Wit met een Davidsster, rood geborduurd, zwart met Hebreeuwse letters. Het Plein in Den Haag is gevuld met een zee van keppeltjes. Er wapperen Israëlische vlaggen in de wind. Midden in de menigte staat een man wiens blauw gehaakte keppeltje langzaam naar onderen zakt, tot het in zijn nek blijft hangen. Hij schuift het hoofddeksel snel omhoog en zet het met speldjes vast.

Meer dan 200 mensen zijn vandaag in Den Haag bij elkaar gekomen om te demonstreren tegen antisemitisme. De manifestatie is georganiseerd door het Centrum Informatie en Documentatie (CIDI). Aanleiding vormen de uitspraken van de Duitse coördinator antisemitismebestrijding Felix Klein. Hij zei zaterdag dat hij Joden zou adviseren om in sommige delen van het land niet publiekelijk een keppel te dragen. Volgens hem is dat te gevaarlijk.

Internet

„Schokkend”, zo noemt demonstrant Aharon de uitspraken van Klein. „Je neemt Joden hun identiteit af door te zeggen dat ze hun religie niet meer mogen uiten.” Aharon draagt in het dagelijks leven geen keppeltje. „Alleen in de synagoge en bij bijzondere gelegenheden als deze.” Hij merkt dat het antisemitisme in de samenleving toeneemt. „Al is het in Duitsland erger, daar is zelfs sprake van fysiek geweld. In Nederland blijft het bij schelden. Maar dat is niet minder erg. Ik schrik iedere keer weer van wat ik op internet lees. Het maakt me verdrietig. Houdt het dan nooit op?”

Vlak naast hem staat Wim Kortenoeven, oud-Kamerlid van de PVV en jarenlang werkzaam geweest bij het CIDI. Hij is vandaag aanwezig bij de demonstratie omdat hij het belangrijk vindt het antisemitisme een halt toe te roepen. „We moeten onze Joodse medemensen beschermen, niet zeggen dat ze zich maar moeten aanpassen omdat ze anders uitgescholden worden. Dat is toch de omgekeerde wereld?”

Witte vlag

Er klinkt een hoog, piepend geluid over het plein. Tijd voor de toespraak van Hannah Luden, directeur van het CIDI. Na wat gepriegel is haar microfoon goed afgesteld en begint Luden te praten. Ze vertelt dat Joden steeds vaker te maken krijgen met publieke haat, van scheldpartijen in de tram tot nageroepen worden op straat. „De overheid kan en mag dit niet accepteren.” De directeur pleit vooral voor een betere afhandeling van aangiften tegen antisemitisme. „Soms duurt het maanden voor mensen die aangifte doen überhaupt een antwoord krijgen. Vaak gebeurt er niets mee. Daar moet verandering in komen.”

Luden bedankt alle politici die bij de demonstratie zijn, van minister Grapperhaus van Justitie & Veiligheid en oud-VVD-leider Frits Bolkestein tot Tweede Kamerleden van ChristenUnie, D66, VVD en Forum voor Democratie.

Actieprogramma

Ook SGP-fractievoorzitter Kees van der Staaij is aanwezig. Hij draagt een zwartfluwelen keppeltje. „Ik heb nog even getwijfeld of ik er wel een op moest zetten, omdat een keppel een religieus symbool is. Maar volgens mijn goede vriend rabbijn Jacobs hoefde ik me geen zorgen te maken. Hij ervaarde het juist als een teken van solidariteit met de Joodse gemeenschap.”

Van der Staaij wijst naar de wapperende Israëlische vlaggen. „Stel: iemand zou voorstellen om de Davidsster uit de vlag te halen, omdat mensen zich eraan storen. En daarna zou iemand zeggen: die blauwe banen, hebben we die nodig? Laten we die ook weghalen. Wat blijft er dan over? Een witte vlag. De vlag van capitulatie en overgave. Daar moest ik aan denken toen in Duitsland werd gezegd dat het misschien beter was om dat keppeltje niet altijd op te doen. Maar als we aan die oproep gehoor geven, hijsen we de witte vlag. Dat kan en mag niet gebeuren.”

Namens de ChristenUnie is Gert-Jan Segers aanwezig, met een blauwe keppel op. Hij voerde vorig jaar nog een gesprek met vijftien Joodse jongeren. „Ze hadden allemaal te maken met antisemitisme op straat en op het werk. Maar wat ze het ergst vonden? Het zwijgen van de omstanders. We falen als burgers wanneer we de Joodse gemeenschap niet meer kunnen beschermen.”

Samen met VVD-Kamerlid Dilan Yesilgöz heeft Segers daarom een initiatiefnota ingediend voor een actieprogramma tegen antisemitisme. Hij wil dat er drie miljoen euro vrijkomt voor de bestrijding daarvan.

Oorlog

Na afloop van de toespraken klinkt luid applaus over het plein. Hier en daar volgt wat zacht boe-geroep. Een paar demonstranten beginnen in reactie daarop een Israëlisch lied te zingen. Gerda (57) kijkt er glimlachend naar. Ze is samen met haar kinderen Sebastiaan (29) en Celine (17) naar Den Haag gekomen. De familie is zelf niet Joods, maar Gerda heeft Joodse familieleden. „Als moeder vind ik het belangrijk dat mijn kinderen dit meemaken. Ik wil ze meegeven hoe erg antisemitisme is.”

Sebastiaan knikt instemmend. „Op de basisschool leer je bij geschiedenis wat er is gebeurd tijdens de Tweede Wereldoorlog en dan denk je dat zoiets nooit meer kan gebeuren. Maar dat is naiëf. De Jodenhaat is nooit opgehouden en het wordt alleen maar erger als we niet uitkijken.”

Dankbaar

Over die Jodenhaat kan Hidde van Koningsveld (23) meepraten. Hij is voorzitter van de jongerenorganisatie van het CIDI en woont sinds kort in de Schilderswijk in Den Haag. „Helaas toch een wijk waar je op moet passen.” Van Koningsveld wordt regelmatig uitgescholden als hij op straat loopt met zijn keppel op. Heel af en toe bedekt hij zijn keppel met een pet. „Als ik even geen zin heb in gedoe.” De jonge voorzitter is blij met de opkomst van vandaag. „Ik ben verrast door alle steun die we krijgen. Het maakt me dankbaar.”

Op een bankje kijken studenten Hebreeuws Kyra (21) en Luuk (25) naar de langzaam uitdunnende menigte demonstranten. Kyra is Duits, maar spreekt bijna vloeiend Nederlands. „Ik woon al vijf jaar niet meer in Duitsland.” Ze is bezorgd over de ontwikkelingen in haar moederland en wil daarom vandaag bij de manifestatie zijn. „Om mijn naasten te steunen.” Luuk voegt toe: „Iedereen moet in ons land in vrijheid kunnen beleven wie hij is, ook Joodse mensen. We moeten een lijn trekken tegen het antisemitisme en die is vandaag volgens mij helder getrokken.”