Het kabinet gaat het stikstofbeleid niet afzwakken omdat er vanuit bepaalde hoeken maatschappelijke en politieke druk is tegen de plannen, zegt natuurminister Christianne van der Wal. Het beleid zal ingrijpend zijn, maar is ook onontkoombaar. „Ik heb geen keuze om de druk te weerstaan, dat moet”, zegt ze tegen de Tweede Kamer.
De bewindsvrouw van VVD-huize presenteert vrijdag samen met minister Henk Staghouwer (Landbouw, ChristenUnie) wat nodig is per gebied om de natuur te herstellen én welk perspectief daar voor boeren tegenover staat.
De plannen lekten afgelopen vrijdag al uit via NRC. Haagse bronnen bevestigden dat het om een uitstootreductie van 70 tot 80 procent gaat rond gebieden waar de natuur het het zwaarst heeft. En de veestapel zal krimpen als gevolg van de plannen.
VVD-partijcongres
Zaterdag zal Van der Wal haar plannen moeten verdedigen tegenover partijgenoten op het congres van de VVD. Want lang niet alle VVD’ers hebben begrip voor de kabinetsvoorstellen.
Ruim vierhonderd VVD-leden dienen zaterdag op het VVD-congres een motie in waarin zij het kabinet en de Tweede Kamerfractie oproepen: „Doe Nederland dit niet aan. Laat stikstof niet alle progressie tegenhouden en ons land verstikken.” Van der Wal was tot voor kort nog de voorzitter van de VVD.
Ook staat in de motietekst „dat agrarische bedrijven niet mogen worden opgeofferd aan een achterhaalde theoretische methode.” Dat zelfs de coalitiepartijen zich op provinciaal niveau tegen die kabinetsplannen keren is een probleem, want de provincies moeten die stikstofmaatregelen juist gaan uitvoeren.
Ook boeren zijn boos en kondigen aan weer de straat op te gaan met hun trekkers. Voorzitter Sjaak van der Tak van LTO Nederland „roept provincies op tot stevig verzet tegen onmogelijke Haagse dictaten.”
Onrealistisch
Volgens LTO zijn de gelekte emissiereductiedoelen zo onrealistisch hoog zijn dat die alleen maar tot een grootschalige kaalslag op het platteland kunnen leiden. Dat zou voor de landbouw, leefbaarheid en economische ontwikkeling in veel provincies funest zijn. „Mocht de brief vanuit het kabinet uiteindelijk de absurde reductievoorstellen zoals beschreven, bevatten, dan is voor LTO de grens bereikt. We zullen onder geen beding accepteren dat onze leden zo worden behandeld”, zei een LTO-woordvoerder vrijdag al.
Tegen de kritische partijgenoten, maar ook tegen de boeren die opnieuw met demonstraties op het Malieveld in Den Haag dreigen, zei Van der Wal dinsdag in de Kamer: „We hebben geen enkele keuze.”
In 2019 maakte de Raad van State een einde aan het oude stikstofbeleid dat veel te vrijblijvend was. Sindsdien is het veel lastiger om bijvoorbeeld een bouwvergunning te krijgen. Het gaat om „een juridische uitspraak die klip en klaar is”, zegt Van der Wal. „We hebben ons jarenlang niet aan de afspraken gehouden.”
Onzekerheid
Ze benadrukt dat het kabinet dan ook louter zijn „huiswerk” doet. „Dit is een beetje de dag waarvan we allemaal wisten dat-ie een keer zou komen”, aldus de bewindsvrouw. „We moeten hier doorheen.” Ze begrijpt wel het gevoel van onzekerheid waar boeren al jaren mee kampen. Het enige wat het kabinet boeren echt kan bieden is duidelijkheid, geeft Van der Wal toe. Ze hoopt wel dat de plannen die Staghouwer vrijdag zal presenteren, genoeg perspectief bieden voor de boeren die wél blijven boeren.
Eerder zei Van der Wal al dat in negentig van de 162 beschermde natuurgebieden de natuur niet in goede staat is. Ze waarschuwde dat dit gevolgen zal hebben voor „de boeren die daar aan het ondernemen zijn.” Voor sommige gebieden geldt naar verluidt dat twee van de drie boeren iets anders moeten gaan doen: stoppen, verhuizen of veel duurzamer boeren.
„Alle maatregelen zijn ingrijpend en de stikstofopgave is zó complex, dat zal heel veel impact hebben”, zei de bewindsvrouw afgelopen vrijdag voor aanvang van de ministerraad.
