Het is een jaarlijks terugkerend ritueel in Israël: het ministerie van Terugkeer dat de migratiecijfers bekendmaakt. Dat gebeurt altijd vlak voor de zogeheten Aliyah-dag, de dag waarop de komst van nieuwe inwoners wordt gevierd. Het afgelopen jaar waren dit er iets meer dan twintigduizend, van wie ongeveer een kwart uit Rusland komt. Dit jaar moeten de cijfers nog naar buiten worden gebracht, maar The Jewish Agency, de organisatie die Joden over de hele wereld helpt met de terugkomst, maakte deze week bekend dat er dit jaar al 20.500 Russische Joden in Israël zijn gearriveerd.

De Israëlische Wet van Terugkeer maakt het voor veel mensen vrij gemakkelijk om vanuit het buitenland het Joods staatsburgerschap aan te vragen. Hiervoor heb je slechts één Joodse grootouder nodig. De immigratie zorgt er mede voor dat de bevolking van Israël elk jaar groeit, terwijl de bevolking vrij jong is en de levensverwachting relatief hoog. De verwachting is dat de bevolking (nu 9,5 miljoen) blijft groeien tot 15,2 miljoen in 2048, wanneer de staat Israël het honderdjarig bestaan viert.

Oplossing

Israël is ongeveer de helft zo groot als Nederland. Dat roept op termijn de vraag op waar al die mensen moeten wonen. Maar met die vraag zullen Russische Joden nu vast niet bezig zijn. Voor hen is de Wet van Terugkeer een welkome oplossing voor een drietal problemen: het toenemend antisemitisme in Rusland, de isolatie die Rusland treft als gevolg van de sancties en de Russische dwang om de inval in Oekraïne te steunen. Dat laatste was in ieder geval de reden voor de opperrabbijn van Moskou, Pinchas Goldschmidt, om na bijna dertig jaar uit Rusland te vertrekken. „Ik wist direct dat ik moest laten weten het totaal oneens te zijn met deze oorlog, maar kon dat niet op een veilige manier vanuit Moskou doen.”

Goldschmidt laat het daarom vanaf zijn vertrek geen moment na om kritiek te leveren op Rusland. Zo zei hij dat „wanneer Rusland wil dat het vertrek van de beste kunstenaars en wetenschappers stopt ze niet het kantoor van The Jewish Agency moeten sluiten maar moeten stoppen met de oorlog in Oekraïne.” In een bericht op Twitter liet hij eerder weten „dat Rusland in de afgelopen maand meer heeft gedaan om de migratie naar Israël te promoten dan de The Jewish Agency in de afgelopen tien jaar.”

Wrevel

Het grote aantal vertrekkers wekt wrevel bij de Russische regering, die pogingen doet het kantoor van de Russische afdeling van The Jewish Agency te sluiten. De spanning tussen beide landen liep de afgelopen maanden sowieso al op, nadat Sergej Lavrov, de Russische minister van Buitenlandse Zaken, had gezegd dat „Joden vaak de ergste antisemieten zijn.” Dit deed hij nadat een journalist hem erop wees dat denazificatie van Oekraïne een nogal bijzondere doelstelling is wanneer je bedenkt dat de Oekraïense president Volodimir Zelenski zelf Joods is.

<InlineImage imgUrl=“https://images.rd.nl/fill/w:2500/h:2500/plain/https%3A%2F%2Ferdee-prod-bucket-s3-001.ams3.cdn.digitaloceanspaces.com%2F18517389_08ffe827e5.JPG” caption=“De Russische minister van Buitenlandse Zaken, Sergei Lavrov, noemde Joden „vaak de ergste antisemieten”. beeld AFP, Tang Chhin Sothy" alt=“18517389.JPG” />

Hoewel de Israëlische regering excuses eiste (en deze ook kreeg) zit Jeruzalem niet te wachten op ruzie met Rusland. Israël krijgt steun van het Kremlin in de strijd tegen terreurorganisatie Hezbollah. De regering is daarom voorzichtig met al te uitgesproken oordeel over de Russische inval in Oekraïne. De kritiek op Rusland neemt echter toe en dat zit de Russen niet lekker. Zo bezien is het dus niet heel verrassend dat Moskou een stokje voor het massale vertrek van Russische Joden naar Israël wil steken. De Russische regering vreest doordat er onder de Joodse gemeenschap relatief veel wetenschappers werken het verlies van kennis.