Twee dagen ligt de Rotterdam VII, het vlaggenschip van de Holland America Line, afgemeerd in Rotterdam. Dinsdag en woensdag is de Rotterdam VII bewonderen: bijna 300 meter lang, met 2660 bedden en een kleine duizend bemanningsleden. Het is voor de laatste keer dit jaar dat het schip in de thuishaven ligt. Komende zomer is Amsterdam haar vertrekhaven voor cruises naar Noord-Europa.

Holland America Line begon in 1873 als Nederlandsch-Amerikaansche Stoomvaart Maatschappij (NASM), een lijn voor vracht en passagiers. Die werd bekend als Holland America Line vanwege het hoofdkantoor in Rotterdam en de uitvoerende dienst in Amerika.

Eregast

Prinses Margriet is dinsdag eregast bij de viering van het jubileum. Haar zus, prinses Beatrix, was een graag geziene gast aan boord van de HAL-schepen, net als beroemdheden als Einstein en Fokker.

Alle passagierslijsten van de HAL zijn door het Stadsarchief Rotterdam gedigitaliseerd. Iedereen kan online op zoek naar familieleden die tussen 1900 en 1969 met de HAL hebben gereisd of zijn geëmigreerd. Op de lijsten staat soms verrassende informatie: zo blijken er kinderen aan boord te zijn geboren, zaten er meerdere verstekelingen op de schepen en er is zelfs een hond geweest die zelfstandig op reis ging.

Anna Maria Wiebes-van de Brink, op 8 juni 1945 geboren in Velp, kan zich haar 17e verjaardag nog goed herinneren. „Aan boord van de Maasdam heb ik de hele dag gehuild. Ik wilde niet naar Amerika.” Haar ouders besloten met de nijpende economische toestand in het achterhoofd anders: de Verenigde Staten werden hun nieuwe vaderland.

Op 4 juni 1962 scheepten ze in Rotterdam in aan boord van het HAL-schip Maasdam. De familie Van den Brink –vader, moeder, Anna Maria en haar oudere broer– kreeg hut nummer 472 toegewezen. De overtocht zou tien dagen duren.

„Naast ons, in hut 473, zaten een man, een vrouw en een jong kind”, vertelt Wiebes, die inmiddels met haar echtgenoot in de Amerikaanse staat Californië woont. „Een vreemd stel; we zagen ze de hele dag niet.” Pas veel later besefte ze wie de mensen waren: Lee Harvey en Marina Oswald met hun dochter.

Overtocht

Onderzoek in de passagierslijsten bij het Stadsarchief bewijst het gelijk van de toen 17-jarige Nederlandse Anna. Op 4 juni 1962 vertrok een zekere L. R. (geen H.; wellicht een tikfout, RP) Oswald met de Maasdam vanuit Rotterdam naar New York. Voor de overtocht van drie personen betaalde hij 1334 gulden en 84 cent. Met zijn vrouw en dochter zat Oswald in hut 473. Het stel kwam uit de Sovjet-Unie. Daar waren ze in april 1961 getrouwd. Ze vestigden zich in Texas. Eind oktober 1963 werd hun tweede dochter geboren.

Lee Harvey Oswald is door de commissie-Warren aangewezen als dader van de moord op president John F. Kennedy, op 22 november 1963 in Dallas, Texas. Een proces heeft nooit plaatsgevonden omdat Oswald op 24 november zelf in het politiebureau van Dallas werd doodgeschoten. De moord op de 35e president van de Verenigde Staten schokte de wereld. Nog altijd is de zaak onderwerp van controverse en complottheorieën.