De romaanse Sint-Servaasbasiliek (voor de rooms-katholieken) en de gotische Sint-Janskerk (voor de protestanten) staan broederlijk naast elkaar, alsof er nooit godsdiensttwisten zijn geweest. Wel raar, die steeg tussen beide kerkgebouwen. Het Vagevuur heet die. Wie verzint zoiets!

Ds. H. de Reus is predikant van de protestantse gemeente Maas-Heuvelland. De gemeente beschikt over vier kerkgebouwen, waaronder de Sint-Janskerk, ook wel bekend als ”de Sint Jan van Maastricht”.

Maastricht is voor een predikant een mooie plek, vindt ds. De Reus. „De gemeente woont wijd verspreid in en rond de stad Maastricht. Dit is een regiogemeente.”

Zichtbaar

De protestanten vormen een kleine minderheid in het rooms-katholieke Zuid-Limburg. Ds. De Reus: „Protestanten moeten extra hun best doen om hier zichtbaar te blijven. Als Limburgers het over de kerk hebben, bedoelen ze de katholieke kerk. Veel katholieken gaan niet meer naar de kerk, maar het katholicisme maakt hier nog steeds de volksdevotie uit. Afgehaakte protestanten zeggen al gauw: „Vroeger was ik hervormd, nu ben ik niets meer.” Afgehaakte katholieken zeggen: „Ik ga niet meer naar de mis, maar ben nog steeds rooms-katholiek.””

In de kerkruimte klinken langgerekte orgeltonen. Iemand van de orgelfirma Verschueren is het grote orgel aan het stemmen. In de oorspronkelijke torenkamer, nu in gebruik als consistoriekamer, schuift ook organist Klaas Remerie aan. Aan de wand hangen oude borden met de namen van predikanten, kerkvoogden en ouderlingen.

Credo

De protestantse gemeente Maas-Heuvelland is een diverse gemeente, zeggen beiden. Ds. De Reus: „Deze gemeente behoort tot de Protestantse Kerk in Nederland. We bevinden ons in het midden van de PKN, denk ik.” Remerie: „Maar wel met een grote verscheidenheid.”

Ds. De Reus: „We zien ’s zondags protestantse christenen uit allerlei gezindten. Protestanten zijn hier in de minderheid en zoeken elkaar dus al gauw op. We zoeken de verschillen niet op, maar gaan erover met elkaar in gesprek. Dat kan zijn over het wel of niet zingen van het Credo, over het aantal keren dat in de gemeente het heilig avondmaal wordt bediend en of er nog psalmen kunnen worden gezongen. We keren elkaar niet om het minste of geringste de rug toe.”

Op een muurbiljet staan de speerpunten van de gemeente uitgeschreven, zoals: ”Geloven is voor ons onderwerp van gesprek”, en ”We kennen een actieve en relevante diaconie”, en ook: ”We versterken de onderlinge samenhang in de stad Maastricht”.

De kerk moet, zegt ds. De Reus, zoeken naar verbreding en verbinding. „Om mensen aan te blijven spreken, zoeken wij naar nieuwe wegen, maar we gooien geen oude waarden overboord. De eredienst mag geen mengelmoes worden van alles wat.”

Leuk uitzien

Remerie: „Ondanks de secularisatie, of misschien wel juist daardoor, zijn veel mensen op zoek naar de zin van dit leven, naar zingeving dus.”

Ds. De Reus: „Wij als protestantse gemeente willen mensen graag helpen de juiste antwoorden op hun vragen te vinden. Mensen moeten in deze tijd aan veel dingen voldoen om mee te tellen. We moeten er leuk uitzien, we moeten gezellig doen. Maar we weten gewoon dat het leven niet altijd leuk en gezellig is.”

Mensen die niet binnen het ideale plaatje passen, vallen al snel tussen wal en schip, zegt Remerie. „In de kerk willen we elkaar vasthouden, er voor elkaar zijn.”

In de kerkruimte klinken nog steeds de tonen van het orgel. De ruimte is klasssiek ingevuld. Alleen de losse stoelen zijn eigentijds. Onder het orgelfront staat in sierlijke letters: ”Alles wat adem heeft, love den Heer. Halleluja”.

Aan de andere kant van het Vagevuur staat de Servaaskerk voor de rooms-katholieken. Remerie: „Als protestanten en rooms-katholieken hebben we allebei te kampen met de secularisatie. Het kerkbezoek loopt terug, bij ons en bij hen nog iets meer. Voor ons zijn de katholieken onze broeders en zusters.”

Een vijfdelige serie over protestantse gemeenten in het overwegend rooms-katholieke Limburg. Volgende week woensdag deel 2: de christelijke gemeente Bunde-Meerssen