Nucleair verdrag opgeschort: wat betekent dat?
De Russische president Vladimir Poetin kondigde dinsdag aan dat Moskou het New START-verdrag over nucleaire ontwapening opschort. Vier vragen over de betekenis van die uitspraak.
Wat houdt het verdrag in?
New START is een nucleair ontwapeningsverdrag tussen Rusland en de Verenigde Staten. START staat voor Strategic Arms Reduction Treaty (verdrag voor de vermindering van strategische wapens). Het werd in 2010 ondertekend door de toenmalige Russische president Dmitri Medvedev en de toenmalige Amerikaanse president Barack Obama.
Het verdrag bepaalt hoeveel actieve kernkoppen en dragers –bijvoorbeeld ballistische raketten en bommenwerpers– voor nucleaire wapens beide landen mogen bezitten. Het aantal actieve kernkoppen werd begrensd op ongeveer 1500; het aantal dragers op zo’n 800. Er is ook afgesproken dat de VS en Rusland elkaars atoomarsenaal mogen inspecteren.
New START is de opvolger van het START-verdrag uit 1991, het allereerste nucleaire ontwapeningsakkoord tussen de Verenigde Staten en toen nog de Sovjet-Unie.
Wat heeft Poetin precies gezegd?
De Russische president verklaarde dinsdag dat zijn land het New START-verdrag opschort. Moskou stapt dus niet geheel uit de overeenkomst, maar houdt zich tijdelijk niet aan de afspraken. Naar de letter van het verdrag kan dat eigenlijk niet, want er is alleen voorzien in opzegging. Dat doet vermoeden dat Poetin wellicht niet helemaal van New START af wil.
Wat betekent de uitspraak van de Russische president?
De aankondiging van Poetin betekent dat Rusland geen Amerikaanse inspecties van zijn nucleaire arsenaal meer zal toestaan. In de praktijk was dat al een tijdje het geval. Het geeft Moskou ook de mogelijkheid nieuwe atoomwapens te ontwikkelen en te testen, tegen de afspraken van het verdrag in. Volgens Poetin is dat ook hard nodig, omdat de VS volgens hem met exact hetzelfde bezig zijn. Overigens betekenen de uitspraken van Poetin niet meteen dat het risico van de inzet van kernwapens nu opeens fors is toegenomen.
Wat is de reactie van het Westen?
De reacties zijn weliswaar bezorgd van toon, maar wel gematigd. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Antony Blinken, noemde het Russische besluit „ongelukkig en onverantwoordelijk”. Hij benadrukte dat de VS goed in het oog zullen houden wat „Moskou nu echt gaat doen”. „We zullen in elk geval de juiste houding aannemen voor de veiligheid van ons eigen land en dat van onze bondgenoten”, aldus de bewindsman. NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg riep Moskou op om de beslissing te heroverwegen. „Meer nucleaire wapens en minder controle maken de wereld gevaarlijker”, aldus de NAVO-chef. Ook Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk drongen er bij Poetin op aan op zijn beslissing terug te komen.
