Wereldwijd zijn er naar schatting 260 miljoen orthodoxe christenen. Zij vieren Pasen een week na de protestanten en rooms-katholieken.

Honderden orthodoxen in Georgië kwamen af op een dienst in de kathedraal in Tbilisi. De autoriteiten hadden daar toestemming voor gegeven. „Ik had thuis kunnen blijven of de dienst op televisie kunnen volgen, maar alleen in deze heilige kerk vind ik echte troost”, zei een 58-jarige christen.

Ook in Bulgarije konden mensen naar de kerk. Mensen moesten daar wel mondkapjes dragen en afstand houden van elkaar. Een 46-jarige man vertelde dat hij kwam bidden voor een einde aan de crisis. „Zodat mensen weer de straat op kunnen.”

Het oecumenisch patriarchaat van Constantinopel (Istanbul) had wel opdracht gegeven kerken te sluiten en diensten online te houden. Ook in landen als Cyprus, Griekenland, Servië en Noord-Macedonië bleven gebedshuizen dicht.

In Rusland zat het geven van drie kussen en het begroeten van familieleden, kennissen en andere kerkgangers met „Christus is opgestaan” en het antwoorden met „Waarlijk opgestaan” er even niet in.

Ook voor de Russische president Poetin was het dit jaar even wennen. De Russische leider zat onderuit in een witte stoel met achter hem een knapperend haardvuur en naast hem een paascake en een blinkend icoon van de opgestane Christus.

Normaal gesproken bezoekt president Poetin een paasviering in een grote orthodoxe kerk in een van de grote steden en doet hij daar een paasgroet. Voor het eerst in twintig jaar ging dat niet door: de president zit zelf in quarantaine (hij schudde twee weken geleden de hand van iemand met coronavirus). Hij trok zich terug in de kapel op zijn verblijfplaats in Novo-Ogjarovo op het platteland, vanwaar hij de laatste weken ook werkt.

Het coronavirus was dan ook het grote thema in zijn toespraak. De president stelde het volk echter gerust en zei dat de Russische overheid de situatie „volledig onder controle” heeft. De maatschappij is volgens de president „verenigd door de gemeenschappelijke dreiging.”

Hij legde ook de link met Pasen: „De geestelijke, vreugdevolle en lichtgevende gebeurtenis van vandaag, de eeuwenoude tradities van de paasvakantie zullen ons ook helpen en steunen, onze hoop en geloof versterken. Want Pasen, de opstanding van Christus, is een symbool van de overwinning van het leven over alles wat ertegen is.”

Volgens de president is het volk afhankelijk van boven: „Het volk zegt: Vertrouw op God. Maar vergis je niet, dat doen we. Op deze heldere feestdag van de opstanding van Christus wil ik dat nogmaals zeggen: Alles komt goed met Gods hulp.”

Ook de leider van de Russisch-Orthodoxe Kerk, patriarch Kirill, feliciteerde de Russisch-orthodoxe christenen met Pasen. Hij leidde vanuit een lege Christus-de-Verlosserkerk in Moskou een paasviering. De dienst werd uitgezonden via internet en op televisie. De patriarch riep mensen op om meer te bidden, persoonlijk te bidden en om allereerst zichzelf en vervolgens de wereld te veranderen. Ook de coronacrisis klonk terug in zijn woorden: „De overwinning van het kwaad is onmogelijk, omdat Christus is opgestaan.”

In de aanloop naar het feest duurde het wel even voordat patriarch Kirill ook daadwerkelijk overstag ging en mensen opriep om niet naar de kerk te gaan. Kerkgang is voor de Russisch-Orthodoxe Kerk erg belangrijk omdat God niet „in de ziel” is, maar „daar waar twee of drie in Zijn naam zijn verzameld.”

De kerk is niet enthousiast over online kerkdiensten en bisschop Savva (Toetoenov), adjunct directeur van het patriarchaat van Moskou, noemde die „surrogaat.” Het bekijken van een livestream kan nooit het persoonlijke bezoek aan een kerk vervangen, zei hij. Ook avondmaal, of in de orthodoxie „communie” vieren, kan niet via de livestream.

In veel minder hard geraakte regio’s in Rusland zijn kerken nog wel open. Kerken die nog wel open zijn, roepen de inwoners op om bijvoorbeeld geen iconen te kussen, mondkapjes te dragen en afstand te bewaren.

Een van de prominentste orthodoxe leiders, de Russische patriarch Kirill, stond ook voor een lege kerk. Hij sprak daar over de „verschrikkelijke ziekte die onze mensen heeft getroffen.” Die dienst in de Christus-Verlosserkathedraal in Moskou kon op televisie worden gevolgd.