Eet geen eieren van hobbykippen meer, is sinds deze week het advies van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). In het merendeel van de eieren van kippen die in achtertuinen, moestuinen en kinderboerderijen worden gehouden, zit namelijk te veel PFAS (per- en polyfluoralkylstoffen). Dit zijn nauwelijks afbreekbare chemische verbindingen die onder meer worden gebruikt in regenkleding, cosmetica, impregneersprays en blusschuim. Ze hopen zich op in de natuur en in het menselijk lichaam. Ze verzwakken het immuunsysteem en kunnen tot kanker leiden.

Eerder constateerde adviesbureau Arcadis al dat de PFAS die in de bodem terechtkomen, zich ophopen in regenwormen. Kippen die vrij rondlopen en de wormen uit de grond pikken, krijgen hierdoor veel PFAS binnen. „Eieren die je in de winkel en op de markt koopt, voldoen wel aan de veiligheidsnorm, ook de biologische eieren”, zegt Polly Boon, onderzoeker van het RIVM. „Het PFAS-gehalte ervan stijgt niet uit boven het maximale gehalte.”

Raadsel

Voor Jacob de Boer, emeritus-hoogleraar Milieuchemie en Toxicologie, is het een raadsel waarom biologische eieren minder PFAS bevatten dan de eieren van hobbykippen. „Ik ga ervan uit dat elke kip die buiten loopt en in de grond kan pikken, grond en regenwormen binnenkrijgt.” Biologische kippen krijgen het hele jaar door de gelegenheid buiten te lopen. De deuren van de stal gaan voor deze kippen alleen dicht als er een ophokplicht geldt.

„Mogelijk krijgen biologische kippen minder PFAS binnen omdat ze ander voer krijgen dan hobbykippen?” oppert De Boer. Biologische kippen worden biologisch gevoed. Dat wil zeggen dat het kippenvoer is geproduceerd zonder gebruikmaking van bestrijdingsmiddelen.

Een andere mogelijke verklaring voor het lagere PFAS-gehalte bij eieren van biologische kippen is volgens De Boer de ondergrond waarop ze lopen. „Kippen die in een weiland of moestuin scharrelen, vinden daar meer regenwormen dan kippen die op een zanderige of verharde ondergrond lopen.”

Bronnen

Het RIVM gaat nog onderzoeken wat de bronnen zijn van de PFAS in de eieren van hobbykippen, zegt onderzoeker Polly Boon. „Dat onderzoek hebben we voor het eind van het jaar afgerond.”

Mensen die hobbykippen hebben, kunnen ervoor kiezen alleen nog het eiwit te eten, tipt Jacob de Boer. „Vrijwel alle PFAS zitten namelijk in het eigeel.” Hij koopt zelf vanwege de PFAS al langer geen eieren meer van kippen die buiten komen, hoewel hij scharrelen vanuit dierenwelzijn wel belangrijk vindt.

Er zijn pluimveebedrijven die de kippen grotendeels binnenhouden, maar wel het keurmerk ”Beter Leven 3 sterren” van de Dierenbescherming hebben, zoals Kipster en Rondeel. Dit keurmerk betekent dat de dieren er net zo diervriendelijk worden gehouden als op een biologisch bedrijf.

Milieuchemicus Chiel Jonker, werkzaam aan de Universiteit Utrecht, koopt zelf ook geen biologische of vrije-uitloopeieren, omdat hij het zekere voor het onzekere wil nemen. Hij vindt het heel zorgelijk dat voedsel niet meer gegeten kan worden vanwege het te hoge PFAS-gehalte. „Ik ben een Zeeuw en at vroeger graag vis, wildvang. Ik koop nu alleen nog kweekvis, omdat daar waarschijnlijk minder PFAS in zit.”

Hij vraagt zich af wat mensen met de eieren van hobbykippen moeten doen. „Als je ze in de biobak gooit, worden ze gecomposteerd door de gemeente. De PFAS breken niet af en komen via de compost dus weer op de moestuin terecht.”