Nooit eerder was Finland deel van een militair bondgenootschap. Het land had er ook geen zin in. Maar dat laatste is veranderd, door de Russische inval in Oekraïne. Ook de christendemocraten steunen het NAVO-lidmaatschap.
Peter Östman is een van de vijf leden van ”Kristillisdemokraatit” (KD) in het Finse parlement van 200 leden. Tijdens zijn jaren als voorzitter van de European Christian Political Movement (ECPM, waarbij ook ChristenUnie en SGP zijn aangesloten) reisde hij voortdurend naar en door landen die lid zijn van de NAVO. Dat was voor hem geen probleem, want hij steunde de „NAVO-optie” altijd al. Die kwam hierop neer: vandaag zijn we geen NAVO-lidstaat; maar als het morgen nodig is, treden we zonder problemen toe.
Inmiddels is het nodig geworden aan te kloppen bij de NAVO, zegt Östman. „Door de Russische agressie in Oekraïne vindt 80 procent van de partijleden het tijd om die stap te zetten. Dat is in lijn met de landelijke opinie, die ook kantelde ten gunste van de NAVO.”
Hoewel Östman al langer „licht optimistisch” was over een Fins NAVO-lidmaatschap, vindt hij het belangrijk dat de weg daarnaartoe netjes en legitiem verloopt. „Er mag geen informatie-oorlog ontstaan. Daarom zie ik geen ruimte voor een referendum.”
Vrijdag komt de partijraad van de christendemocraten bij elkaar. Wat verwacht u daarvan?
„Het is duidelijk dat onze veiligheidssituatie voorgoed is veranderd. Daarom vind ik het niet vreemd dat de steun voor de NAVO in de partij is gegroeid.
Het aanvragen van het NAVO-lidmaatschap is de logische volgende stap in dit nieuwe veiligheidsklimaat. Gezien de opiniepeiling van deze maand onder onze leden ligt het voor de hand dat de partijraad dat steunt.”
Afgelopen zomer zei u nog dat het beter was om buiten de NAVO te blijven, aldus een bericht op de website van uw partij. Vanwaar die verandering?
„Ik herinner me dat partijcongres in augustus nog goed. Als vicevoorzitter sprak ik namens het bestuur. Ook in die verklaring heb ik gezegd dat de NAVO voor de toekomst wel een optie bleef. De verandering is gekomen door de Russische inval in Oekraïne.”
In hoeverre is uw land klaar voor daadwerkelijke toetreding?
„Finland is al heel lang partner van de NAVO. Daarom voldoen we aan alle criteria. Ons militair materieel sluit volledig aan bij dat van de NAVO. Wij besteden minimaal 2 procent van ons binnenlands product aan defensie. En we houden militaire oefeningen met andere lidstaten. Een paar maanden geleden heeft Finland ook F-35 gevechtsvliegtuigen besteld. Volgens mij kan het een snelle toetreding worden.”
Sommige landen zitten tien jaar of langer bij de NAVO in de wachtkamer. Hoe schat u dat in voor Finland?
„Finland voldoet al aan alle criteria. Het enige wat tijd kan kosten is de goedkeuring door de andere lidstaten. Estland heeft al gezegd dat het een Finse aanvraag onmiddellijk zal behandelen.”
De meeste christendemocratische partijen in Europa waren altijd sterk transatlantisch en op de VS gericht. Waarom was dat in Finland anders?
„Dat komt door een andere politieke cultuur. Finland heeft een andere geschiedenis met Rusland. Wij hebben een grens van 1300 kilometer met Rusland. Dat heeft gevolgen voor je veiligheidsbeleid.”
Hoe kijkt u als christen naar deze zaken?
„Als christen geloof ik in een almachtige God. Maar God heeft ons ook de wijsheid gegeven om allianties aan te gaan. Ik zie geen Bijbels argument tegen een NAVO-lidmaatschap, eerder het tegendeel. Ik zie de NAVO als een verdedigend bondgenootschap dat zich inzet voor vrede en democratie.”
Hoe kijken kerken in Finland naar de NAVO?
„Voor zover ik zie, spreken kerken en andere gemeenschappen weinig over de NAVO. Dat is ook een goede zaak. Zij hebben hun handen vol aan het helpen van Oekraïners.”
Finland zal zijn gekoesterde „neutraliteit” voorgoed verliezen. Hoe erg is dat?
„Om eerlijk te zijn was Finland allang niet meer neutraal. Het Fins-Sovjetverdrag (dat Finland de ruimte gaf neutraal te blijven, EvV) werd in 1955 gevolgd door de Noordse samenwerking in 1955. Daarna zijn we toegetreden tot de EU en mondiale organisaties die westerse waarden propageren.
We zijn dan wel nooit lid geweest van een militair bondgenootschap. Maar we zitten wel in een NAVO-partnerschap. Het lidmaatschap van de NAVO is dan ook een natuurlijke volgende stap. Gezien de nieuwe veiligheidssituatie is het ook een onvermijdelijke stap.”