niet.
Om die reden is het tweestatusstelsel een geschikt instrument om de asielstroom in te dammen, denkt het CDA. Het biedt staatssecretaris Eric van der Burg (VVD) namelijk de mogelijkheid eindelijk grip te krijgen op het aantal nareizigers. Eerder probeerde de bewindsman dat door het moment waarop ze hun reispapieren kregen afhankelijk te maken van de beschikbaarheid van geschikte huisvesting. Al snel haalden rechters, en uiteindelijk ook de Raad van State, daar echter een streep doorheen.
Dinsdag schetste Van den Brink nog een aantal voordelen van de switch naar een ander stelsel. Eén daarvan is dat Europese asielrecht er ruimte voor biedt. Nog een pluspunt: Als in een land de vrede is weergekeerd, kunnen groepen na tijdelijk te zijn opgevangen weer plaatsmaken voor nieuwe ontheemden, schetste Van den Brink.
De CDA’er hoopt verder dat het invoeren van de ontheemdenstatus Nederland minder aantrekkelijk maakt voor mensensmokkelaars. „Nederland willigt een veel hoger percentage asielverzoeken in dan onze buurlanden. Dat zien mensensmokkelaars ook. We moeten voorkomen dat zij de asielstroom sturen”, aldus Van den Brink.
Bewijslast
Het pas begonnen Kamerlid heeft goede hoop dat de IND asielaanvragen van oorlogsvluchtelingen onder het nieuwe stelsel versneld kan afdoen. Wel erkende hij dat de druk op de rechterlijke macht kan toenemen als vluchtelingen die geen genoegen nemen met de ontheemdenstatus massaal doorprocederen in de hoop zo de vluchtelingenstatus te bemachtigen.
Voor het beheersbaar houden van de asielinstroom die komende zomer wordt verwacht, is het plan hoe dan ook geen remedie, erkende hij. „Er is een wetswijziging voor nodig. Die neemt de nodige tijd in beslag.”
VVD-woordvoerder Brekelmans uitte zich dinsdag lovend over het voorstel van het CDA. Er is de partij veel aan gelegen om op het eerstkomende ledencongres van 3 juni met een plan te komen dat het aantal asielzoekers terugdringt. Zeker na een eerdere toezegging van Rutte daarover.
De twee minpunten, de vereiste wetswijziging en de dreigende druk op de rechterlijke macht, maken echter dat D66 en ChristenUnie weinig voor het CDA-plan voelen. Er is dus een gerede kans dat de VVD op 3 juni nog steeds met lege handen staat.
