De heiliging van Gods Naam, daar zet de Bond tegen vloeken zich elke dag voor in. Ook al lijkt dit op vechten tegen de bierkaai. Directeur Kees van Dijk: „Met ons werk getuigen we dat wij een God hebben Die voor ons zorgt, Wiens Naam heilig is.”
Het zijn drukke tijden voor Van Dijk (62), sinds 2018 directeur van de Bond tegen vloeken. Het evenementenseizoen is losgebarsten en dat betekent dat hij de ene week met een stand op Opwekking staat, de andere week voor aankomende studenten van een hogeschool of universiteit spreekt of op de Terdege Zomerfair te vinden is.
Juist van deze afwisseling in zijn werk geniet hij, zegt Van Dijk in het kantoor van de Bond tegen vloeken in Veenendaal. „Het is prachtig om met zo veel verschillende mensen te spreken en het werk van de bond onder de aandacht te brengen.”
Wat betekent de eerste bede van het Onze Vader voor u?
„Vanochtend las ik Psalm 96: „Zing voor de Heere, loof Zijn Naam en vertel onder de heidenvolken van Zijn eer.” In mijn dagboek las ik daarover een zin van Luther die mij raakte: „De psalmen spelen een belangrijke, missionaire rol, maar dan moeten ze eerst tot leven komen in onze ziel.” Zo is het ook met de heiliging van Gods Naam. Als we het daarover hebben, is het als eerste belangrijk dat we zelf de Heere kennen. Als we Hem kennen als de God Die naar ons toekomt, Die vertrouwd met ons wil zijn, dan gebruiken we Zijn Naam op een eerbiedige manier en dan willen we niets liever dan dat anderen dat ook doen.”
Het is de eerste bede. Wat zegt dat?
„Het begint voor mij met onze Vader, Die in de hemelen is. Die aanspraak geeft de verhouding weer tussen de Heere en ons. God is in de Heere Jezus onze Vader, maar tegelijk is Hij een heilig God. Wat een wonder is het dat wij Hem, de heilige God, als Vader mogen aanspreken. Dat maakt klein en afhankelijk.
Mozes stond bij het braambos op heilige grond, omdat de Heere daar aanwezig was. Hij deed zijn schoenen van zijn voeten. Dat besef van de heiligheid van God moeten wij vasthouden in het gebed. Ons bidden mag nooit een automatisme worden, iets wat we gedachteloos doen. God openbaart zich in de Bijbel als de heilige God. Dat zie je ook terug in de offerdienst. Hij hecht aan die heiligheid, maar Hij wil ook heel dichtbij komen.”
Hield de heiliging van Gods Naam u al bezig voordat u directeur van de bond werd?
„Zowel privé als op mijn werk sprak ik mensen aan op vloeken en grof taalgebruik, dat had ik vanuit mijn opvoeding meegekregen. Meestal werd daar met respect op gereageerd.”
Welke rol speelt deze bede in het werk van de bond?
„Dit gebed vormt de diepste drijfveer van ons werk, de basis. We willen niets liever dan dat overal Gods Naam wordt geheiligd. In deze missie voelen wij ons afhankelijk van Gods zegen en daarom speelt het gebed een belangrijke rol in onze organisatie. Elke maandagochtend bidden we als team met elkaar waarin we alle zaken, zowel het beleid als de praktische, dagelijkse dingen, bij God neerleggen.”
In hoeverre bent u open over deze missie op bijvoorbeeld seculiere of islamitische scholen?
„We komen op alle scholen, van primair onderwijs tot universiteit en van openbaar tot islamitisch. Onder de naam Klassetaal geven we gastlessen. Op openbare scholen vullen we de lessen wat meer horizontaal in en ligt de nadruk op respectvol taalgebruik. Overal geven we aan dat we dit werk doen vanuit onze overtuiging dat Gods Naam heilig is. Vooral bij moslims ervaar ik veel herkenning als ik onze missie uitleg. Daar is het respect voor Allah misschien wel sterker ontwikkeld dan de eerbied voor God op christelijke scholen. Maar ook op andere scholen heerst over het algemeen begrip als je vertelt dat het je pijn doet als er wordt gespot of gevloekt met de Naam van God.”
Hoeveel respect is er nog voor de Naam van God in onze maatschappij?
„Door de secularisatie is God aan het verdwijnen uit onze samenleving. Christenen zijn een minderheid en de Naam van God wordt steeds meer onbekend. Het vloeken met Zijn Naam lijkt daardoor ook minder voor te komen. In boze reacties op sociale media kom je Gods Naam nauwelijks tegen.”
Dat klinkt als een positieve kant van de secularisatie.
„Zo zou je het kunnen noemen, maar dat is het niet. Het is treurig dat er voor God steeds minder plek is in onze maatschappij. Hij is de bron van ons leven en dat wordt door hoe langer hoe minder mensen erkend.”
Voelt het werk van de bond dan niet als een gevecht tegen de bierkaai?
Resoluut: „Nee, nee. Ik heb bewust gekozen voor deze functie bij de bond, omdat wij naast dat we mensen aan het denken willen zetten, ook willen getuigen. Psalm 96 geeft aan dat het goed is om Gods Naam te loven, te prijzen en te aanbidden en dat wij met Zijn Naam de wereld in mogen gaan. Met ons werk getuigen wij dat we een God hebben Die voor ons zorgt, Wiens Naam heilig is. Dat ervaar ik niet als vechten tegen de bierkaai, maar als een missie waarmee we de maatschappij in kunnen.”
Hoe sla je de brug vanuit deze bede naar de seculiere medemens?
„Het Onze Vader is bij veel mensen nog bekend. Het wordt vaak gebeden op uitvaarten, dus is niet weg uit onze maatschappij. Dus als ik het over de eerste bede heb, merk ik zeker herkenning.”
Jullie komen veel op reformatorische scholen. Hoe staat het er daar voor met de heiliging van Gods Naam?
„Veel jongeren kennen de Tien Geboden en het Onze Vader, omdat die elke zondag in de meeste reformatorische kerken klinken. De praktijk is echter weerbarstig en het taalgebruik op reformatorische scholen behoeft zeker aandacht. Ook daar wordt gescholden en gevloekt. Gelukkig zien veel scholen dat in en nodigen ze ons uit. We denken samen na hoe we ervoor kunnen zorgen dat er een gedragsverandering ontstaat. Je kunt het belerende vingertje opheffen en leerlingen strafwerk laten schrijven. Maar of dat het gewenste effect heeft, is de vraag. Beter is om het gesprek aan te gaan: wat maakt nou dat je vloekt of scheldt? Wij coachen docenten om die gesprekken te voeren.
We zijn al langer bezig met een onderzoek onder docenten naar de juiste aanpak. We zien vaak dat het taalgebruik van jongeren niet wezenlijk verandert, ondanks onze gastlessen en de inspanning van docenten. Via onderzoek willen we erachter komen wat de beste manier van handelen is, zodat de inspanningen beter beklijven en jongeren ook voor de lange termijn hun gedrag aanpassen.”
Is er onder christenen voldoende aandacht voor de heiliging van Gods Naam?
„De heiliging van Gods Naam is voor veel christenen heel belangrijk. Bij kerken en bijvoorbeeld op Opwekking proef ik waardering voor ons werk. We ontvangen financiële steun, gemeenten houden acties voor ons. Onlangs was ik nog bij de gereformeerde gemeente in Gouda die een half jaar actie voerde voor de bond. Dat vinden wij geweldig. En dat gebeurt in meer kerken.”
Er zijn ook christenen die zich afvragen of er geen belangrijkere zaken zijn om ons druk over te maken in een tijd van secularisatie .
„Juist als je kijkt naar de secularisatie wordt ons werk steeds relevanter. Eind vorig jaar uitte Rutte een vloek in de Tweede Kamer. Diverse media vroegen aan ons wat wij daarvan vonden. Het tv-programma ”Nog even dit” schonk er aandacht aan, op een licht satirische manier. Dat betekende dat onze boodschap in 1,5 miljoen woonkamers te horen was. Ook rondom ons jaarlijkse onderzoek naar vloeken en grof taalgebruik in kinderboeken krijgen wij regelmatig interviewverzoeken. Ik vind het bijzonder dat de pers ons elke keer weet te vinden. Blijkbaar leeft er nog een breed gevoel in de maatschappij dat een vloek niet hoort. Het sterkt ons in de overtuiging dat ons werk relevant is en spoort ons aan om ermee door te gaan.”
Hoe kan een christen het beste opkomen voor Gods Naam?
„Kies allereerst het juiste moment. In een groep iemand aanspreken is niet handig, doe het in een een-op-eengesprek. Stel jezelf kwetsbaar op en vertel wat het met je doet als iemand vloekt. Dat levert meestal veel begrip op.”
Gesprekken rond elke bede van het gebed dat Jezus Zijn kerk leerde te bidden. Volgende week donderdag deel 3: Gods Koninkrijk.
