Veel kerkbeheerders en kerkenraden van oude kerken staan voor een dilemma: wordt het de komende winter bibberen in de banken of gaat die kachel tóch aan? Gezien de gasprijzen is die laatste optie haast niet te doen. Een rondgang langs kerkelijke gemeenten in drie Hanzesteden met elk een andere oplossing voor de komende winter.
In Elburg hebben ze inmiddels de knoop doorgehakt: de Grote Kerk wordt vanaf 1 januari niet meer gebruikt voor de eredienst. Vanwege een nieuw energiecontract zou het de hervormde gemeente tienduizenden euro’s kosten om het de komende winter aangenaam te maken in de 15e-eeuwse kerk. „Daarom wijken we in ieder geval tot en met eind maart uit naar de Oosterkerk”, vertelt Jan-Aart Hop namens de kerkenraad van hervormd Elburg. Dat betekent dat daar vermoedelijk vier diensten per zondag gehouden gaan worden: twee diensten van Wijk West (Gereformeerde Bond) en twee diensten van Wijk Oost (Confessionele Vereniging).
Warme voeten
De hervormde gemeente in Hasselt zit er dankzij een investering uit de jaren zestig de komende maanden warm bij. „We hebben onder iedere bank stalen platen liggen met daaronder een elektrisch verwarmingselement. Zo kunnen we iedereen voorzien van warme voeten”, vertelt koster Jan Admiraal van de Stephanuskerk.
Die verwarmingsplaten kunnen per vak worden ingeschakeld. Dat betekent dus dat Admiraal alleen de voetverwarming hoeft aan te zetten onder de banken waar mensen zitten. „Als ik een halfuur voor de dienst de voetverwarming aan zet, kan hij halverwege de dienst weer uit. In dat geval heb ik een minimale investering met maximaal resultaat. Want zodra mensen de voeten maar warm hebben, reageert de rest van het lichaam daar ook positief op”, zegt Admiraal, die dankzij de oude techniek weinig gas hoef te verbruiken. „En een vurige preek maakt natuurlijk ook warm”, besluit de koster met een glimlach.
De Bovenkerk in Kampen is al sinds 2017 aan de eredienst onttrokken, maar wordt nog wel wekelijks gebruikt voor bijvoorbeeld orgel- en koorconcerten. „We verwarmen nu nog wel, maar alleen op verzoek en op kosten van de huurder”, zegt beheerder Jan Quintus Zwart.
Hij verwacht dat het opwarmen van de 13e-eeuwse kruisbasiliek wel een punt van discussie wordt in Kampen. „Het is niet alleen de prijs die de discussie aanzwengelt. Kun je het ook maatschappelijk verantwoorden om 900 kubieke meter gas te verbruiken om zo’n groot monument te verwarmen?” vraagt Zwart zich af.
Eén ding is zeker in Kampen: in de Bovenkerk zal het deze winter in ieder geval niet warmer worden dan 16 graden. „In het verleden is de kerk al honderden jaren nooit verwarmd geweest. Wat dat betreft kunnen we ermee beginnen om een dikke jas en een sjaal te dragen.”
