In de eerste plaats onderscheidt deze studie zich van andere soortgelijke publicaties vanwege het interkerkelijke karakter. De scribenten behoren tot de Gereformeerde Bond in de PKN, de Hersteld Hervormde Kerk, de Gereformeerde Gemeenten en de Christelijke Gereformeerde Kerken. Israël verbindt! In de tweede plaats onderscheidt deze studie zich door de opzet. Deze publicatie valt in twee delen uiteen: een bezinnend deel en een deel met Bijbelstudies. Het bezinnende deel legt het fundament voor de Bijbelstudies, hoewel die ook afzonderlijk gelezen kunnen worden. Elke Bijbelstudie sluit met een aantal vragen af.

In de derde plaats kenmerkt deze studie zich door een milde toonzetting. Israël roept snel emoties op. Voortdurend staat de natie Israël in het brandpunt van de belangstelling vanwege de snel wisselende ontwikkelingen in het Midden-Oosten, de complexe situatie in de Israëlische samenleving en de veranderende attitude van het Westen ten opzichte van het Joodse volk. Het is de scribenten gelukt om weg te blijven bij goedkope retoriek door de Schrift te laten spreken en dat spreken op een ingetogen wijze te verbinden met de actualiteit.

Een theologische bezinning door scribenten uit verschillende reformatorische kerkverbanden had ook zomaar tot onderlinge spanningen kunnen leiden. Dit kon bijvoorbeeld gebeuren als het gaat over Gods verbond met Abraham, de plaats en duur van het Sinaïtische verbond, de landbelofte, de relatie tussen Israël en de volkeren sinds de nieuwtestamentische periode, de verwachting van een massale bekering van het Joodse volk en de uitleg en verkondiging van oudtestamentische teksten in een christelijke gemeente (eerst Israël en dan pas de gemeente). Deze en andere thema’s komen in deze studie aan de orde, maar van spanningen is niets te merken. Steeds wordt de Bijbelse betekenis van deze onderwerpen uiteengezet, worden verbanden met andere thema’s gelegd en wordt ten slotte de actualiteit gezocht.

De bundel zet in met een mooi hoofdstuk over ”De plaats van Israël in de uitleg van Bijbelgedeelten” van de hand van prof. dr. M. J. Paul. In dit hoofdstuk trekt hij fundamentele lijnen die de verhouding tussen kerk en Israël in Bijbels licht plaatsen. De Bijbels-theologische lijnen in dit hoofdstuk bieden christenen uit de heidenen ook handvatten hoe zij zich vandaag moeten verhouden ten opzichte van het Joodse volk in het algemeen en met Messiasbelijdende Joden in het bijzonder. Mooi is de evenwichtige en heldere bespreking van de visie die de vervangingsleer (de leer die stelt dat de kerk in de plaats van Israël is gekomen) afwijst, maar tegelijkertijd stelt dat „het heil nu voor Israël en de volkeren is, die samen als gelovigen een nieuwe realiteit vormen. De term is dan inclusief bedoeld (als een soort groeimodel) en niet in de zin dat de kerk Israël vervangen heeft. Niettemin is met deze opvatting het adres van de beloften wel verlegd. De aanduiding ”Sion” heeft dan betrekking op het nieuwe lichaam van gelovigen, de gemeente, en niet meer op een geografische werkelijkheid in het land Israël.” Dr. Paul toont vanuit Jeremia 31, 2 Korinthe 3 en Hebreeën 8 aan hoe de Schrift hierover spreekt. Hij maakt duidelijk dat het verbond met Abraham niet veranderd of afgeschaft is. Vervolgens zet hij uiteen welke belangrijke consequenties dit voor de positie van het volk Israël heeft.

De verleiding is groot om meer uit deze mooie bundel te citeren; neem en lees! Deze toegankelijk geschreven studie is heel geschikt voor persoonlijk of gezamenlijk gebruik, bijvoorbeeld op een vereniging of leeskring, en kan dus zomaar een herdruk beleven.

Boekgegevens

”Met het oog op Israël. Bezinning en Bijbelstudies”, M. van Campen, J. Hoek en M. J. Paul (red.); uitg. Labarum Academic, Apeldoorn; 176 blz.; € 15,95