De uitslag van de referenda in de oostelijke oblasten Loehansk, Donetsk, Zaporizja en Cherson –die geen van allen volledig in Russische handen zijn– staat eigenlijk al vast. „De Russen zeggen zelf al dat de gebieden volgende week bij Rusland horen”, weet Patrick Bolder, oud-beroepsmilitair en analist bij het Haags Centrum voor Strategische Studies (HCSS). „Dat er gemanipuleerd gaat worden, is wel zeker.”

Als Poetin de gebieden daadwerkelijk annexeert, heeft dat vergaande implicaties. Allereerst kan Rusland de 300.000 reservisten die zijn opgeroepen dan inzetten in wat op dat moment volgens de Russen eigen grondgebied zal zijn, iets wat volgens de Russische grondwet niet in buitenlands gebied mag. Ook komt de inzet van kernwapens dichterbij. De nucleaire doctrine van Rusland behelst dat kernwapens mogen worden gebruikt als eigen grondgebied wordt aangevallen. Iets waar Poetin in zijn tv-toespraak mee dreigde toen hij zei „alle middelen” te zullen gebruiken als de „territoriale eenheid van het land wordt bedreigd.”

Oekraïne zal zich niets aantrekken van de dreigende retoriek, denkt Bolder. „De Oekraïners zeggen regelmatig: „Als Rusland stopt met vechten is er geen oorlog meer, als wij stoppen met vechten is er geen Oekraïne meer.””

Waar doet het Westen wijs aan? Er zijn drie opties volgens Rob de Wijk, expert op het gebied van internationale betrekkingen en oprichter van het HCSS. „Het Westen kan Zelenski opdragen om naar de onderhandelingstafel te gaan, het kan de wapenleveranties stoppen, en het kan doorgaan met de steun aan Oekraïne.”

De reacties van wereldleiders laten aan duidelijkheid niet te wensen over; inschikken is niet het plan. Zo zei buitenlandminister Wopke Hoekstra woensdag dat het cruciaal is om juist nu „koers te houden en Oekraïne vol te blijven steunen.” De Amerikaanse president Joe Biden sprak later op de dag tijdens een vergadering van de Verenigde Naties uit solidair te zullen zijn met Oekraïne. „De urgentie van de steun is en blijft hoog”, zei premier Rutte donderdag tijdens de algemene politieke beschouwingen.

Verstandig, vindt Bolder, net als De Wijk. Het Westen heeft volgens hem geen andere keuze dan Kiev te blijven steunen. „Als Poetin nu de Donbas krijgt, dan weet hij dat zijn strategie van dreiging werkt. Dan is het einde zoek. Hij zal, misschien over een paar jaar, meer willen. Het Westen kan zich dus niet veroorloven om nu de steun te staken, want de gevolgen op de lange termijn zullen rampzalig zijn.”

Wel worden de wapenleveranties „steeds risicovoller”, aldus De Wijk, die met Arend-Jan Boekestijn vrijwel dagelijks een podcast voor BNR maakt over de ontwikkelingen in Oekraïne. „Die steun vindt nu plaats onder de dreiging van kernwapens.”

De Wijk vreest dat het niet alleen dreigende taal is die de Russische president uit. De kans is volgens de Leidse hoogleraar „behoorlijk groot” dat het tot de inzet van nucleaire wapens zal komen. „Vooral als de opmars van Oekraïne succesvol blijft kan dat moment snel dichterbij komen.” Volgens De Wijk kunnen China of India, die Rusland tot zoverre nog steunen, de Russische president niet weerhouden van het gebruik van kernwapens. „Beschadigde relaties tussen landen zijn op termijn te repareren, maar als Poetin onderuit gaat in Oekraïne, verliest hij zijn gezicht. Ik ben dus bang dat het hem menens is.”