De docenten schreven de brief nadat het bestuur van de PThU en het bestuur van de faculteit religie en theologie van de VU begin maart een bericht op de website van de VU plaatsten, waarin ze aangaven de gezamenlijke bacheloropleiding theologie te beëindigen. De huidige studenten van de zogeheten opleiding theologie joint degree, de gezamenlijke opleiding van de PThU en de VU, kunnen hun studie tot en met 31 augustus 2029 afronden. Nieuwe studenten wordt aangeraden in te stromen bij de bachelor ”theology and religious studies” aan de VU, of zich aan te melden bij de theologische bachelor aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), waarin de PThU participeert.

De PThU maakte voorjaar 2022 haar wens bekend om de predikantsopleiding naar Utrecht te verhuizen en de vestigingen in Amsterdam en Groningen op te heffen. De synode van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) stemde daar in april vorig jaar mee in, waarbij ze de PThU opriep de „samenwerking met VU en RUG te blijven zoeken, in het bijzonder waar het de toekomstige representatie in de opleiding van alle modaliteiten binnen de Protestantse Kerk betreft”. Het voornemen is dat de universiteit in september 2024 in Utrecht van start gaat.

Heroverwegen

Prof. dr. Matthias Smalbrugge, hoogleraar Europese cultuur en christendom aan de VU-faculteit religie en theologie, is een van de briefschrijvers. Hij noemt het besluit van de besturen een „jammerlijke beslissing”. „Door deze losmaking raakt het theologische veld nog verder versplinterd. Dat is schadelijk voor de toekomst van de discipline als geheel. Het stopzetten van de gezamenlijke opleiding is heel jammer.”

In de brief die prof. Smalbrugge met zijn collega’s schreef, wordt er bij de besturen op aangedrongen een „extra moment van reflectie en pauze” te nemen. „Alles wat je doorsnijdt, knoop je lastig weer aan elkaar. Beide instellingen zouden er goed aan doen zich daarop te bezinnen. De PThU heeft nog geen nieuwe locatie in Utrecht gevonden, de faculteit religie en theologie van de VU blijft zonder binding met de PKN achter. Wij denken dat het niet verstandig is om daarom nu al zo’n besluit te nemen.”

Prof. Smalbrugge is bang dat het besluit van de PThU zal leiden tot alleen maar verliezers. „Studenten van de PThU die nu in Amsterdam studeren, komen door andere studenten in aanraking met ander gedachtegoed. Als je een eigen universiteit start, verlies je dat. Studenten komen dan alleen hun eigen geloofsgenoten tegen.”

Gevaren

Volgens de hoogleraar begrijpt de VU de „profileringsbehoefte” van de PThU, een van de redenen waarom de opleiding besloot naar Utrecht te vertrekken. „Maar laten we dan wel met z’n tweeën nadenken over wat een mogelijke oplossing is. De betrokken docenten aan de VU zijn voor een groot deel lid van de PKN. Zij zien het vertrek met lede ogen aan. Omgekeerd vinden docenten van de PThU het vertrek ook jammer, al begrijpen ze het wel. Beide docentengroepen willen de kwaliteit van de predikantsopleiding hoog houden en denken dat dat doel vooral gediend is met voortzetting van de samenwerking”, aldus prof. Smalbrugge.

Hij geeft aan dat de synode van de PKN in 2022 al niet blij was met het besluit van de PThU om uit Amsterdam en Groningen te vertrekken, maar dat zij dat „geslikt heeft”. „Er is uitdrukkelijk gewezen op de gevaren van het besluit van de PThU, maar uiteindelijk is het plan wel aangenomen.”

Welzijn

Prof. dr. Maarten Wisse, rector van de PThU, laat weten dat de besturen de brief ontvangen hebben. „We gaan de briefschrijvers uitnodigen om met ons in gesprek te gaan. Dat zal een besloten gesprek zijn. Wij hebben natuurlijk onze opvattingen over wat de briefschrijvers zeggen, maar wij willen het gesprek daarover graag met de mensen zelf voeren.”

De rector geeft aan dat de PThU het welzijn van de studenten op het oog heeft en het daarom de studenten aanraadt zich de komende jaren bij de bacheloropleiding van de VU of de gezamenlijke bacheloropleiding aan de RUG aan te melden. „De joint bachelor zal gewoon doorlopen, tot het moment dat we zelf in Utrecht met een bacheloropleiding van start gaan. Maar voor de joint bachelor kunnen we de komende jaren niet garanderen dat er voldoende studenten zich aanmelden. Daarom bevelen we studenten de optimale route aan door zich in te schrijven bij de VU of de RUG.”

Prof. Wisse verwacht dat in september 2025 de gezamenlijke bacheloropleiding beëindigd kan worden, omdat de PThU dan haar eigen bacheloropleiding in Utrecht heeft gestart.