Het is op z’n zachtst gezegd geen pretje als je als PVV’er op de sociale media moet vernemen met welk onderhandelingsresultaat jouw partijleider heeft ingestemd, na een verhitte discussie over het asielbeleid. Dat geldt nog eens extra als zo’n uitkomst volkomen haaks staat op datgene wat je zelf in debatten –in opdracht van diezelfde partijleider– altijd als onopgeefbaar hebt moeten bestempelen.
Toch is dit exact wat er woensdag gebeurde. Wilders liet zijn eis varen dat het kabinet het staatsnoodrecht zou moeten activeren om zo de asieldoelen van het regeerprogramma te halen. Om het kabinet overeind te houden, stemde hij alsnog in met de route van spoedwetgeving.
De PVV-leider zette daarmee ten minste twee van zijn vazallen in hun hemd. Om te beginnen zijn eigen asielminister Marjolein Faber, die maandag nog verklaarde volledig „in charge” te zijn. Ook PVV-senator Alexander van Hattem staat voor aap. Hij bestempelde spoedwetgeving tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen in de Eerste Kamer nog als een onbegaanbare weg („je bent zo één of twee jaar verder”), maar hem rest nu weinig anders dan in het spoor van zijn partijleider victorie te kraaien over wat de PVV in de onderhandelingen heeft binnengehaald. En mee te gaan in dezelfde draai.
Calculerend gedrag biedt zelden aanknopingspunten voor goed beleid
Dat Wilders met zijn solistische en onberekenbare optreden woensdag het zoveelste hoofdstuk wist toe te voegen aan de PVV-capriolen waarop hij inmiddels al zo’n twintig jaar het patent heeft, staat dan ook buiten kijf.
Dat alles zou nog enigszins te verteren zijn als die zigzagbewegingen de kromme stok zouden vormen waarmee de PVV van tijd tot tijd een rechte slag weet te slaan. En waarmee de partij in dit geval de effectiviteit van het maatregelenpakket dat er al lag om meer grip te krijgen op asielmigratie zou hebben versterkt.
Uitgerekend het omgekeerde lijkt echter het geval te zijn. Over het inperken van de arbeidsmigratie, de grootste migrantenstroom, lijkt het ook tijdens deze crisisonderhandelingen niet te zijn gegaan. De toch al overbelaste Immigratie- en Naturalisatiedienst wordt nu compleet over de kling gejaagd, aangezien ze de taak krijgt jaarlijks vele duizenden tijdelijke asielvergunningen te herbeoordelen omdat de permanente versie wordt afgeschaft. In hoeverre het vooruitzicht te worden gehuisvest in „sobere voorzieningen” vluchtelingen ervan zal weerhouden naar Nederland te komen, zoals Wilders lijkt te vermoeden, is zeer de vraag.
Kortom, ook deze deal, die grotendeels is gebaseerd op wensdenken, lijkt er alleen te zijn gekomen doordat ene G. Wilders te ’s-Gravenhage heeft ingecalculeerd dat de prijs om nu te breken hoger is dan over enkele maanden of jaren het geval kan zijn. Maar dergelijk calculerend gedrag biedt zelden aanknopingspunten voor goed beleid.
In de kern is deze asieldeal dus hooguit het zoveelste schoolvoorbeeld van wat cynische PVV-politiek vermag. Maar meer ook niet.
