De partij die haar gezicht op geen enkele verkiezingsbijeenkomst liet zien en voor iedereen in de provinciale politiek volslagen onbekend is, moet nu het initiatief nemen voor de coalitieonderhandelingen. Als de exitpolls kloppen tenminste. En dat knaagt bij vrijwel alle partijen.

Natuurlijk kreeg FVD uitgebreide felicitaties van de fractievoorzitters. Virtueel dan welteverstaan, want ook woensdagavond schitterden de nieuwelingen door afwezigheid. En dat zorgde voor nieuwe irritatie. Ingetogen, dat wel. Want Forum is de grootste en moet het voortouw nemen bij de coalitieonderhandelingen.

Commissaris van de Koning Jaap Smit is er niet gerust op. Was hij aan het begin van de avond nog optimistisch en trots op zijn „stemdate” met drie jongeren –„zij zijn mede-eigenaar van deze provincie”–, na het bekend worden van de uitslag klonk de provinciebaas een stuk bezorgder. „We staan voor een grote uitdaging om hier een goed en werkbaar college te smeden. Forum, wat wilt u met deze provincie? Er staan grote belangen op het spel, ook als het gaat om klimaatacceptatie. Democratie is ook het overbruggen van tegenstellingen.”

Ook SGP-fractievoorzitter Servaas Stoop, het langst zittende Statenlid van Zuid-Holland, heeft weleens een vrolijker avond beleefd. Naast zijn bezorgdheid over de winst van Forum –„we weten niet wat ze willen, in geen enkele provincie trouwens”– lijkt zijn partij 1 van de 3 zetels kwijt te raken. Dat betekent dat de gecombineerde fractie met CU –„we willen die samenwerking graag voortzetten”– op 5 zetels uitkomt. Door de totale versnippering van het politieke landschap en de onzekere factor Forum, is deelname aan het dagelijks bestuur zeker niet uitgesloten. „We hebben de afgelopen vier jaar nooit oppositie gevoerd, constructief meegedacht en zo een goede naam opgebouwd.”

Stoop zal de onderhandelingen niet meemaken. Hij neemt na 26 jaar afscheid en wordt opgevolgd door Nico de Jager.

Fractieleider Jacco Schonewille van de ChristenUnie is beter te spreken over de verkiezingsuitslag. Hoewel zijn partij er geen zetel bij krijgt, is er op basis van de polls een lichte stemmenwinst te noteren. „En 1 procent is voor ons al flinke winst.”

VVD-fractievoorzitter Tiemen Brill –zijn partij moet Forum voor zich dulden– vatte zijn teleurstelling kort samen: „Een politieke aardverschuiving.” Tegelijkertijd sprak hij over „een stabiele uitslag.” Zijn achterban oogde echter aanmerkelijk somberder.

Bij de PVV was de stemming in mineur. De onverwachte halvering van het aantal zetels hakt er flink in bij de Statenleden, die aan het begin van de avond nog redelijk ontspannen oogden. Samen met SP zijn ze in Zuid-Holland de grootste verliezers.