Zondag 31 augustus 1997. Over een zonnige zomerdag komt plotseling een grauwe waas te hangen als indrukwekkend nieuws zich vanuit de Franse hoofdstad Parijs verspreidt. Prinses Diana is om het leven gekomen door een ernstig auto-ongeluk. De immens populaire en zeer geliefde prinses is niet meer. Het nieuws over het overlijden slaat internationaal in als een bom. Maandenlang beheerst het nieuws de kranten en tabloids.

Ook na een kwarteeuw is de herinnering aan de prinses van Wales springlevend; haar naam roept nog altijd emoties op, er is nog steeds sprake van een zeker sentiment rondom de jonggestorven prinses. Is het omdat veel mensen iets in het leven van Diana herkenden? Of het nu haar spontaniteit was, of haar uiteenlopende emoties, haar kwetsbaarheid, de openheid over haar eetstoornissen en huwelijksproblemen: het riep voor velen herkenning op en maakte haar een prinses van het volk. Tegelijk groeide ze uit tot een koninklijk icoon, die maatschappelijke onderwerpen op de kaart zette en omging met de groten der aarde.

Hoe men ook over de levensinvulling van Diana dacht, haar levensloop was op z’n zachtst opmerkelijk te noemen. Haar leven leek enerzijds een sprookje en kon tegelijkertijd als een nachtmerrie worden bestempeld.

Kleuterschool

Diana Frances werd in 1961 geboren als jongste dochter van John Spencer en zijn eerste vrouw, Frances Roche. Ze had twee oudere zussen, Sarah en Jane, en een broer, Charles.

Diana kwam uit een adellijk geslacht; al in de middeleeuwen behoorden de Spencers tot de Britse adel. Diana’s oma, Ruth Roche, was in dienst van de Britse koningin-moeder, de moeder van de huidige koningin Elizabeth II. Ze werkte als persoonlijke assistent en was een goede vriendin van de koningin.

Diana werkte onder andere als nanny en parttimejuf op een kleuterschool in Londen. Ze leerde prins Charles kennen door haar oudere zus Sarah. Het leeftijdsverschil tussen Diana en Charles was opmerkelijk: zij was pas 19 en Charles was 32. Ze hadden elkaar maar twaalf keer gezien toen ze trouwden.

Vanaf het moment dat Diana gekoppeld werd aan Charles werd ze achtervolgd door de Britse pers. Uiteindelijk zou ze de meest gefotografeerde vrouw ter wereld worden. De pers zou haar tot haar dood achtervolgen en wordt zelfs verantwoordelijk gehouden voor haar tragische dood.

Langste sleep

De bruiloftsdag van Diana en Charles, op 29 juli 1981, was er een vol dramatiek. Niet het minst om de immense trouwjurk bezaaid met parels en pailletten en voorzien van 
antiek kant. De japon ging de boeken in als de trouwjurk met de langste sleep in de historie van koninklijke bruiloften. Hij was namelijk ruim 7,5 meter lang. Daarbij droeg Diana een sluier van ruim 12 meter die vastzat aan de Spencertiara, een erfstuk van haar familie.

Daarnaast was er een bijzondere gast in St Paul’s Cathedral aanwezig: Camilla Parker Bowles. Zij bleek uiteindelijk een beslissende rol te spelen in het leven van prins Charles. Zoals Diana later cynisch concludeerde: „Er zijn drie mensen in dit huwelijk, dus het was een beetje druk.”

Hoewel Diana had gehoopt dat de aandacht van de media voor haar zou afzwakken na haar huwelijk, groeide die alleen maar. Ze was jong, ontdekte haar eigen kledingstijl en de Britten konden niet genoeg krijgen van wat ze deed en hoe ze eruitzag. Diana leek niet te gedijen aan het koninklijke hof, haar spanning resulteerde onder andere in de eetziekte boulimia.

Dubbelleven

De geboorte van haar zoons William (1982) en Harry (1984) waren hoogtepunten in haar leven. Zowel Charles als Diana sprak later over het eerste jaar als ouders als het gelukkigste van hun huwelijk. Naarmate de prinsen ouder werden, was Charles meer afwezig, ook omdat bleek dat Camilla volop deel uitmaakte van zijn leven. Zijn dubbelleven was een publiek geheim.

In 1992 gingen Charles en Diana hun eigen weg, vier jaar later was de scheiding officieel een feit. Het leek alsof Diana het moment aangreep om een vlucht vooruit te maken. Ze oogde zelfbewuster, verruilde haar bescheiden en typisch Engelse kleding voor uitgesproken outfits van internationale ontwerpers en sprak zich steeds meer uit over haar gevoelens en drijfveren. De verstandhouding tussen Charles en Diana leek bevroren. In de media speelden de twee elkaar uit en schoven ze elkaar schuld aan de scheiding in de schoenen.

Botsing

Diana verloor door de scheiding dan wel haar officiële koninklijke titels, ze werd meer en meer de prinses van het volk. Ze zette zich volop in voor de maatschappij. Zo bezocht ze zwervers in een daklozenopvang, knuffelde ze met kinderen die met aids besmet waren en bezocht ze regelmatig ernstig zieken in ziekenhuizen. Haar werk voor goede doelen en de kwetsbaren in de samenleving leverde ontzettend veel publiciteit op en leek het imago van de prinses goed te doen.

De invulling van haar nieuwe leven paste bij het empathische karakter van Diana, maar het was ook een manier om te voldoen aan haar hang naar glamour en waardering. In de maanden voor haar dood poseerde ze voor beroemde fotografen en was ze de eregast op vele recepties, waar ze duidelijk genoot van alle aandacht.

Zo liet Diana zich ook de aandacht van mogelijk nieuwe levenspartners welgevallen. Haar laatste zomervakantie bracht ze door met de eigenaar van het luxe Britse warenhuis Harrods, Mohammed al-Fayed; het leek erop dat hij Diana wilde koppelen aan zijn zoon Dodi.

De relationele status van Diana en Dodi is niet opgehelderd, wel dineerden ze vlak voor het fatale auto-ongeluk met elkaar in het prestigieuze Ritz Hotel in Parijs. Op weg naar Dodi’s huis aan de Rue Arsène Houssaye werd hun auto achtervolgd door auto’s en fotografen op motoren. In de Pont de l’Alma-tunnel crashte de Mercedes; chauffeur Henri Paul reed veel te hard en was onder invloed van alcohol. Dodi al-Fayed en Henri Paul stierven ter plekke, Diana overleed in de ochtend van 31 augustus in het ziekenhuis aan haar verwondingen. Beveiliger Trevor Rees-Jones had zware verwondingen, maar overleefde het ongeval.

Keerpunt

De dood van Diana betekende een keerpunt voor de Windsors, die op dat moment op Balmoral zaten. Ze hadden in de meeste situaties steun aan het rigide hofprotocol, maar nu leek het Britse volk daar geen genoegen mee te nemen. Om het volk tegemoet te komen, kreeg Diana een publieke, koninklijke begrafenis.

Diana’s dood wekte dagenlang massale rouw op in Engeland en haar begrafenis op 6 september 1997 werd in 200 landen door 2,5 miljard mensen bekeken. Iedereen leefde mee met de 15-jarige William en 12-jarige Harry, die achter de kist van hun moeder liepen. Diana werd begraven op een eilandje in het Oval Lake op het landgoed Althorp, dat niet toegankelijk is voor publiek.

Dat prinses Diana een onuitwisbare indruk heeft achtergelaten bij met name de Britten wordt nog steeds elk jaar duidelijk. De afgelopen decennia werden er op haar verjaardag op 1 juli jaarlijks tientallen bossen bloemen, tekeningen, foto’s en andere attenties bij het toegangshek van Kensington Palace in Londen gelegd.

Vorig jaar zou prinses Diana zestig jaar zijn geworden. Om die reden werd er een speciale herdenking georganiseerd. Prins William en prins Harry onthulden een standbeeld van hun moeder in de Verzonken Tuin van Kensington Palace. Het beeld van Diana was een grote wens van de twee broers, die naar eigen zeggen „haar positieve invloed op Groot-Brittannië en de wereld” wilden herdenken met een permanent standbeeld. Ook wordt jaarlijks op 1 juli The Diana Award uitgereikt aan jonge mensen die werken aan het verbeteren van het leven van anderen.

Doopnaam

Diana heeft de huwelijken van haar zoons niet mee kunnen maken. Catherine en Meghan kennen hun schoonmoeder vanuit verhalen en beeldmateriaal. Af en toe wordt zichtbaar dat met name Catherine een zogenoemde hommage brengt aan Diana. Zo droeg ze tijdens de officiële verloving de blauwe saffieren ring van Williams moeder. Ook zijn haar outfits soms een lookalike van die van Diana.

Voor met name Harry is de dood van zijn moeder traumatisch geweest. De psychische problemen die hij jaren geleden probeerde op te lossen met drank en drugs, wijt de prins aan deze tragedie. Met professionele hulp leerde hij om over het verdriet te praten en het op een juiste manier te verwerken.

De rauwheid van zijn ervaringen met de Britse pers kwam schrijnend naar voren toen hij Meghan Markle voorstelde als zijn verloofde. In de periode voor zijn huwelijk liet Harry meerdere keren weten dat hij bezorgd was om Meghans toekomst en dat hij niet wilde dat het verleden zich zou gaan herhalen. Met zijn verhuizing uit Groot-Brittannië leek Harry een duidelijke daad te stellen.

Zowel William als Harry gaf zijn dochter de naam Diana als een van de doopnamen. De prinsen houden de herinnering aan hun moeder op verschillende manieren levend. Zo vertelde prins William al eens dat zijn drie kinderen ieder jaar allemaal een moederdagkaart maken voor prinses Diana. In de meest recente kaarten noemde zowel prins George als prinses Charlotte hun overleden oma ”Granny Diana”. Ook schreven ze erin dat ze heel veel van haar houden en „dat papa haar mist.”