In het parlement bestaat chagrijn over het late tijdstip waarop het kabinet besloot om toch extra in te grijpen vanwege de hoge energieprijzen. Duidelijk is dat er bovenop een reeks maatregelen een prijsplafond voor gas en elektriciteit komt, maar de details moeten nog worden uitgewerkt. „Paniekvoetbal” was een term die door de dag heen verschillende keren viel.

Onder meer de VVD moest het in het debat ontgelden. Sophie Hermans, fractievoorzitter van de grootste coalitiepartij, kreeg kritiek van zowel linkse als rechtse partijen. PvdA-leider Attje Kuiken stelde dat de inflatie waarschijnlijk hoger uitpakt dan verwacht, en dat er volgens haar partij nu al meer maatregelen nodig zijn. „Maar dan zegt u: ik zie het wel, ik hoor het wel, maar ik heb nog geen plan. Dat is precies het probleem van dit kabinet. Men reageert pas, of eigenlijk niet, op het moment dat het te laat is. Het mkb-plan had er al moeten liggen. Het plan voor de publieke voorzieningen had er al moeten liggen. Het uitgewerkte energieplan had er al moeten liggen.”

De problemen waar het kabinet voor staat zijn helder en talrijk. In het oog springend zijn de problematiek op het gebied van asiel, stikstof en hoge prijzen voor met name energie. Op hét politieke thema van dit moment, namelijk de hoge prijzen, wordt nog aan belangrijke ingrepen gewerkt; het energieprijsplafond voor huishoudens en hulp voor mkb-ondernemers zijn nog in de maak. Zodoende kon daarover op de eerste dag van de APB maar moeizaam worden gedebatteerd met de coalitiepartijen.

Wat het debat van woensdag dan wél domineerde? Vanuit de oppositiefracties klonk vooral veel kritiek, met name op het late ingrijpen van het kabinet. Fractievoorzitters van coalitiepartijen werden her en der zeker concreet, bijvoorbeeld over de energieprijzen. Zo wil CDA-fractievoorzitter Heerma dat ook wordt gekeken naar hulp voor sportclubs en buurthuizen. De coalitiekopstukken schilderden anderzijds ook toekomstvisies en weidse vergezichten, waarbij de vraag is welke concrete maatregelen precies genomen zouden moeten worden.

„We kunnen niet alleen met de acute problemen van vandaag bezig zijn; we moeten ook bezig zijn met de uitdagingen van de toekomst”, aldus Hermans. „De VVD werkt aan een Nederland waar het fijn en veilig leven is. (…) Waar de beste dokters klaarstaan om jou zorg te geven als je die nodig hebt. (…) En waar we normaal met elkaar omgaan.”

Bekrompenheid

Ook D66-fractievoorzitter Jan Paternotte blikte vooruit. „Nog niet zo lang geleden waren wij een lichtend voorbeeld voor de wereld. (…) Vooruitgangsgeloof won het van behoudzucht, vrijheid won het van bekrompenheid, morgen was belangrijker dan vandaag. Dat is wat ons land weer kan worden als we stoppen met het slepen van crisis naar crisis, als we weer vooruitkijken, als de kost voor de baat uit mag gaan.”

CDA’er Pieter Heerma nam zijn gehoor mee naar het dorp Austerlitz om de visie van zijn partij voor het voetlicht te brengen. Het voorzieningenniveau in het dorp liep terug, maar een aantal burgers nam het heft in eigen handen. Er kwamen diverse coöperaties; er werd een eigen dorpshuis gebouwd, met daarin een school en erboven appartementen voor ouderen en mensen met een beperking, aldus Heerma. „Austerlitz is een toonbeeld van minder ik en meer wij. Als we niet bij elk probleem naar de overheid wijzen maar mensen de ruimte geven voor hun eigen oplossingen, ruimte én vertrouwen, dan komen er hele mooie dingen tot stand.”

Zaken doen

De Algemene Politieke Beschouwingen zijn ook een moment om zaken te doen. De coalitiepartijen hebben geen meerderheid in de Eerste Kamer. Hoewel het niet de verwachting is dat partijen als PvdA en GroenLinks tegen begrotingen zullen stemmen, is het kabinet wel gebaat bij groot draagvlak en enige goodwill van de linkse fracties. Deze donderdag wordt concreter gesproken over onder meer het prijsplafond.