Die geluiden klonken zaterdag in Lunteren tijdens de generale synode van de PKN. Op tafel lagen onder meer de vierjaarlijkse rapporten van de classicale vergaderingen.

„Er is wat aan de hand in onze gemeenten”, zei classispredikant ds. W.T.V. Verhoeven (Utrecht). „Tegelijk zien we veel enthousiasme. Mensen zijn ook blij met de kerk en zijn van harte bereid zich in te zetten voor de verkondiging. De kerk leeft.”

Het „meest acute probleem” is, aldus ds. Verhoeven, „het tekort aan mensen om ambten te vervullen”. Ze noemde bezinning op de bestuursstructuur van de kerk „hard nodig”. Hierbij benadrukte ze dat dit een „geestelijk proces” dient te zijn en gaf ze aan dat de classes „graag meedenken”.

Classispredikant ds. K. van der Kamp (Overijssel-Flevoland) stond stil bij de thema’s apostolaat, diaconaat en duurzaamheid. Hij wees er onder meer op dat dertigers in de gemeenten „ondervertegenwoordigd” zijn. Ds. J. van Essen-Abarbanel (Zetten) vond het jammer dat in een rapport van de classes wordt gesproken over een „verloren generatie”. „Die generatie is verre van verloren, we moeten die alleen zien te vinden.”

Ouderling L.J. Blees (Dorkwerd) merkte op: „Heb alstublieft niet alleen de dertigers in het oog. In veel gemeenten zijn er ook zestigers en zeventiger die afhaken of afgehaakt zijn.”

Mozaiek

Ds. A. van Lingen (Nieuw-Lekkerland) reageerde op de „nood in de classis” en zei: „Laten we niet te moeilijk doen over de bestuursproblematiek”. Hij bepleitte ruimte voor spontaniteit. „Ik zou tegen de hele kerk, de classes en alle gemeenten willen zeggen: Doe vooral spontaan, wees vooral bezig met het Evangelie, spreek met elkaar over God en Jezus Christus en doe wat je hand vindt om te doen.”

Ds. E. K. Foppen (Den Haag) signaleerde dat „minimaal vier of vijf classes” te maken hebben met „de groep gemeenten die zich Mozaiek noemt”. Hij zei dat dit „grote aandacht behoeft”, onder meer omdat het „over jongeren gaat”, en vroeg zich af of dit op het terrein van kerkenraden, classes of de synode ligt.

Aan het begin van de vergadering had er een presentatie plaats van de nieuwe Amsterdamse kerngemeente Betondorp Bloeit! Deze riep bij meerdere synodeleden „warme” gevoelens op. „Betondorp bloeit en tegelijk zien we: in onze akkertjes gaat van alles dood”, zei ds. M. van Heijningen (Alblasserdam). Hij onderstreepte het belang van het gebed. „We hebben een God Die ook in moeilijke situaties soms iets nieuws laat ontstaan.”

Diaken G.T. Boom (Valburg) vroeg zich af „of alle kerkverlating ons tot schuld is geworden. Dan hebben we een woord voor de wereld en zullen mensen ook terugkomen.”

Toekomstgericht

De synode werd zaterdagochtend ook bijgepraat over de lopende bezinning rond de bestuursstructuur van de PKN en een ”toekomstgerichte synode”. Verscheidene synodeleden spraken de zorg uit dat het traject „veel te abstract” is en „te lang gaat duren”. „Er is grote nood bij gemeenten. Er zijn gemeenten die niet goed weten hoe ze verder moeten”, zei ouderling-kerkrentmeester A. Haasnoot (Putte). Hij vroeg zich af welke ruimte de kerkorde kan bieden „aan gemeenten die verder willen, maar niet binnen de nu geldende kaders”.

In een reactie zei scriba dr. R. de Reuver onder meer „dat de structuur van ons kerk-zijn in veel situaties knelt”. Het gaat er volgens hem om het kerk-zijn zo vorm te geven „dat je heel gemakkelijk op veranderingen reageert, daar de ruimte voor schept. Tegelijk komt het natuurlijk ook aan op orde in de kerk. Dat vraagt echt een vertaalslag.” Op de komende synodevergadering, in april, komt het onderwerp uitvoeriger aan de orde.

De synode stond kort stil bij het project ”Duurzaam luthers”, gericht op het behoud van de Lutherse traditie in Nederland. Prof. H. van den Belt onderstreepte de noodzaak hiervan, maar gaf aan in de notitie aandacht voor de theologie van Luther te missen.

Aardbeving

Algemeen directeur G.J. de Groot van de landelijke dienstenorganisatie van de PKN vroeg aandacht voor de „vreselijke aardbeving” in Turkije en Syrië. „We zijn intens verbonden met de kerk in Syrië, al een heel aantal jaren.” Vanuit die jarenlange relatie richt de aandacht van de diaconale organisatie Kerk in Actie zich momenteel vooral op ondersteuning van de noodhulp in dat land. „De laatste twee jaar zijn we bezig geweest de kerk in Syrië te herbouwen. De gebouwen die hersteld zijn, zijn nu schuilplaatsen voor mensen die geen huis meer hebben.” Ter plekke worden onder meer maaltijden, medicijnen en kleding verstrekt.