Ongeveer tweeduizend moskeeën moesten de afgelopen drie jaar hun deuren sluiten in Tadzjikistan. De gebedshuizen sluiten omdat ze niet in het bezit zijn van de juiste papieren, zegt de overheid, maar in de praktijk wil die een seculier en traditioneel Tadzjikistan. In de gebouwen van de moslims vestigen zich nu cafeetjes, fabrieken en scholen.

De initiatiefnemer van het sluiten van de moskeeën is president Emomali Rahmon. Hij vindt dat er te weinig scholen, ziekenhuizen en andere faciliteiten zijn, terwijl in de afgelopen jaren in zijn land meer dan vijfduizend moskeeën zijn gebouwd zonder hulp van de staat. „Nu is het tijd om na te denken over de opgroeiende generatie. We moeten scholen bouwen en medische centra”, aldus de president. Rahmon, voormalig Sovjetapparatsjik, is president van het land sinds 1992 en werd herkozen in 1994, 1999, 2006 en 2013. Hoewel Emomali Rahmon zelf moslim is, staat hij bekend om zijn aversie jegens religieuze groeperingen.

Autoritair

De oppositie in het overwegend islamitische land vindt de Tadzjiekse president hypocriet. Aan de ene kant gebruikt Rahmon de islam om zijn eigen imago op te poetsen. Zo reisde het staatshoofd in 2016 met veel bombarie naar Mekka, waar hij (al zwetend vanwege de hitte) op de foto ging, om aan burgers in eigen land te laten zien dat hij vroom leeft. Tegelijkertijd intimideert hij islamitische gelovigen en voert hij steeds strengere seculiere wetten in.

Mannen met baarden worden geïntimideerd en vrouwen met hoofddoeken worden lastig gevallen. Grotere moskeeën worden met camera’s beveiligd om in de gaten te houden of wetten worden nageleefd. De laatste jaren pakte de Tadzjiekse politie veel leden op van de Moslim Broederschap, een islamitische beweging die in Egypte in de jaren twintig werd opgericht en in Tadzjikistan sinds 2006 verboden is.

Leden van de oppositie zien dat het bewind van Rahmon en zijn familie steeds meer autoritaire trekjes krijgt. De anti-islamitische wetten zijn volgens hen namelijk een manier om te proberen de oppositie de mond te snoeren. Vaak worden mensen opgepakt onder valse voorwendselen. Op die manier werden er onlangs tal van ambtenaren opgepakt en gebeurde ook met zo’n twintig docenten van verschillende Tadzjiekse universiteiten.

Eldar Chamzin, lid van de radicaal-islamitische partij Hizb ut Tahrir noemt op zijn website de president een „tiran” die „openlijk vecht tegen elke vorm van islam” en die „in het dagelijks leven moslims tegenwerkt.” Volgens Chamzin worden Tadzjiekse moslims, die gehecht zijn aan hun religie, door middel van wetten geprest om afstand te nemen van de Islam.

De afgelopen jaren gebeurde eerder het tegendeel. Zo was er in het voormalig communistische Tadzjikistan de laatste decennia sprake van een groeiende invloed van de islam. Veel jonge moslims trokken naar Syrië en Irak om daar te vechten voor het kalifaat van Islamitische Staat (IS). Van de 8,5 miljoen Tadzjieken is zeker 95 procent moslim. Het kan de president er kennelijk niet van weerhouden om de islam in te perken.

Zo werd de onafhankelijke journalist Daler Sjaripov verdacht van het onderhouden van banden met de Moslim Broederschap. Hem hangt vijf jaar gevangenisstraf boven het hoofd. Het is onduidelijk of Sjaripov daadwerkelijk banden had met de verboden groepering, of dat hij werd opgepakt vanwege zijn schrijfwerk, dat gaat over vervolging van moslims. Aziz Nakibzod, een van de vrienden van Sjaripov, verzekerde de Russische media dat „Daler geen bedreiging vormt voor de veiligheid van het land.”

Verkiezingen

Tadzjikistan houdt dit jaar zowel parlementaire als presidentiële verkiezingen en hoewel de uitslag al ver van tevoren vast ligt (zoals gebruikelijk in een Centraal-Aziatisch land als Tadzjikistan), is de politieke strijd in 2020 heviger dan ooit. Net als bij vorige verkiezingen, toen Emomali Rahmon met marges won van boven de 80 procent, zal de 66-jarige president waarschijnlijk weer groots winnen. Als hij er als staatshoofd geen zin meer in heeft, neemt zijn zoon Roestam, die taak van hem over. Roestam loopt zich nu warm als burgemeester van Doesjanbe.

In 2016 hield het land een referendum over een aantal veranderingen in de grondwet. De minimumleeftijd voor een president werd verlaagd van 35 naar 30, en dat is precies genoeg om de 33-jarige Roestam president te laten worden. Ook de limiet op het aantal termijnen werd door het referendum afgeschaft.

In het onder de bevolking gehouden aangenomen referendum werd verder besloten dat politieke partijen die zijn gebaseerd op religie niet zijn toegestaan. Het was de definitieve doodsteek voor ’s lands grote islamitische oppositiepartij.