Het is weer zweten en zwoegen geblazen op de middelbare scholen. Voor een kleine 150.000 leerlingen zijn de examens begonnen.
De gymzaal van de Jacobus Fruytier scholengemeenschap in Apeldoorn stroomt donderdagmorgen langzaam vol. Op het programma staat het examen Duits. Voor 6 vwo.
De tafeltjes in de gymzaal staan strak in het gelid. De meeste examenkandidaten zijn ruim op tijd. Ze leggen woordenboeken op het hoekje van hun tafel. Ernaast komt een flesje water of sportdrank. Natuurlijk mogen wat snoepjes of een energiereep niet ontbreken.
Examenkandidaat Jan-Martien van der Have zegt niet zenuwachtig te zijn. Naar dit moment heeft hij zes jaar lang toegewerkt. Examens doen hoort er nu eenmaal bij. „Het is een afsluiter.” Klasgenoot Lydia van ’t Hul voelt wel wat kriebels. „Ik heb betere nachten gehad”, bekent ze lachend. En ook vwo’er Harmen-Jan Kloosterman ervaart gezonde spanning. „Maar dat helpt mij om een goed resultaat neer te zetten.” Het drietal ziet de examens met vertrouwen tegemoet. „Dat kan ook als je er goed voorstaat”, zegt Harmen-Jan.
Dit jaar worden de examens niet soepeler beoordeeld, zoals tijdens de coronapandemie het geval was. Of de scholieren nog een tik kregen van de coronaperiode? Ze bekennen dat er veel lessen uit zijn gevallen. Veel leerstof kregen ze maar mondjesmaat mee. „Je deed een paar zoomlesjes. Maar dat was toch allemaal minder serieus”, vindt Lydia, die vooral merkt dat ze zich minder goed kan concentreren. Veel gevolgen voor de examens verwachten ze niet. Harmen-Jan: „We hebben inmiddels alweer twee jaar gewone lessen achter de rug. Veel examenstof kwam alsnog langs.”
Stipt om 9.00 uur mogen de leerlingen aan de slag. Examensecretaris Barend Florijn wenst de kandidaten op karakteristieke wijze succes: „Sterkte zij u toegejammerd.” Behalve wat geritsel van de examenpaperassen en het klikken van een pen wordt het muisstil. Nu is het concentreren geblazen.
In de examenzaal surveilleert de gepensioneerde docent Piet Kuiper. Als vrijwilliger. „Het is heerlijk om terug te zijn, de examensfeer weer te proeven. Dertien jaar lang was ik hier de examensecretaris. Ik ken de druk dat er niets fout mag gaan en alles moet kloppen.”
Als oud-docent Duits is Kuiper natuurlijk aanwezig bij zijn favoriete vak. Zijn eerste indruk van het examen? „Ik las de teksten diagonaal, maar het niveau lijkt heel goed te doen.”
Hij vindt het opvallend dat de gekozen teksten voor het examen zo nadrukkelijk het moderne levensgevoel ademen. Er zit een tekst in over Neuralink, het bedrijf van Elon Musk dat breinimplantaten ontwikkelt. „Het past in een wereld die razendsnel digitaliseert.” Ook is er een tekst over een diepzeekreeft die naar een heavy metalband is vernoemd en eentje over de lhbt-gemeenschap. „Maar het is geen promotiepraatje. Het gaat over hoe de samenleving met deze mensen omgaat.”
De huidige discussie in onderwijsland over nut en noodzaak van de examens volgt Kuiper op de voet. „Er gaan stemmen op om de examens af te schaffen, maar daar ben ik niet voor. Ik vind het waardevol dat er een gelijke maat is voor alle leerlingen in het hele land.” Volgens hem ligt rommelen met de normering op de loer als er per school wordt getoetst. „Dat is nu uitgesloten. Elk examen wordt twee keer nagekeken.”
De Telegraaf meldde deze week dat examens makkelijker zouden zijn geworden. Maar die indruk heeft Kuiper niet. „Als ik het met vroeger vergelijk, valt het voor het vak Duits in ieder geval mee. Sowieso geldt: wanneer de kandidaten landelijk goed scoren wordt de normering verzwaard. Dus gemiddeld blijft de zwaarte constant. Dit examen is geen weggevertje.”