Een scheepsblokkade om de overtocht van Noord-Afrika naar Sicilië onmogelijk te maken. Torenhoge straffen voor mensensmokkelaars. Akkoorden om potentiële migranten „bij hen thuis te helpen”. Europa dwingen tot actie. Stop op illegale immigratie. Met die beloften ging de rechtse coalitie van Giorgia Meloni vorig jaar de verkiezingen in. Maar eenmaal aan de macht blijkt het niet gemakkelijk om die grootse vooruitzichten ook te realiseren.

Nu Covid minder bedreigend is geworden en de aandacht voor de oorlog in Oekraïne verflauwt, is migratie de nieuwe noodsituatie. Vooral voor politici als vicepremier Matteo Salvini, wiens Lega de migratiekwestie tot kernpunt van haar publieke activiteit heeft gemaakt. Zodoende werd op 12 april de noodtoestand uitroepen, al haastte minister van Binnenlandse Zaken Matteo Piantedosi te verklaren dat het daarbij gaat om een bestuurlijke maatregel om snel te kunnen optreden.

Zo gaat er zonder tussenkomst van het parlement 5 miljoen euro naar Sicilië om de opvangcapaciteit aldaar uit te breiden en kan de regering de immigranten verdelen over de twintig Italiaanse regio’s. Ook is een regeringscommissaris aangesteld voor migratie, wat in de Italiaanse politiek geldt als een bewijs van adequaat re(a)geren.

Hervormingen

Volgens de Italiaanse inlichtingendiensten kan Italië deze zomer 300.000 migranten verwachten. Het merendeel van hen komt niet meer uit Libië maar uit Tunesië, dat door de daar heersende politieke en economische crisis zijn grenzen niet meer effectief kan bewaken.

Daarom sprak minister van Buitenlandse zaken Antonio Tajani vorige week in Tunis met zijn collega Nabil Ammar. Tajani zegde toe dat Italië zal proberen om twee leningen aan Tunesië –1,9 miljard euro van het IMF en 900 miljoen van de EU– vrij te maken. Die zijn nu nog geblokkeerd vanwege de weigering van de autoritaire president Kaïs Saïed om hervormingen door te voeren. „Maar niet alles moet van hervormingen afhangen”, betoogde Tajani, in de hoop dat door dergelijke kapitaalinjecties de emigratieprikkel zal afnemen.

Op haar beurt reisde premier Meloni afgelopen weekend naar Ethiopië, voor gesprekken met premier Abiy Ahmed Ali en de voorzitter van de Afrikaanse Unie, Moussa Faki Mahamat. Daarbij lanceerde zij het Plan Mattei, een soort Marshallplan voor Afrika, genoemd naar de nationalistische Italiaanse oliebaron Enrico Mattei.

De inhoud daarvan wordt pas in oktober op een Italiaans-Afrikaanse top bekend gemaakt, maar ondertussen zal Italië eraan bijdragen dat de Afrikanen niet meer tot emigratie worden gedwongen, aldus Meloni in Addis Abeba. Ongelukkigerwijs werd tegelijkertijd in Rome bekend dat haar regering juist gaat besparen op internationale samenwerking.

Smokkelaars

Deze week behandelt de Italiaanse Senaat een wetsontwerp op migratie, dat onder meer voorziet in hogere straffen voor mensensmokkelaars. Op initiatief van Lega wordt tevens de zogeheten ”bijzondere bescherming” afgeschaft. Deze maatregel geldt nu nog voor migranten –circa 10.000 in 2022– die geen recht hebben op politiek asiel, maar om humanitaire redenen een verblijfsvergunning van twee jaar krijgen en de mogelijkheid van een arbeidsvergunning.

De Lega wil daar een eind aan maken, waardoor deze groep zou belanden in het trieste legioen van illegalen zonder middelen van bestaan.