CU en SGP botsen
met liberale fractiesVan onze redactie politiek
DEN HAAG – Het debat in de Eerste Kamer over de nieuwe euthanasiewet van het kabinet is gisteravond uitgelopen op een stevige botsing tussen ChristenUnie en SGP enerzijds en de liberale fracties van VVD en D66 anderzijds. Die namen het woordvoerder Schuurman vooral kwalijk dat hij parallellen trok tussen het Nederlandse voorstel en de euthanasiepraktijk in nazi-Duitsland. Vijftig belangstellenden namen plaats op de publieke tribune. Buiten was een groepje aanhangers van drs. Doornbos verenigd in gebed. Binnen werd de toon van het debat gezet door D66-woordvoerder Kohnstamm, die ook voorzitter is van de Nederlandse Vereniging voor Vrijwillige Euthanasie (NVVE). Van de kritiek op het wetsvoorstel zei hij dat die „bij tijd en wijle ruimschoots het betamelijke overschreed.” Hij sprak van „stemmingmakerij, die niet passend is in een rationeel parlementair debat. Hou daarmee op of kom met juridisch steekhoudende argumenten.” Degenen die betogen dat „een wettelijke regeling van vrijwillige euthanasie de deur opent naar een herhaling van hetgeen tijdens het Derde Rijk heeft plaatsgevonden”, hield Kohnstamm voor dat zij „gevaarlijk, naïef of beide tegelijk zijn. Zij die de geschiedenis verkrachten door het verschil tussen moord en vrijwillige euthanasie niet te willen of kunnen zien, zijn helaas in paniek ofwel demagogisch bezig.” Derde Rijk
Schuurman zei in een interruptie dat hij geen enkele collega-senator van heimelijke sympathieën voor nazi-praktijken verdacht. Maar hij hield staande dat men elders in Europa toch wel erg ongerust zou zijn als het Nederlandse wetsvoorstel in Duitsland zou zijn ingediend en aangenomen. Bovendien zijn de historische parallellen tussen het klimaat dat tijdens het Derde Rijk tot bepaalde euthanasiewetgeving leidde en onze tijd, volgens Schuurman onontkenbaar. VVD-woordvoerder Dees kon zichzelf daarop niet langer in bedwang houden en noemde de associaties van Schuurman „onaanvaardbaar en schandalig.” Later barstte Dees opnieuw in woede uit toen Schuurman naar voren bracht dat de nieuwe wet de ruimte biedt voor bepaalde bedenkelijke praktijken, zoals de aankondiging van euthanasie voor de televisie door bepaalde personen. Dees ontkende ten stelligste dat de wet die ruimte zou gaan bieden. Schuurman legde die mogelijkheid vervolgens als vraag aan de regering voor. Zoals D66-kamerlid Dittrich SGP en ChristenUnie in de Tweede Kamer voor de voeten wierp dat zij niet namens alle christenen in Nederland spraken, zo hield Kohnstamm gisteravond Schuurman voor dat zijn opvatting afweek van die van grote groepen predikanten. Schuurman antwoordde dat de „ernstige situatie” waarin de Nederlandse samenleving met de nieuwe wet terechtkomt, het gevolg is van een „crisis in het christendom.” „Binnen de kerken zijn de waarden op hun kop gezet.” Voor de VVD is het wetsvoorstel geen enkel probleem. Dees noemde „het recht op een waardig afscheid” een mensenrecht. De VVD-fractie is daarin unaniem. Dees hekelde de neiging van de tegenstanders van het wetsvoorstel om hun mening als praktijk aan anderen te willen opleggen. Schuurman trad ook in debat met GroenLinks-woordvoerster De Wolff. Schuurman vroeg zich af hoe het komt dat GroenLinks zo weinig oog heeft voor de kwalijke maatschappelijke gevolgen van libertijnse opvattingen. De Wolff zei dat haar fractie wel degelijk doordrongen is van de schaduwkanten van het wetsvoorstel, maar dat de wens van de individuele patiënt voor GroenLinks uiteindelijk de doorslag geeft. Epidemie
SGP-woordvoerder Holdijk plaatste het wetsvoorstel in het kader van enkele geestelijke ontwikkelingen zoals die zich in de samenleving hebben voltrokken. Holdijk zei een „sluipende verandering te bespeuren in het denken over de waarde van het geschapene, in het bijzonder van het menselijk leven, in verhouding tot andere waarden zoals succes, gezondheid, welvaart, productiviteit en activiteit.” De SGP'er noemde het een „teken aan de wand” hoe in de samenleving met „onze medeschepselen, de dieren” wordt omgegaan. „Als antwoord op de mond- en klauwzeerepidemie waaronder wij gebukt gaan, menen wij uitsluitend vanwege economische motieven over te mogen gaan om duizenden en tienduizenden dieren af te maken. Dit geeft een ontluisterend beeld van onze ethiek waar het omgaan met het geschapen leven betreft, zodat de vraag moet opkomen of het geschapen leven nog wel veilig is in mensenhanden.” Een ruime meerderheid in de Eerste Kamer van PvdA, VVD, D66 en GroenLinks gaf aan vanavond voor het wetsvoorstel te zullen stemmen. Er leefden nog wel vragen over enkele concrete aspecten van de nieuwe wet. Zo moet het kabinet beter aangeven hoe moet worden omgegaan met artsen die principieel bezwaar hebben tegen het plegen van euthanasie of het verlenen hulp bij zelfdoding. PvdA en D66 stellen dat bezwaarde artsen en instellingen altijd verplicht zijn patiënten te verwijzen naar collega's die een euthanasieverzoek wel willen bekijken. Dat moet worden vastgelegd in richtlijnen, vinden zij. Het CDA, ChristenUnie, SGP, SP en GroenLinks willen juist dat gewetensbezwaarden het wettelijke recht krijgen niet mee te werken aan zo'n verzoek. Daarnaast bestaat er in de Senaat nog onduidelijkheid over de rechtspositie van verpleegkundigen en verzorgenden. De eventuele taak van een verpleger bij het voorbereiden van euthanasie, bijvoorbeeld het vullen van een injectiespuit, moet preciezer omschreven worden, stelde PvdA-senator Le Poole. Het mag op geen enkele manier voor discussie vatbaar zijn dat zij als medeplegers van euthanasie kunnen worden vervolgd, vindt ook GroenLinks-woordvoerster De Wolff. | 