We zijn er echt om u te helpen, hoor mevrouw, zei de vriendelijke ‘bankmedewerker’ die opbelde. Hij was van de afdeling klantenservice en er was ontdekt dat er een bedrag van de rekening was gehaald. Snel ingrijpen was nodig. „We gaan het uitzoeken.”

De bejaarde vrouw uit de Gelderse Vallei moest haar pincode op een envelop schrijven en het bankpasje erin doen; dan zou een medewerker van de bank die zo even komen halen. „Ik wil eerst m’n zoon bellen. Die regelt onze bankzaken”, zei ze. Maar nee, dat hoefde niet, „uw zoon weet er al van.” Toch wilde ze hem opbellen. „Nee, doet u dat maar niet; dan loopt alles in de war”, zei de bankmedewerker. Op dat moment sprak hij de waarheid.

Terwijl de kwestie werd uitgezocht, mocht de vrouw de verbinding niet verbreken. „Zo kon ik dus ook mijn zoon niet bellen”, weet ze nu, achteraf.

Haar man vertrouwde het niet en gebaarde dat ze de telefoon moest neerleggen. Zijn vrouw werd er zenuwachtig van. „Uw man weet het niet meer zo goed”, zei de bankmedewerker.

De oude vrouw volgde zijn instructies op. Er kwam een vriendelijke man aan de deur en die nam de envelop met het pasje mee.

Boeven

„Het zijn boeven”, zegt de bejaarde man nu. Toen zijn vrouw de volgende morgen aan haar zoon vroeg of hij ook door de bank was gebeld, rook die gelijk onraad. Hij logde in en zag dat er bij verschillende automaten geld van de rekening was gehaald, in totaal 1750 euro.

De fraude werd op zaterdag ontdekt en op de website van de bank bleek geen telefoonnummer te staan dat op zaterdag gebeld kon worden. Toen het nummer eindelijk was gevonden, kreeg de zoon te horen dat de bank de rekening automatisch had geblokkeerd, omdat het systeem een verdacht patroon in de transacties signaleerde.

Het geld is niet meer terug te halen, maar het echtpaar heeft het geroofde bedrag van de bank teruggekregen. „Dat hadden we niet verwacht.” Materiële schade is er dan ook niet, maar de schrik zit er goed in.

Les geleerd

De week erna moesten de slachtoffers aangifte doen. „Ik heb anderhalf uur met mijn ouders op het politiebureau gezeten”, vertelt de zoon. „Daar hoorden we dat er in de omgeving meer ouderen slachtoffer van bankpasfraude zijn geworden. Het proces-verbaal moesten we inleveren bij de bank. Vervolgens was het een heel gedoe om een nieuw pasje te krijgen. Na wat er gebeurd was, wilde de bank het pasje en de code niet naar mijn ouders sturen, omdat de dieven hun huis in de gaten zouden kunnen houden.”

„Achteraf voel je je heel akelig over wat er is gebeurd”, zegt zijn moeder. „We kregen te horen dat de bank nooit telefonisch om een pasje zal vragen. Maar dat wisten we niet. Voor mij was het wel een les. Mijn man zegt weleens dat ik een slimme vos ben, maar nu blijkt maar weer dat ik een Adamskind ben dat fouten maakt. Maar de Heere heeft altijd voor ons gezorgd, ook nu weer. Hij doet het nooit verkeerd.”

Veiligstellen

Ook Jannie Hol-van Pommeren uit Opheusden werd recent opgelicht. „En dat terwijl ik het niet vertrouwde. Het telefoongesprek duurde tweeënhalf uur en al die tijd had ik het gevoel dat de zaak niet klopte. En toch ga je door. Alsof je gehypnotiseerd wordt.”

De ‘bankmedewerker’ sprak correct Nederlands. „Hij wist alles van ons: naam, adres, e-mailadres en dat we bij de Regiobank zitten. Hij zei dat hij van het hoofdkantoor van die bank was en dat in de achterliggende nacht in Rotterdam was geprobeerd 1100 euro van onze rekening over te maken naar een rekening in België. Omdat het ’s nachts gebeurde, wij nooit transacties in de regio Rotterdam uitvoeren en het bedrag naar het buitenland zou gaan, nam de bank contact met ons op om het geld veilig te stellen. „U hebt anders grote kans dat u straks alles kwijt bent.”

Ik zei dat ik het niet vertrouwde, maar hij praatte zo overtuigend dat ik in zijn verhaal meeging. Hij zei: „Mevrouw, een oplichter vráágt om uw gegevens, maar ik wéét toch alles van u? Schrijf m’n naam en dienstnummer maar op en kijk maar op internet.” Mijn kleindochter die net binnenkwam, zocht de naam op en die was inderdaad van een medewerker van het hoofdkantoor van de Regiobank. De oplichter misbruikte die naam, weten we nu.”

Transacties

De beller had twee uur nodig om Hol ervan te overtuigen dat ze op haar bankrekening moest inloggen. „Ik zei dat ik eerst naar de bank wilde, maar hij praatte me om: het kon geen uitstel lijden, anders zou al ons geld weg zijn. Hij praatte zo mooi dat ik het ging geloven. Stapje voor stapje gaf hij aan wat ik moest doen. Daarna nam hij mijn scherm over. Het eerste bedrag ging naar een rekening van de Rabobank. De volgende twee bedragen naar een ING-rekening. De vierde transactie moest naar een rekening in Spanje, maar dat mislukte omdat hij een verkeerd nummer noemde.”

In totaal werd het Betuwse echtpaar bijna 11.000 euro afhandig gemaakt. „Toen de man een vijfde transactie wilde laten doen, heb ik de verbinding verbroken en ben ik als een haas naar de bank gefietst. Die was al dicht, maar de medewerkers waren er gelukkig nog. Ze zeiden gelijk dat het niet klopte en hebben de rekening geblokkeerd. Ik stond te trillen op mijn benen. Het is zo’n rare gewaarwording. En je voelt je vreselijk dom, want er wordt zoveel tegen gewaarschuwd.”

Net echt

Toen ze thuiskwam, belde de ‘bankmedewerker’ opnieuw. „Ik heb hem uitgescholden: „Vieze, vuile oplichter.” Hij vroeg naar de laatste transactie, maar ik zei: De rekening is geblokkeerd. „Dat liegt u”, zei hij. Ik heb de verbinding verbroken.

’s Avonds kregen we twee e-mails. Niet van echt te onderscheiden; het logo van de Regiobank stond erin. „Helaas bent u het slachtoffer geworden van bankhelpdeskfraude.” Ik kon op een link klikken voor een cursus waarmee ik die fraude kon herkennen. Dat heb ik niet gedaan, want ik vertrouwde niets meer. Ik zal hier nooit meer intrappen. Ondervinding is nog altijd de beste leermeester. Daar heb ik echt geen cursus meer voor nodig. Toen ik de mails de volgende dag bij onze bank liet zien, zei men: Die zijn vals. Via de link zou ik waarschijnlijk opnieuw slachtoffer zijn geworden.”

Schaamte

Er volgde aangifte bij de politie. „Ik schaamde me ervoor dat ik erin getrapt ben, maar de mevrouw bij de politie zei: Onlangs kwam hier een directeur van een groot bedrijf, nota bene zelf een ict’er. Hij was er ook ingeluisd en schaamde zich ervoor dat hij aangifte moest komen doen. Het kan iedereen overkomen.”

Ook bij de bank kreeg Hol te horen hoe gehaaid de fraudeurs zijn. „Ze halen elke dag tonnen binnen.”

De Opheusdense is bijna al haar geld kwijt. „Ik heb er jaren over gedaan om het bij elkaar te sparen en nu was het me binnen een paar uur ontfutseld. Waarschijnlijk krijg ik het bedrag van de bank terug. Dat is prachtig, maar intussen spelen de oplichters mooi weer met ons geld. De bedragen worden zo snel mogelijk naar een rekening buiten de Europese Unie gesluisd en dan kunnen de politie en de banken niets meer tegen de daders beginnen. De fraudeurs worden zelden gepakt.”