De Hertogin Hedwigepolder in de uiterste oosthoek van Zeeuws-Vlaanderen bij Antwerpen is teruggegeven aan de zee. Zout water stroomt het gebied binnen. De initiatiefnemers van het Project Hedwige-Prosperpolder hadden donderdag de pers uitgenodigd om er getuige van te zijn. Ze hadden in de uitnodiging een beetje gejokt, want het Westerscheldewater bleek in werkelijkheid niet de driehonderd hectare grote Hedwigepolder, maar de aangrenzende, goeddeels op Belgisch grondgebied gelegen Prosperpolder binnen te stromen. De Hedwige- en Prosperpolder liggen tegen elkaar aan.

Om de beide polders aan de zee terug te kunnen geven, moest de zeedijk worden afgebroken. Het stuk zeedijk van de Hedwige is nog niet weg, maar het afgraven van het dijkstuk bij de Prosperpolder is inmiddels zo ver gevorderd dat er gisteren, via een bestaande geul, een open verbinding tot stand kon komen tussen de Westerschelde en de Prosperpolder. En inderdaad stroomde het water aan het eind van de middag, geholpen door extra hoog water vanwege springtij, vlot het poldergebied binnen.

Het Project Hedwige-Prosperpolder, op dit moment in volle gang, moet beide polders doen uitgroeien tot één aaneengesloten buitendijks natuurgebied met waardevolle getijdenatuur, als onderdeel van het uitgestrekte grensoverschrijdende natuurpark Groot Saeftinghe.

Vruchtbare klei

In café Het Verdronken Land aan de voet van de zeedijk in het naburige dorp Emmadorp neemt Ewald Baecke een slok water en schudt het hoofd. Jarenlang streed Baecke als bestuurslid van de stichting De Levende Delta tegen ontpoldering. Zijn grootvader van moederskant, zijn vader en hijzelf boerden in de Hedwigepolder op grond die werd gepacht van de poldereigenaren, de Belgische familie De Cloedt. Op die zeer vruchtbare en mineraalrijke jonge zeeklei teelden ze aardappelen, uien, suikerbieten, wintertarwe, veldbonen, bruine bonen, kidneybonen en soms ook mais.

Maar de ontpoldering verdreef Baecke uit zijn geliefde polder. In 2015 kreeg hij van de overheid vervangende grond aangeboden in de Kruispolder, zo’n vijftien kilometer verderop, waar nu nog altijd de zoon van Baecke als akkerbouwer actief is.

„Lang heb ik gedacht dat er in Zeeland niet zou worden ontpolderd”, vertelt de 79-jarige Baecke. „Zeventig procent van de Zeeuwen was en is immers tegen, er was helemaal geen draagvlak voor. Wij, Zeeuwen, dachten: Je gaat toch geen natuur vernietigen –want die polder was een en al natuur– om vervolgens op dezelfde plek nieuwe natuur te creëren… En voor mensen die de watersnood hebben meegemaakt is het een hard gelag. De ontpoldering raakt hen diep. Overlevenden van de ramp van 1953, die destijds zittend op hun daken op hulp wachtten en intussen dierbaren in het water hebben zien wegspoelen, moeten er niet aan denken dat je welbewust een dijk doorsteekt.”

Meer onder water

Dit mag nooit meer gebeuren, vindt Backe. „Maar in België gaat al het gerucht dat de Vlaamse overheid in de toekomst mogelijk meer polders langs de Westerschelde wil ontpolderen. De Hellegatpolder, de Eendrachtpolder worden genoemd. Laten we hopen dat het niet klopt, maar in België betekent een gerucht niet zelden dat de zaak al beklonken is.”

Woordvoerder Wim Dauwe van De Vlaamse Waterweg NV, die het grensoverschrijdende polderproject namens onze zuiderburen aanstuurt, wijst naar de geul in de Prosperpolder waar het water met een redelijk gangetje binnenstroomt. Op de achtergrond zijn graafmachines druk bezig met de verdere ontmanteling van de Scheldedijk. „Het Verdronken Land van Saeftinghe, dat grenst aan de Hedwige, zal straks samen met de Hedwige- en Prosperpolder een grensoverschrijdend natuurgebied van maar liefst 4.500 hectare worden”, vertelt Dauwe. „Om de polder terug te kunnen geven aan de zee moest natuurlijk de dijk verlegd worden. Er is een nieuwe dijk aangelegd en die is nu klaar.”

Dauwe kan zich voorstellen dat het Hedwige-dossier gevoelig ligt bij veel Zeeuwen. „Maar ik denk toch ook dat de tijd zo zoetjes aan rijp is om deze bladzijde om te slaan en naar de toekomst te kijken. Het Grenspark Groot Saeftinghe wordt prachtig.”

In café Het Verdronken Land intussen noemt oud-pachter Baecke de ontpoldering onomwonden „de miskleun van de eeuw.” Hij zegt: „Het is nooit bewezen dat de Westerschelde er gezonder van wordt. De tegenstanders hadden gelijk, maar gelijk hebben en gelijk krijgen zijn twee verschillende dingen. Mijn gezonde verstand zegt dat er een foute beslissing is genomen. Maar daar is nu niets meer aan te veranderen, dus moet ik erin berusten. Ik denk dat de eigenaar van de polder, Géry De Cloedt, gelijk gaat krijgen. Hij zei ooit: Alles wat er terugkomt voor die prachtige, vruchtbare polder is modder en riet.”