Hij telde al zijn vermoedens bij elkaar op en kon niet anders concluderen dan dat Zelensky onderweg was naar Nederland. Luchtvaartjournalist Menno Swart wist als een van de eersten dat het regeringsvliegtuig ingezet werd voor een diplomatieke stunt.
Swart twitterde dinsdag om 15.00 uur dat het regeringsvliegtuig onderweg was naar het Poolse Rzeszów. „Ik heb een bot ontwikkeld die alle bewegingen volgt van het regeringsvliegtuig en opeens kreeg ik de melding dat het vliegtuig koers zette richting Polen.” Aanvankelijk denkt hij dat Rutte onderweg is naar Zelensky. Westerse leiders vliegen voor een bezoek aan Kyiv namelijk altijd op Rzeszów, waarna ze per trein hun weg vervolgen. „Maar het omgekeerde bleek waar.”
Na de stop in Polen blijkt het toestel niet terug te keren naar Amsterdam, maar door te vliegen naar het Finse Helsinki.
Even daarna appt een vriend Swart dat Zelensky in Helsinki is gesignaleerd, voor een ontmoeting met de premiers van de Noord-Europese landen. „Toen was de rekensom snel gemaakt; Nederland had Zelensky een package deal aangeboden en het regeringsvliegtuig fungeerde daarbij als taxi. Ze haalden hem op in Polen, zetten hem af in Helsinki en namen hem vervolgens mee terug naar Nederland.” ’s Avonds op Schiphol ziet de luchtvaartjournalist met eigen ogen hoe geblindeerde busjes van de marechaussee het vliegveld verlaten. „Ze duldden geen pottenkijkers en scheurden snel weg.”
Swart noemt de actie een diplomatieke stunt. „Wij denken allemaal dat dit in een dagje geregeld is, maar dit is al ver van tevoren gepland.” Het bezoek laat volgens hem zien dat Nederland een trouwe bondgenoot is. „Zelensky heeft nog maar weinig buitenlandse bezoeken afgelegd, dus dit is uniek. We staan blijkbaar hoog in de rangorde.”
Dat de Oekraïense president opgehaald werd met het regeringsvliegtuig heeft volgens Swart te maken met de luxe en status van de Boeing. „Het is allesbehalve een klein toestel. Het is mooi aangekleed en je kunt er een hapje en een drankje krijgen. Zo’n president wil je natuurlijk met alle egards ontvangen.” Daarbij komt dat er een hele delegatie met Zelensky meereist. „Die stapt echt niet in zijn eentje met zijn koffertje het vliegtuig uit”, zegt Swart. „De 737 is ruim, daar kun je behoorlijk wat mensen in kwijt.”
Kwam Zelensky’s veiligheid niet in het geding door de vlucht met het regeringsvliegtuig? De gegevens van het toestel zijn openbaar. De Russen zouden de vlucht dus ook kunnen traceren. „Ik denk dat dat geen issue was”, zegt Swart. „Toen Zelensky een bezoek bracht aan Amerika, werd hij ook opgehaald met een vliegtuig dat traceerbaar was.”
Als Nederland het bezoek echt geheim had willen houden, dan hadden ze volgens de luchtvaartjournalist wel een militair vliegtuig gestuurd. Dat gebeurde recent nog bij de evacuatievluchten uit Soedan. „Van die vliegtuigen kun je de transponder uitzetten, waardoor ze niet op de radar verschijnen.” Daarbij komt dat het vliegtuig niet boven Oekraïens luchtruim vloog. „En een aanval in Europees luchtruim is ondenkbaar.”
Voorlopig blijft Swart het regeringsvliegtuig nauwgezet volgen. In februari van dit jaar ontdekte hij al als een van de eersten dat Rutte onderweg was naar Kyiv. Ook de tracering van de veelbesproken vlucht van de koning naar Griekenland in coronatijd is op zijn conto te schrijven. „Je kunt de Rijksvoorlichtingsdienst bellen en vragen of het klopt dat Rutte, de koning of Zelensky ergens naartoe onderweg is. Je kunt ook zelf alle mogelijke bewijzen verzamelen en een conclusie trekken. Ik kies graag voor dat laatste.”
Het tijdstip dat Zelensky vertrekt, weet Swart ook al. „Vanavond om 18.15 uur zit hij weer in het vliegtuig richting Rzeszów.”
