Dat zei prof. dr. Benno van den Toren, verbonden aan de Protestantse Theologische Universiteit (PThU), vrijdag op de generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) in Lunteren. De Groningse hoogleraar, die eerder in de Centraal Afrikaanse Republiek werkte, heeft naast zijn werk als intercultureel theoloog een nieuwe leeropdracht aanvaard van de PKN: Wereldwijde perspectieven op de lokale missionaire roeping.

Dr. Van den Toren en zijn vrouw zijn lid van het kernteam van Het Pand, een pioniersplek in de Korrewegwijk in Groningen. Hij noemde bezinning op vormen van kerk-zijn en missionaire activiteiten van belang, maar „secundair ten opzichte van de vraag naar de betekenis van het Evangelie in deze tijd.” Internationale studenten uit Azië en Afrika zijn, aldus de hoogleraar, nogal eens verbaasd over „hoe aarzelend veel gelovigen in Nederland spreken over Jezus Christus en hoe lastig ze het vinden om anderen uit te nodigen voor de christelijke geloofsgemeenschap.”

Dit roept volgens dr. Van den Toren de vraag op: „Hoe komt het dat we het zo moeilijk vinden om Jezus aan te prijzen met de vrijmoedigheid die volgelingen van Jezus in het Nieuwe Testament kenmerkte?” Hij merkte op dat hierbij onder meer de verzuiling een rol heeft gespeeld, waardoor er „weinig ervaring werd opgedaan om het geloof te delen met andersgelovigen.”

Voor zijn nieuwe leeropdracht zal de hoogleraar zich onder meer bezinnen op de verhouding tussen evangelisatie en diaconaat. Hij wees erop dat „verkondiging en actie” in andere delen van de wereldkerk in de dagelijkse praktijk „onlosmakelijk verbonden zijn.”

Dr. Van den Toren stond ook stil bij de secularisatie, waarbij hij aangaf ontdekt te hebben „hoe diep geseculariseerd” hij zelf is. „Ik heb er last van als een materialistische en individualistische kijk op het leven meer macht over me heeft dan ik zou willen.”

Voor zijn nieuwe leeropdracht hoopt dr. Van den Toren veel te kunnen leren van het gesprek met de wereldkerk. Hij wil daarbij „nauw samenwerken” met collega’s „die op het scherp van de snede werken in de missionaire praktijk.” Hij sprak de wens uit zijn taak te kunnen uitvoeren „op een wijze waarin we gezamenlijk en individueel bij voortduur de leiding van de Heilige Geest zoeken.”

Kaars aansteken

Diverse synodeleden reageerden positief op de lezing van de hoogleraar en zeiden met verwachting uit te zien naar de resultaten van zijn werk. Gevraagd naar zijn missionaire ervaring in Groningen, zei dr. Van den Toren onder meer: „Vormen zijn heel erg belangrijk. Ik kom uit een geloofscontext die heel erg op woorden is gericht. Dat werkt niet in deze gemeenschap. Hoe deel je het Evangelie met mensen die veel minder met woorden bezig zijn?”

Hij zei ontdekt te hebben dat rituelen „heel belangrijk” zijn. „Zoals het aansteken van de kaars. Elke zondag komt er iemand naar voren die de kaars aansteekt en zegt waarom we dat doen: omdat Jezus Licht is en omdat Hij bij ons is.” Tegelijk is het belangrijk, aldus dr. Van den Toren, „om woorden te vinden om te vertellen wie Jezus in je dagelijkse leven is. Dat geldt voor pioniersplekken, maar zeker ook voor gewone gemeenten.”

Ds. D. C. Groenendijk (Zuid-Beijerland) vroeg zich af: „Hoe zou je de vrijmoedigheid kunnen vergroten om te getuigen van Christus en de liefde van Christus?” Hij sprak de hoop uit dat dr. Van den Toren op dat vlak ondersteuning kan bieden, onder meer om „onze terughoudendheid een beetje te doorbreken.”