B&W sluiten zich daarom aan bij het eerdere besluit van de gemeente Lingewaal en weigeren een bestemmingsplanprocedure te starten. Vorig jaar oktober verzette de raad van de toenmalige gemeente Lingewaal zich unaniem tegen de komst van de toren. De raad honoreerde daarmee de weerstand van veel inwoners die bang waren voor de gezondheidsrisico’s door de straling van de radartoren. Deskundigen van TNO, RIVM en Defensie konden tijdens drie informatiebijeenkomsten die zorgen niet wegnemen.

Na afloop van de raadsvergadering in oktober wist Michel Jongbloed, projectleider van Defensie, niet hoe het proces verder zou gaan. „In theorie bestaat de mogelijkheid dat de toren toch nog naar Herwijnen komt. Of we daartoe overgaan, moet het ministerie beoordelen.”

Driekwart jaar later liet het ministerie weten vanwege het „nationale veiligheidsbelang” de bouw van de toren inderdaad door te willen zetten. Volgens Defensie is Herwijnen de ideale locatie om –samen met de radar in het Friese Wier– het Nederlandse luchtruim te beveiligen. De installatie in Herwijnen zou daarmee in de plaats komen van de verouderde toren in Nieuw Milligen. De nieuwe toren leidt volgens Defensie tot een belangrijke verbetering van de radardekking in ons land.

Staatssecretaris Barbara Visser heeft het college van de nieuwe gemeente West Betuwe vorige maand per brief gevraagd of de gemeente bereid is toch een bestemmingsplanprocedure te starten. „Er is ook een delegatie van het ministerie hier langs geweest om te polsen of het nieuwe college misschien wel mee wilde werken, maar B&W hebben laten weten dat men het eerdere standpunt van Lingewaal volgt”, zegt gemeentevoorlichter Karin van Rijnsoever. „Defensie heeft de afgelopen periode geen onderzoek verricht naar een mogelijke andere locatie. Het ministerie blijft maar vasthouden aan Herwijnen.”

Rijksinpassingsplan

Het ministerie kan het plan doordrukken zonder steun van het college en de lokale overheid ‘overrulen’ vanwege het landsbelang. Inmiddels heeft Defensie laten weten dat daarvoor een Rijkscoördinatieregeling wordt toegepast. Die wordt gevolgd door een procedure voor het vaststellen van een Rijksinpassingsplan.

Volgens Van Rijnsoever blijven B&W zich verzetten tegen de plannen. „Het college heeft aan Defensie zijn zorgen geuit over het starten van het inpassingsplan. Het ministerie heeft immers geen gedegen onderzoek gedaan naar alternatieve locaties. B&W hebben Defensie opnieuw gevraagd rekening te houden met de zorgen over de gezondheidsrisico’s die bij de inwoners leven en de argumenten van de raad van Lingewaal.”

De voorlichter benadrukt dat het college bereid is om te zijner tijd bezwaar maken tegen de plannen van Defensie. „Ook inwoners en andere belanghebbenden kunnen reageren op het inpassingsplan. We merken dat het onderwerp opnieuw is gaan leven. Ook bij de plaatselijke politiek. Tijdens de laatste raadsvergadering besteedden diverse fracties aandacht aan het onderwerp. De raad staat achter het beleid van de voormalige raad van Lingewaal en steunt de aanpak van het college.”

Inmiddels besteedt ook de landelijke politiek aandacht aan het onderwerp. Op verzoek van de ChristenUnie komt er een debat. Ook PvdA, D66 en SP willen over dit onderwerp van gedachten wisselen, terwijl meerdere landelijke fracties hebben laten weten de zorgen van de inwoners serieus te nemen. Van Rijnsoever: „Ik heb begrepen dat het debat over de zomer heen wordt getild. Daarna wordt het dus echt spannend. De reactie van de landelijke politiek kan straks doorslaggevend zijn.”