Uit een vorige week verschenen onderzoek dat de gemeente liet doen, blijkt dat de gemeente aan „blinde vlekken” leed tijdens de voorbereiding van de intocht en de aangekondigde demonstratie van Kick Out Zwarte Piet (KOZP). De bereidheid tot het gebruik van geweld en eigenrichting door de plaatselijke bevolking is zwaar onderschat, zo beschrijven de onderzoekers in hun rapport.

Ruim honderd leden van KOZP kwamen samen met waarnemers van Amnesty International naar Staphorst. Bij de afrit Staphorst langs de A28 stonden tegendemonstranten te wachten. Die controleerden elke auto en bekogelden wagens, die naar hun inzicht van KOZP en Amnesty waren, met verf en ook met eieren. Daarnaast staken ze banden van auto’s lek.

Vervolgens ontstonden gewelddadigheden van de kant van de tegendemonstranten. In allerijl moest de gemeente een noodbevel uitvaardigen om de rust te laten terugkeren. De ME moest ingrijpen. Burgemeester Ten Kate was niet in het commandocentrum van de politie of bij afrit van de A28, want hij stond in het dorp op het bordes Sinterklaas op te wachten.

Gezellig kinderfeest

Volgens Amnesty had de burgemeester zich in aanloop naar de intocht duidelijk moeten uitspreken tegen bedreigingen aan het adres van KOZP. Hij had het gebruikte geweld op de dag zelf ook meteen moeten afkeuren. Dat is volgens Amnesty niet gebeurd om steun onder de lokale bevolking te behouden en een „gezellig kinderfeest niet te verstoren”.

Net als de onderzoekers vindt Amnesty dat in Staphorst de democratische rechtsstaat is geschonden omdat vrijheid van demonstreren een grondrecht is.

Staphorst overweegt de sinterklaasintocht voor een of meer jaren te schrappen. Amnesty vindt dat niet nodig: „Bij het goed faciliteren van demonstratierecht kunnen een demonstratie, een tegendemonstratie en een evenement naast elkaar bestaan.”

De ongeregeldheden in Staphorst veroorzaakten in november 2022 verontwaardigde reacties in het hele land.