Goed dat de brexit nu eindelijk wordt afgerond
Soms zegt lichaamstaal meer dan wat er wordt gezegd. De opluchting straalde er maandag in ieder geval vanaf bij de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen. Samen met de Britse premier Rishi Sunak sprak ze op een persconferentie over het akkoord dat het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie hebben bereikt over het grensconflict in Noord-Ierland. Althans: het akkoord is nog niet getekend, maar het feit dat een Britse premier en de voorzitter van de Europese Commissie het eens zijn over hoe de grensproblemen moeten worden opgelost, mag gerust een mijlpaal worden genoemd. Von der Leyen zei het niet, maar je hoorde haar denken: eindelijk een Britse premier met wie je normaal zaken kunt doen.
En ze heeft gelijk. Je kunt veel van de EU zeggen, maar niet dat ze geen geduld heeft gehad met het Verenigd Koninkrijk, dat in 2016 voor de brexit koos. Wat verschillende Britse politici hoopten, namelijk dat de 27 overblijvende lidstaten uit elkaar te spelen zouden zijn in de onderhandelingen over een akkoord, gebeurde niet. Integendeel. Waar de chaos op het Britse eiland soms echt verbijsterend was, hield Brussel alle kikkers in de kruiwagen.
Op 1 mei 2021 was het eindelijk zover dat in Engeland het feest van de bevrijding, zoals brexiteers het noemden, gevierd kon worden. De Britten waren definitief los van de EU. Intussen waren zo ongeveer alle beloftes die waren gedaan door de brexiteers verdampt. Hoewel corona er zowel in Engeland als in de EU flink inhakte, gaat het in het Verenigd Koninkrijk op bijna alle economische terreinen slechter dan in de EU. Groot pijnpunt bleef de grens tussen Noord-Ierland, dat onderdeel is van het Verenigd Koninkrijk, en Ierland, dat lid is van de EU. Hoewel voormalig premier Johnson zelf met de voorwaarden had ingestemd, konden de Britten niet leven met de beperkingen die het akkoord in de praktijk opleverden. Aan de overkant van de Noordzee werd flink de trom geroerd en er gingen zelfs stemmen op om zelfstandig de overeenkomst met Brussel op te zeggen. Het was koren op de molen van de hardliners onder de Conservatieven, die liever helemaal geen akkoord met de EU hadden gesloten. En dat terwijl eigenlijk niemand durft na te denken over de gevolgen van zo’n no-deal-brexit voor de Engelse economie.
Het brexitexperiment lijkt nu eindelijk zijn voltooiing te naderen. En de uitkomst is, zoals meestal bij een scheiding, voor niemand goed. Maar hoeveel kritiek er ook kan zijn op de EU en hoe terecht die kritiek soms ook is, als het om de brexit gaat, heeft dit economische blok zich tot het laatste moment constructief opgesteld. Het lijkt erop dat met het aantreden van premier Sunak er nu ook aan Britse kant eindelijk een partner is met wie op een redelijke manier overlegd kan worden. Het is te hopen dat zowel de Conservatieven in het Britse parlement als politici in Noord-Ierland de akkoorden niet wegstemmen. Ze zouden daarmee het politieke leven van Sunak alsnog onmogelijk maken.
