De jongerenavonden van Stichting Bezinningsavonden Zeeland (BaZ) werden afgelopen zomer opgeheven vanwege te lage bezoekersaantallen. Andere jongerenavonden blijven wel in trek. Welke ontwikkelingen vinden er plaats in kerkelijk jongerenland?
Waar de BaZ-avonden sinds 2010 meer dan honderd bezoekers trokken, liep dat aantal de laatste jaren terug, aldus Francina Wisse, voorheen medeorganisator van de avonden – destijds een voortzetting van de SRB-avonden in Zeeland. Waar de afname en vergrijzing door kwamen, weet ze niet. Concurrentie met andere Zeeuwse jongerenavonden, zoals de Jij-daar!-avonden in Goes, was er nauwelijks, denkt ze. „De meerderheid van onze bezoekers kwam daar niet.”
Wisse ziet vaker dat jongerenavonden „in het begin prima lopen”, maar dat de bezoekersaantallen later teruglopen. „De avonden komen op, blinken en verzinken. Misschien dat jongeren in deze tijd vluchtig zijn. Ze binden zich niet snel aan een organisatie. Die tendens zien we meer terug in onze maatschappij.”
De jongerenavonden die nog wel georganiseerd worden, zijn er in verschillende soorten en maten: met of zonder spreker, kerkelijk of interkerkelijk. Wat gebeurt er in kerkelijk jongerenland?
1 Beeld van kleinschalige initiatieven (vanuit lokale gemeenten) wisselt
Tien jaar geleden vonden er in het Zeeuwse Arnemuiden en het Veluwse Zwartebroek nog jongerenavonden plaats, maar deze zijn nu opgeheven. Hersteld hervormde gemeenten organiseerden deze avonden voor jongeren van verschillende kerkverbanden. Ook de interkerkelijke initiatieven 2meetU-avonden in Middelharnis en Stichting Jongerenavonden Katwijk bestaan niet meer.
De jongerenavonden vanuit de hersteld hervormde gemeente in Lunteren vinden daarentegen inmiddels achttien jaar plaats. De avonden kennen een „breed karakter”, aldus Caroline Hardeman, medeorganisator. Op een gemiddelde avond zijn er zo’n twintig tot dertig jongeren aanwezig. „In al de jaren dat wij avonden organiseerden, zijn er soms perioden geweest dat er meer jongeren kwamen en soms minder. Sinds de coronacrisis zenden we de avonden ook uit via YouTube. Achteraf worden de avonden door honderden mensen bekeken. Op de maandelijks georganiseerde avonden krijgt een spreker het woord. De onderwerpen hebben regelmatig te maken met vragen over de zekerheid van het geloof en het staan als (jonge) christenen in de wereld.”
2 Jeugdbond zoekt manieren om 16+’er te bereiken
De jeugdbonden, uitgaande van verschillende kerkverbanden, organiseren jongerenavonden, bezinningsdagen of verdiepingsconferenties. De Hervormd-Gereformeerde Jeugdbond (HGJB) startte in maart met een nieuwe vorm van jongerenavonden voor jongeren van 17 jaar en ouder. Deze avonden zijn een vervanging van de ”Hou(d)vast-avonden”, regionale avonden bedoeld voor belijdeniscatechisanten, vertelt Alice de Graaf, projectorganisator van de HGJB-jongerenavonden. „In die avonden zagen we de afgelopen jaren een afname van het aantal bezoekers.”
De HGJB voerde daarom vorig jaar een onderzoek uit om erachter te komen waar jongeren behoefte aan hebben. „Hieruit blijkt dat ze graag andere jongeren buiten hun eigen gemeente ontmoeten. Dit bemoedigt hen. Daarom blijven we jongerenavonden organiseren.”
Daarnaast blijkt uit het HGJB-onderzoek dat jongeren tijdens een avond op zoek zijn naar „verdieping van hun geloof. Ze willen iets inhoudelijks meenemen. Jongeren hopen wat van de avond op te steken. Dit proberen we te bereiken door een sterke spreker en op de lezing aansluitende werkvormen. Eerder waren er workshops tijdens een avond. Maar dan konden de jongeren niet echt de diepte in vanwege de tijd. Nu zoekt een spreker meer interactie met de bezoekers. Zo diepen we één thema meer uit, in plaats van dat er in de workshops andere thema’s naar voren komen.”
Daarnaast is een verschil dat de jongerenavonden minder vaak plaatsvinden dan de ”Hou(d)vast-avonden”, aldus De Graaf. „We organiseren deze vorm tweemaal per jaar. Zo kunnen we meer investeren in de kwaliteit. Denk bijvoorbeeld aan de muzikale begeleiding.”
De Jeugdbond Gereformeerde Gemeenten (JBGG) organiseert onder andere Zin-In-avonden, bedoeld voor jongvolwassenen van 21 jaar en ouder. Deze worden druk bezocht. De Check-In-avonden, voor de 16±jeugd, trokken minder bezoekers. „Ten opzichte van de organisatie die voor zulke avonden nodig is, waren de bezoekersaantallen te laag”, zegt JBGG-jeugdwerkadviseur Arjen Guis. „Daarom zijn we hiermee gestopt.”
Een verklaring voor het verschil in bezoekersaantallen tussen de Zin-In- en Check-In-avonden zou, volgens Guis, kunnen zijn dat jongvolwassenen in tegenstelling tot jongeren mobieler zijn. „Ze hebben bijvoorbeeld hun rijbewijs en meer behoefte aan contacten en vrienden in het land ten opzichte van de 16±jeugd.”
Toch wordt de 16+’er wel bereikt, aldus Guis. „In tegenstelling tot de regionale jongerenavonden lopen de bezoekersaantallen van de JBGG-conferenties voor deze leeftijdscategorie op. Zowel in het voor- als najaar gaat er een aantal groepen naar een conferentie. Voor de najaarsconferentie van dit jaar hebben 400 jongeren zich aangemeld. De jongeren die komen, zijn vaak enthousiast. Ze blijven komen.”
De JBGG denkt daarom na over het opnieuw organiseren van jongerenavonden voor de jeugd van 16+. „We hopen dat de vrienden van de conferentie elkaar blijven ontmoeten en dat er zo een community ontstaat. In mei hebben we een barbecue voor deze leeftijdsgroep georganiseerd. In november organiseren we een eerste landelijke avond, met het thema ”Liefde”.”
Het verschil met de regionale Check-In-jongerenavonden is dat er nu op één locatie een jongerenavond wordt belegd, aldus de JBGG-jeugdwerkadviseur. „Check-In vond plaats op tien locaties tegelijkertijd, met overal hetzelfde thema. Daarnaast vinden deze landelijke jongerenavonden niet maandelijks plaats, zoals de Zin-In-avonden.”
3 Online bereik van jongerenavond groeit
Geloofstoerusting, een online toerustingsplatform, startte in 2017 met het beleggen van jongerenavonden. Inmiddels vinden de avonden plaats in onder andere Hardinxveld-Giessendam, Barendrecht, Katwijk en Rotterdam. Per avond komen er zo’n 500 tot 600 jongeren, aldus initiatiefnemer Marcel Vroegop. „Daarnaast publiceren we de lezingen achteraf. Soms zitten er een paar honderd jongeren in de zaal, maar wordt de lezing via internet 5000 keer bekeken.”
Volgens Vroegop speelt een aantal factoren hierin een rol. „Als je Geloofstoerusting zegt, zeg je meer dan alleen de avonden. Waar het ”merk” voor staat, is zichtbaar in de talloze video’s, boeken en liederen die het platform in een hertaalde versie uitgeeft of publiceert. Het maakt voor jongeren daarom niet altijd uit welke spreker er komt. Ze weten: wat Geloofstoerusting brengt, doet ertoe. Voor hen is het van belang te weten wie het zegt en waar de organisatie voor staat.”
Vroegop weet dat er wisselend tegen de avonden aangekeken wordt. „Toch is het mijns inziens een voordeel dat ikzelf, en daarmee ook het platform Geloofstoerusting, uit de gereformeerde gezindte kom. We willen niet rebelleren tegen de gevestigde kerken.”
Hij benadrukt ook dat interkerkelijk werk niet betekent dat het niet uitmaakt van welk kerkverband je lid bent. „Alsof er geen verschil zit tussen de verbanden. Maar juist omdat je dat verschil weet, probeer je geen verdeling in de achterban te creëren.”
