Een Amsterdamse kerk kreeg bommeldingen vanwege het dopen van ex-moslims. Toch lijken bedreigingen vanwege „bekering of geloofsverlating” maar weinig voor te komen, hoewel de cijfers mogelijk vertroebeld zijn omdat de aangiftebereidheid waarschijnlijk laag is.
Dat blijkt uit een dinsdag door de gemeente Amsterdam openbaar gemaakt „verkennend” onderzoek. Aanleiding hiervoor was een begin 2018 gepubliceerd artikel van het Reformatorisch Dagblad over bedreigingen van christenen met een islamitische achtergrond in asielzoekerscentra en raadsvragen daarover van VVD en CDA.
Harde cijfers over hoe vaak geweld voorkomt tegen mensen die zich bekeren of afvallig worden van hun geloof, konden de onderzoekers niet geven. Van alle Amsterdammers is in 2018 en 2019 2 procent gediscrimineerd vanwege religie of levensbeschouwing. Vooral moslims hebben hier „bovengemiddeld” mee te maken. Met agressie of geweld kreeg 0,5 procent te maken. Onder genoemde cijfers vallen waarschijnlijk de gevallen waarbij er sprake was van bekering of geloofsverlaten, denken de onderzoekers.
De opstellers van het rapport interviewden twaalf „ervaringsdeskundigen” en voerden tien gesprekken met mensen die in contact staan met de doelgroep. Ze kwamen tot een lijst van 25 concrete gevallen van negatieve reacties op „bekering of geloofsverlaten” (zie ”Jij gaat dood”).
De politie registreert bedreigingen na bekering of geloofsverlaten niet apart. De onderzoekers vermoeden dat de bereidheid van slachtoffers om hiervan melding of aangifte te doen niet groot zal zijn. Ze geven als aanbeveling mee dat bij de politie meer kennis moet komen over de problematiek. Verder noemen ze dat Amsterdam in gesprek zou kunnen gaan met vertegenwoordigers van geloofsgemeenschappen „om de specifieke problemen van bekeerlingen en geloofsverlaters aan te kaarten.” De onderzoekers wijzen er ook op dat de gemeente lotgenotencontact zou kunnen faciliteren.
Onzichtbaar
Baptistenvoorganger Joël Boertjens stapte eind 2017 naar de media, omdat zijn gemeente diverse ex-moslims telt die worden bedreigd. Hij laat weten inmiddels diverse nieuwe voorbeelden te hebben die niet in het onderzoek staan. „Een man uit onze gemeente werd geïntimideerd omdat hij niet mee wilde doen met de ramadan. Hij moest voor zijn veiligheid uitwijken naar een ander deel van de stad. Als gemeente hebben we hem hierbij geholpen.” Verder zegt hij dat de kerk „in coronatijd” er alert op moet zijn dat in de onlinediensten geen namen worden genoemd van ex-moslims die tot de gemeente toetreden.
Dat het probleem bij de gemeente op de radar staat, waardeert Boertjens. Wel hoopt hij dat de aanbevelingen worden geconcretiseerd. „Ik pleit voor aandacht hiervoor in het onderwijs en in inburgeringscursussen. Zet verder moslims in het rijtje lhbt+ en voeg hier ook joden aan toe. Al deze groepen moeten het vertrouwen hebben dat hun aangifte serieus wordt genomen.”
Volgens Don Ceder (ChristenUnie) licht het onderzoek „een tipje van de sluier op van veel persoonlijk leed.” Het raadslid noemt het jammer dat het onderzoek geen concrete cijfers in beeld kon brengen en legt de vinger bij de „vele gevallen” die niet zichtbaar zijn. „Ik maak me juist zorgen om al die gevallen die geen aangifte durven te doen. Van sommige voorgangers krijgen wij nog steeds signalen van hele concrete aanwijzingen van bedreigingen waarbij het een opgave is om mensen bereid te krijgen om aangifte te doen.”
Ceder hoopt dat via lotgenotencontacten „een luisterend oor en persoonlijk contact kan worden georganiseerd om deze gevallen te ondersteunen. Daarbij ben ik blij met de aanbeveling om met vertegenwoordigers van verschillende geloofsgemeenschappen in gesprek te gaan. Ik denk dat dat belangrijk is om ruchtbaarheid te geven aan deze vorm van geloofsvervolging en ook om het gesprek tussen kerk en overheid te bevorderen.”
Volgens Ceder laat het onderzoek zien dat kennis over het geloof en bekeerlingen bij de overheid en politie uitgebreid moeten worden. „Ik pleit voor een christelijk netwerk bij de politie dat dergelijke specifieke aangiftes en bedreigingen kunnen behandelen en registreren.”
Onacceptabel
Raadslid Diederik Boomsma (CDA) zegt dat de uitkomsten van het onderzoek het beeld bevestigen dat mensen die zich bekeren „helaas te maken krijgen met agressie, bedreiging, intimidatie en geweld. Dat is onacceptabel. Iedereen moet zich in onze samenleving vrij en veilig voelen om van zijn geloof te wisselen of niet meer te geloven. Er is zelfs een bommelding gedaan bij een kerk waar een tot christen bekeerde moslim was gedoopt. Ook in de islamitische gemeenschap moet het recht op geloofsafval ondubbelzinnig worden geaccepteerd en ook actief worden uitgedragen. Een verbod of straf op geloofsafval zoals door veel islamitische theologen nog wordt verdedigd is in onze samenleving volkomen onacceptabel."
Het CDA komt met voorstellen om de aanbevelingen in het rapport over te nemen. „Iedereen in onze stad moet weten waar hij terecht kan in dit soort gevallen. De overheid moet er voor deze mensen zijn.”
De VVD was niet bereikbaar voor een reactie.
Het onderzoeksrapport
„Jij gaat dood”
De onderzoekers komen tot 25 gevallen van negatieve reacties op geloofsverlaten of bekering. Een selectie.
- Een persoon met een moslimachtergrond die na bekering tot het christendom bedreigd werd door zijn vader die appte: „Ik kom met een pistool.”
- Een jongere die in elkaar is geslagen omdat zijn moeder zich bekeerd had tot het christendom vanuit een islamitische achtergrond.
- Een jongere, niet-gelovig opgevoed door ouders met een moslimachtergrond, die gepest werd door andere kinderen op school, geslagen werd en gedwongen om Koranverzen op te zeggen.
- Een persoon met een islamitische achtergrond, betrokken bij een kerk met veel bekeerlingen, die rouwkransen thuis kreeg met daarbij briefjes „Jij gaat dood.”
- Bommeldingen bij een kerk omdat daar personen met een islamitische achtergrond gedoopt worden.