Zoontje Mark van tweeënhalf drentelt wat onrustig door de zonnige tuin van de familie Heldoorn in Woudenberg. Het blonde ventje lijkt zijn zorgeloze leventje in Oekraïne te hebben achtergelaten. „Ik denk niet dat hij begrijpt wat er aan de hand is”, zegt zijn moeder. „We hebben hem verteld dat we op reis gaan. En gelukkig heeft hij geen ontploffing gehoord.” Direct daarna: „Misschien begrijpt hij het wel. Als we over de oorlog praten, zegt hij: Ik wil naar huis. En dan begint hij te huilen.”

Mark weet dat vader Vanya (26) thuis is. Elke dag hebben ze contact via een videoverbinding. „Natuurlijk mist hij hem. Hij zegt vaak: Ik houd van papa.”

Een maand geleden nog waren Karyna en haar man ervan overtuigd dat er geen oorlog zou komen. „Zelfs toen de eerste bommen vielen, konden we het niet geloven. We dachten dat Poetin de wereld alleen maar angst wilde aanjagen.” Ze is ook niet meteen van plan om te vluchten. Maar als op 30 kilometer afstand van hun woonplaats Strumok –in het zuiden– de strijd losbreekt, zegt haar man: „Geen twijfels meer, je moet gaan.”

Een hele dag doet ze erover om die ene tas in te pakken. „Ik wist niet wat ik moest meenemen.” Uiteindelijk stopt ze twee broeken, drie truien, een jurk voor de zondag, kleding en luiers voor Mark en medicijnen in de tas.

Als de emoties weer opspelen, legt de kleine Mark zijn handjes op Karyna’s knieën. „Niet huilen, mama.”

Afscheid

De tocht naar de Moldavische grens is loodzwaar. Huilend zit Karyna tijdens de rit naast haar man. Ze weet dat hij het land niet uit mag. Vanya probeert haar moed in te spreken: „Er komt een einde aan de oorlog, maak je geen zorgen. Het gaat erom dat jij en Mark veilig zijn. Wees niet bang, God zal voorzien.”

Karyna’s gezicht klaart even op. „Dat heeft Hij gedaan. In Moldavië werden we opgevangen in een fijn gezin. De busreis naar Keulen was helemaal gratis. In Duitsland heeft een vriend ons opgehaald. En hier, bij Ada en Gerben, kreeg ik zo’n warm onthaal.”

Vanya mag tot de grens mee. Ze parkeren de auto in een lange rij voertuigen in de berm. Het is bitterkoud als ze samen richting de grens lopen.

Ze passeren de paspoortcontrole. Vanya moet toestemming geven dat zijn vrouw en zoontje Oekraïne mogen verlaten. Dan volgt het onvermijdelijke moment van afscheid.

Karyna zet Mark op haar trolley. Vanya kijkt toe als ze Moldavië in loopt. Daarna rijdt hij weg, hij moet zich haasten om voor de avondklok thuis te zijn.

Angstig

Na een verblijf van drie dagen bij een christelijk gezin in Moldavië, stappen Karyna en Mark op de bus naar Keulen. „Mensen waren angstig. Lang niet iedereen wist waarheen de reis ging”, vertelt ze over haar medereizigers. Zij wel; Vanya heeft geregeld dat een vriend hen ophaalt. „Hij was erg bezorgd, omdat er veel verhalen rondgingen over vrouwenhandel.”

Het echtpaar dat de vluchtelingen nu onderdak biedt in Woudenberg, kende Karyna al. Gerben Heldoorn had als directeur van stichting Kom over en help contacten met het tienermoederhuis waar haar man werkt. Ook zijn vrouw Ada had Karyna en Vanya eerder ontmoet, tijdens jongerenreizen van de stichting in Oekraïne.

„Ada zei meteen: Je mag doen alsof je thuis bent”, zegt Karyna dankbaar. Nu helpt ze haar gastvrouw met het huishouden, bezoekt ze koffiemomenten voor Oekraïners in Woudenberg en geniet ze van gezellige momenten met de familie Heldoorn. Voor haar verjaardag vorige week kreeg ze meer dan honderd kaarten. „We hadden een berichtje in de nieuwsbrief van de kerk laten zetten”, lacht Ada.

Schuilkelder

Toen Karyna pas in bed lag, kwam de gedachte op: wat houdt God veel van mij, van mijn gezin. „Hij zorgt voor ons als een liefhebbende Vader. Het is niet mijn verdienste, of van iemand anders, dat alles zo goed georganiseerd is. De Heere heeft ons nooit verlaten. En ik weet ook dat Hij bij de mensen in Strumok is.”

In hun woonplaats is het momenteel relatief rustig, hoort ze van haar man. „Ze zien de laatste dagen wel veel drones in de lucht. Waarschijnlijk zijn het geen Russische, maar Oekraïense.” Bij Vanya in huis zijn intussen nog vijf familieleden ingetrokken. „Ze zijn bezig om onder de tuin een schuilkelder te graven.”

Elk moment kan Vanya worden opgeroepen voor het leger. Karyna hoopt dat hij een taak krijgt waarbij hij niet hoeft te vechten en te doden. Vanwege zijn geloof wil haar man geen wapens dragen. Dat geldt volgens haar voor de meeste baptisten. Of de overheid een uitzondering maakt voor gewetensbezwaarde christenen, is nog onduidelijk.

Karyna vertrouwt erop dat ze weer verenigd wordt met haar man. „Ik ben ervan overtuigd dat we deze oorlog gaan winnen en dat alles ten goede wordt gekeerd. We vechten ervoor, en wie vecht, zal winnen.”