Zoals altijd is Trump –als het om hemzelf gaat– een rasoptimist. „We gaan de verkiezingen winnen en ik zal het land redden”, beloofde hij zijn aanhangers. Republikeinse partijbonzen hebben echter grote twijfels. Todd Weiler, lid van de Senaat van de staat Utah, zei: „Trump zegt vaak dat we moe zullen worden van zo vaak te winnen. Maar eerlijk gezegd ben ik het verliezen moe.”

Oorzaak van de openlijke twijfel en kritiek is de uitslag van de midterms. Die is voor de Republikeinen teleurstellend. Vooraf rekenden ze erop dat een ”rode golf” over de VS zou spoelen. Het is echter bij een lichte rimpeling in de vijver gebleven. De Republikeinse partij krijgt hoogstwaarschijnlijk ternauwernood een meerderheid in het Huis van Afgevaardigden. De Democraten hebben hun meerderheid in de Senaat behouden en zelfs extra gouverneursposten gewonnen. En dat alles ondanks het slechte economisch tij en het geringe vertrouwen in president Joe Biden.

Alternatieve kandidaten

Vrij algemeen wordt binnen de Republikeinse partij in de discussie over de schuldvraag naar Trump gewezen. Zijn oneindig herhaalde betoog dat de presidentsverkiezingen van 2020 zouden zijn gestolen, blijkt niet (meer) aan te slaan. Het heeft samen met de abortuskwestie twijfelende kiezers in de armen van de Democraten gedreven.

Veelzeggend is dat de kandidaten die de speciale steun van Trump kregen het niet hebben gered. En exitpolls toonden vorige week dinsdag aan dat de voormalige president minder populair is dan president Biden, wiens populariteitsscore al een groot deel van het jaar ronduit slecht is.

Het broodmagere verkiezingsresultaat heeft ertoe geleid dat binnen de partij stemmen opgaan om niet langer met Trump verder te gaan en zijn kandidatuur niet te steunen. „De midterms toonden in feite aan dat hij niet zo sterk is als mensen dachten”, zegt Saul Anuzis, een Republikeinse strateeg. „Ik denk dat er wel zo’n twintig goede alternatieve kandidaten zijn. Veel mensen zullen het niet erg vinden om zonder hem verder te gaan. Een half jaar geleden zou ik hebben gezegd dat niemand hem kon verslaan. Vandaag denk ik dat daar in ieder geval een opening voor is.”

De vertrekkende Republikeinse gouverneur van Maryland, Larry Hogan, zei zondag dat het „een vergissing” zou zijn om Trump nu te nomineren.

Zelfs media die de oud-president voorheen welgezind waren, keren zich van hem af. De Trumpgezinde zender Fox News heeft de achterliggende week tal van Republikeinen aan het woord gelaten die vinden dat Trump zich afzijdig moet houden van de verkiezingen van 2024. Ook de conservatieve tv-presentator Laura Graham, die tot voor kort overduidelijk op de hand van Trump was, vindt dat. Ze zei: „De populistische beweging draait om ideeën, niet om personen. Als kiezers een kandidaat zien die zijn ego boven het land plaatst, gaan ze om zich heen kijken.”

Veelzeggend was dat deze zender dinsdagavond de speech van Trump niet volledig uitzond, maar halverwege afbrak en overging tot het interviewen van voormalig vice-president Mike Pence van wie dinsdag de memoires verschenen.

Charisma

Binnen de partij gaan namen rond van andere mogelijke kandidaten. De meest genoemde is Ron DeSantis, de Republikein die vorige week met een eclatante overwinning herkozen werd als gouverneur van Florida. Andere mogelijke kandidaten zijn de gouverneurs Glenn Youngkin uit Virginia en Greg Abbott uit Texas. Maar ook enkele leden uit de voormalige regering van Trump doen mogelijk een gooi. De namen van oud-vicepresident Mike Pence, de minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo en Nikki Haley, voormalig VN-ambassadeur worden genoemd.

De kritische partijgenoten zijn echter bezorgd over de trouwe achterban van Trump. Die zit vooral op het grondvlak. Daar is hij nog steeds populair. Tegelijk is bekend dat deze groep een minderheid is die slinkt. Ook bij evangelicals die Trump in het verleden steunden vanwege zijn conservatieve beleid op gebied van abortus, huwelijk, homo-emancipatie en onderwijs zwelt de kritiek op hem aan.

Kevin D. Williamson, publicist en kenner van het Amerikaanse conservatisme, denkt dat Trump wel degelijk een kans maakt kandidaat te worden. „Hij heeft een sterke persoonlijke band met zijn achterban en heeft meer charisma dan DeSantis. Trump belooft de culturele vijanden van rechts te vernederen. Vaak presenteert hij zich als slachtoffer van de linkse elite. Juist door te kiezen voor het profiel van de underdog is hij de held van vele lager opgeleide kiezers.”