Grote groei van kleine huisjes
Ze schieten als paddenstoelen uit de grond: tiny houses. Marjolein Jonker uit Alkmaar was een van de eerste bewoners van een zelfvoorziend minihuis in Nederland. Haar initiatief Tiny House Nederland groeide in enkele jaren vanuit het niets naar meer dan zestig initiatiefgroepen verspreid over het hele land.
Vier jaar geleden woonde ze nog in een simpele rijtjeswoning in Oudkarspel, vertelt Jonker in haar ecologische huisje. Het staat samen met vier andere tiny houses op het terrein naast de Gasfabriek in Alkmaar. „Ik woonde destijds alleen met twee katten. Van de drie slaapkamers gebruikte ik er maar een. De zolder en de schuur begonnen zich met spullen te vullen die ik amper gebruikte. In de wijk stonden bijna geen bomen. Daar werd ik niet blij van.”
Jonker besloot anders te gaan leven. Ze droomde van een huisje in de natuur en wilde tegelijkertijd beter voor de aarde zorgen. „Want ik maak me een beetje zorgen om de aarde. Een beetje veel zorgen zelfs.”
Droomhuisje
Jonker stapte naar de bank. Ze mocht maximaal 170.000 euro lenen. „Daarvan kon ik een appartementje in een flat kopen en niet dat droomhuisje in de natuur.” Dus zette ze haar droom weer in de ijskast. „Totdat ik een poosje later surfend op internet een plaatje van een tiny house tegenkwam.”
Dat huisje bleek in Amerika te staan. Daar was door de huizencrisis een beweging ontstaan van mensen die bewust in een zo klein mogelijk huis gingen wonen. „Dat sprak me enorm aan. Back to basics: minder woonlasten, meer vrijheid, meer rust en meer natuur en beter voor de aarde. Precies wat ik zocht. En het was ook nog betaalbaar.
Toen ik op internet ging kijken of er mensen in Nederland waren die zich hiermee bezighielden vond ik helemaal niemand. Het was toen begin 2015.” Dus besloot Jonker een blog te gaan bijhouden. Ze dacht dat er vast meer mensen waren die interesse in de minihuizen zouden hebben. Op het blog marjoleininhetklein.com druppelden al snel reacties binnen.
Naast het opzetten van een blog wilde Jonker als eerste Nederlander haar eigen tiny house gaan realiseren. „Hiervoor had ik een zak geld nodig en verder nog een aannemer en een plek om te wonen.” Geld lenen bij de bank om een tiny house te bouwen bleek niet zo simpel te zijn. Daarnaast vond Jonker de rente te hoog. Gelukkig was een vriend bereid tegen een schappelijke rente haar enkele tienduizenden euro’s te lenen.
2019-02-19-katDI6-DUUtinyhouse2-5-FC_web
Gouden tip
Als laatste zocht ze een plek om te wonen. Via haar blog en met flyers maakte Jonker haar wens bekend om een geschikte woonlocatie te vinden. Het bleek niet zo simpel te zijn om zomaar ergens een huisje neer te zetten. „Je hebt te maken met bouwbesluiten en bestemmingsplannen. Je kunt ook niet zomaar je huisje bij een boer neerzetten en erin gaan wonen.”
Uiteindelijk kreeg ze een gouden tip: ga eens kijken bij de Gasfabriek in Alkmaar. „De gemeente Alkmaar bleek wel te porren voor een pilotproject. We kregen een vergunning voor het plaatsen van vijf tiny houses.” Zodoende werd de wooncoöperatie Tiny House Alkmaar opgericht.
Ondertussen kwam Jonker in contact met studenten van de TU Delft. Zij wilden een ontwerpstudio inrichten voor kleine, zelfvoorzienende woningen. De studenten zochten een testcase. Jonker, enthousiast: „Dat werd ik!” De bouw startte in februari 2016 op een trailer in een loods.
In dezelfde periode kwamen ook de media in beweging. Een door Jonker opgericht platform voor tiny houses groeide gestaag en daar kreeg ook de pers lucht van. „Het tv-programma Je Eigen Droomhuis heeft uiteindelijk de complete bouw van mijn tiny house gefilmd.”
Het platform Tiny House Nederland was inmiddels uitgegroeid tot een stichting. Jonker: „Er zijn tienduizenden mensen in Nederland die in een tiny house zouden willen wonen. Maar de plekken waar dat kan, daar schort het nog aan. Daar moeten we voor knokken. Maar de tijd is er rijp voor.”
In mei 2016 ging het minihuis op transport. Het gevaarte werd aangekoppeld en over de snelweg naar Alkmaar gereden. Inmiddels woont Jonker alweer een paar jaar op haar stekje naast de Gasfabriek.
Regenwater
Haar huisje is gebouwd van milieuvriendelijke materialen en heeft geen aansluiting op water en elektra. „Ik doe alles met regenwater dat op het dak wordt opgevangen.” Een filter maakt het water geschikt voor de douche en de afwas. Om het te kunnen drinken wordt het nog eens door een koolstoffilter gehaald. „Het werkt. Ik heb nog nooit last gehad van diarree of iets dergelijks.”
Het tiny house is niet op het riool aangesloten. Hoe ze het dan doet met de wc? Daarvoor heeft Jonker een composttoilet. „Dit spaart 35 liter water per dag.” Het afvalwater gaat –na filtering– rechtstreeks de grond in. „Hierdoor kan ik alleen biologisch afbreekbare schoonmaakmiddelen gebruiken.”
Op het dak liggen zonnepanelen. „Ik verbruik minder dan een kilowatt energie per dag. In de zomer is er genoeg stroom, maar in de winter is dat een uitdaging.” Om het water te verwarmen wordt er propaangas in flessen gebruikt. „En om het ’s winters warm te houden gebruik ik een houtkacheltje.”
Geen sekte
De mensen die in een tiny house wonen zijn heel divers. „Het is dus geen community met trekjes van een sekte”, zegt de 25-jarige Mattias Wieles. Samen met de 26-jarige Anniek Reehoorn en hond Toby woont hij sinds begin januari op het terrein van de Gasfabriek in Alkmaar. „Nee, iedereen is heel nuchter en gesteld op zijn eigen plekje. We zijn gewoon buren. Je bent wel iets meer op elkaar aangewezen, in die zin dat je samen de openbare ruimte deelt en opknapt. Daarnaast is iedereen aan het pionieren.” Anniek: „Doordat iedereen met dezelfde probleempjes te maken krijgt, zoals lekkages of een geiser die niet werkt, kun je dat met elkaar oplossen.”
Mattias bouwde een container om tot een huis van 18 vierkante meter. De kersverse bewonerswaren overigens al gewend aan het leven in een kleine ruimte. Anniek: „Het jaar daarvoor reisden we een jaar lang rond in een kleine camper. We woonden dus al klein en hebben weinig spullen.” Mattias: „We ontdekten dat je helemaal niet zo veel spullen nodig hebt als je denkt.”
Voor hun rondreis woonde het stel apart van elkaar in Amsterdam. „De woonkosten waren echt bizar hoog, waardoor we zochten naar een goedkoper alternatief”, vertelt Mattias die een studie over duurzaamheid volgt. „Vanuit mijn opleiding weet ik hoe groot het probleem is, maar ook wat je eraan kunt doen. Je bent verantwoordelijk voor je eigen impact. Als je bij jezelf begint, kun je daarna anderen inspireren om hetzelfde te doen.” Anniek: „Door te wonen in een tiny house dwing je jezelf om duurzaam te gaan leven en zuinig met alles om te gaan.”
::
Voordelen
Volgens pionier Marjolein Jonker zijn de voordelen van minimalistisch wonen: de lage woonlasten door het ontbreken van huur of hypotheek, het contact met elkaar en het buiten zijn in de natuur. „Daarnaast ervaar je meer vrijheid, diversiteit en eenvoud. Met een ecologische leefstijl heb je ook een kleinere ecologische voetafdruk. Door kleiner te wonen bereik je sneller de duurzaamheids- en klimaatdoelstellingen van Parijs. En het bevordert de burgerinitiatieven en participatie samen met de gemeente. Het stimuleert de doorstroming op de woningmarkt.”
De voordelen van wonen in een tiny house kunnen ook heel praktisch van aard zijn. „Je hoeft bijvoorbeeld niet het hele huis door wanneer je iets wilt pakken”, zegt Mattias Wieles. „Je bent er met twee of drie stappen.” Anniek Reehoorn: „En je hoeft ook geen groot huis schoon te maken. Dat versimpelt het leven en geeft rust.”
2019-02-19-katDI6-DUUtinyhousers-3-FC_web
Nadelen
Uiteraard kleven er ook nadelen aan het wonen in een klein huis. „De kleine ruimte die je hebt, wordt heel snel vies. Je moet telkens vegen. Alsof je in het halletje van een woning leeft”, aldus Anniek. „Vervelend is het ook als er geen water in de watertank zit of als het water koud is wanneer je wilt gaan douchen. Dan is het gewoon niet leuk. Dat brengt stress met zich mee.” Mattias: „Een normaal appartement is veel zorgelozer. Soms is het echt aanpoten in een tiny house, maar dat neem ik op de koop toe.”