De wens om de regie te houden tot aan de dood is bepalend voor onze cultuur. Alles wat kan worden ingezet als middel om dat doel te dienen, lijkt gerechtvaardigd. We gaan echter nog verder: we willen ook na de dood de regie houden. Althans, als het gaat om de zorg voor de lichamen van de overledenen. Dat blijkt bij crematie. Niet het natuurlijke proces wordt geëerbiedigd, maar we geven de lichamen van geliefden aan de vlammen prijs.

Waar het lichaam vroeger werd gelegd in het stof van de aarde, gaan velen vandaag de dag over tot crematie. Voor christenen is de Bijbel bepalend als het gaat om de zorg voor de lichamen van overledenen. De Zoon van God werd begraven in een graf. Hetzelfde zien we ook bij Lazarus. Christus stond op uit de dood en heeft de dood overwonnen. Het lichaam wordt gezaaid in de aarde, met het oog op de opstanding. Het lichaam rust in het graf, tot Zijn wederkomst. Christenen wijzen de praktijk van crematie af en kiezen ervoor om begraven te worden.

De oma van de vraagsteller was niet gelovig. Haar kleinkind blijkbaar wel. Dit is niet iets wat ontstaan is in de periode na het overlijden van oma, maar een verschil van levenshouding dat reeds lang merkbaar was. Oma wist bij leven dat haar kleinkind anders in het leven stond en daarmee samenhangend ook anders dacht over de realiteit na dit leven. Voor dit kleinkind vormt het leven een fragment van een groter geheel. Leven als bloem in de knop. Het beste komt nog. Waar christenen verenigd zullen zijn met Christus in Zijn heerlijkheid. Voor oma lag dit anders. Zij zag de dood als een overgaan van het leven naar niets. Mocht zij andere gedachten gehad hebben, dan hield zij in elk geval geen rekening met een ontmoeting met God na dit leven. Dit maakt het overlijden van oma dubbel verdrietig. De dood heeft namelijk niet het laatste woord. De eeuwigheid wacht.

Een christen stemt niet in met een crematie en staat afwijzend tegenover de praktijk daarvan. Aangezien dit een oma betreft, is persoonlijk afscheid nemen mogelijk. Thuis of op de plaats waar oma staat opgebaard. Dit zal haar kleinkind ongetwijfeld doen. Bijeenkomen met hen die oma lief waren, gaat vooraf aan de crematie. Wellicht dat er een oplossing gevonden kan worden door deels aanwezig te zijn op deze dag, waarbij helder wordt dat het kleinkind de laatste eer wil bewijzen, maar ook rekent met persoonlijke overtuigingen. Presentie en instemming zijn overigens twee onderscheiden zaken. Dat geldt voor heel het leven.

Ds. A.S. Middelkoop, predikant in de hersteld hervormde gemeente te Sint-Annaland​